Crowdfunding a podatki

Opodatkowanie finansowania społecznościowego zwanego crowdfundingiem (CF)

Już jakiś czas temu wskazywałem na łamach portalu, że problem opodatkowania finansowania społecznościowego zwanego crowdfundingiem (CF) od czasu, gdy tylko pojawiła się ta przypominająca zbiórkę publiczną forma pozyskiwania środków, jest przedmiotem ożywionej dyskusji, lecz brak jest jasnej kwalifikacji prawno-podatkowej. W zakresie CF, który jest pewnym rodzajem umowy pomiędzy wpłacającym a korzystającym z pieniędzy, nadal brak jest szczegółowych regulacji. Stosować trzeba więc normy niezaprojektowane do pokrywania tego rodzaju zdarzeń – nie jest to często łatwe. Najwięcej zależeć będzie od konkretnego schematu crowdfundingowego i ewentualnego istnienia bądź nieistnienia świadczenia wzajemnego oraz roli „organizującego” zbiórkę. Wpłaty w ramach crowdfundingu często traktowane są jak darowizny, gdy nie ma świadczenia wzajemnego.

Czy wpłaty w ramach crowdfundingu mogą być potraktowane jako darowizna?

„Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku” (art. 888 Kodeksu cywilnego).

Tak może również być w przypadku crowdfundingu, gdy wpłacający nie otrzymuje żadnego wymiernego świadczenia w zamian. Podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem m.in. darowizny. Zaś ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn. Tym samym uznać można, że ma miejsce w przypadku crowdfundingu darowizna wpłacającego na rzecz zbierającego i nie podlega ona podatkowi dochodowemu, a podatkowi od spadków i darowizn. Więc osoba fizyczna, nawet prowadząca działalność gospodarczą, nie wykazuje takich wpłat jako przychodu w książce przychodów i rozchodów, szczególnie że w opisanej sytuacji nie mają one związku z działalnością, a rozlicza i opodatkowuje takie wpłaty jak darowiznę. Czyli w praktyce oznacza to, że nie ma obowiązku podatkowego ani obowiązku w ogóle składania zeznania podatkowego przy wpłacie poniżej kwoty wolnej. Podobnie wskazała Izba Skarbowa w Warszawie w piśmie z dnia 17 marca 2016 r. [sygn.: IPPB2/4515-164/15-2/AF]:

„Biorąc powyższe pod uwagę, należy wskazać, że wpłaty dokonywane przez Wspierających stanowią darowizny i podlegają opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, chyba że wynikają one jednoznacznie z innych niż darowizna stosunków zobowiązaniowych. W przedstawionym zdarzeniu przyszłym stosunek prawny pomiędzy Pomysłodawcą a poszczególnymi Wspierającymi, odpowiada umowie darowizny. Darczyńcą w tym przypadku jest każdy Wspierający, przekazujący jakiekolwiek środki pieniężne na rzecz Pomysłodawcy (za pośrednictwem platformy crowdfundingowej lub bezpośrednio na rachunek bankowy Pomysłodawcy). Wpłaty te dokonywane są pod tytułem darmowym. Wnioskodawca, będący obdarowanym, nie jest zobowiązany do dokonania jakiegokolwiek świadczenia zwrotnego na rzecz darczyńców. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, otrzymywane w ramach crowdfundingu darowizny podlegają zatem podatkowi od spadków i darowizn. Kwalifikacji wpłat otrzymywanych przez Pomysłodawcę od Wspierających jako darowizn, nie stoi na przeszkodzie prowadzenie przez Pomysłodawcę działalności gospodarczej. Ustawa o podatku od spadków i darowizn w art. 1 ust. 1, określając przedmiot opodatkowania, stanowi wprost, że podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem darowizny, polecenia darczyńcy. Ustawa o podatku od spadków i darowizn nie wprowadza jednocześnie ograniczenia katalogu podmiotów podlegających ustawie od osób fizycznych nieprowadzących działalności.”

Istnienie „organizatora zbiórki” może o tyle zmienić sytuację, że pojawia się niewielkie ryzyko, że organ potraktuje przekazanie zebranej kwoty jako darowiznę od organizatora dla „tej” osoby, co spowoduje przekroczenie kwoty wolnej i opodatkowanie. Tego ryzyka nie da się wykluczyć, gdyż znaczna część pracowników organów podatkowych nie wie, czym jest crowdfunding. Sam portal organizujący zbiórkę zapewne pobierze od zebranej kwoty określoną prowizję, ona będzie jego przychodem, zazwyczaj z działalności gospodarczej i w tym zakresie podatek rozlicza portal.