Czy muszę złożyć deklarację i zapłacić 19% podatek po sprzedaży mieszkania lokatorskiego z wkładem?

Czy kwota zwrotu wkładu mieszkaniowego nabytego w drodze spadku podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

Uważam, że w opisanej sprawie należy przyjąć jeszcze inne rozwiązanie. W mojej ocenie, co zostało potwierdzone przez pisma organów podatkowych zwrot wkładu otrzymanego na skutek dziedziczenia w ogóle nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym PIT.

Identyczny do Pani stan faktyczny był bowiem przedmiotem analizy interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 03.11.2016 r., nr 1061-IPTPB2.4511.634.2016.2.DA. W piśmie tym czytamy:

„Po śmierci matki Wnioskodawcy, drogą sądową postępowania spadkowego Wnioskodawca nabył spadek w postaci pieniędzy. Pieniądze te pochodziły ze sprzedaży przez Międzyzakładową Spółdzielnię Mieszkaniową.... mieszkania spółdzielczego, które było zadłużone (sygn. …, Sąd Rejonowy…). Po dostarczeniu MSM dokumentu Wnioskodawca został ustnie poproszony o dostarczenie numeru konta bankowego, na który mają być przelane środki oraz dokumentu potwierdzającego, że Wnioskodawca jest właścicielem tego konta. Po dostarczeniu wymaganego numeru konta i dokumentu potwierdzającego, poinformowano Wnioskodawcę ustnie o tym, jaka kwota zostanie przelana na konto Wnioskodawcy (potwierdzenie wpływu na konto). Wnioskodawca otrzymał pocztą na swoje nazwisko wystawioną przez… informację PIT-8C na kwotę 8 522 zł 78 gr.

Przepis art. 9 ust. 3 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, zgodnie z którym spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego jest niezbywalne, nie przechodzi na spadkobierców i nie podlega egzekucji, nie narusza uprawnień spadkobierców do dziedziczenia wkładu mieszkaniowego związanego ze spółdzielczym lokatorskim prawem do lokalu mieszkalnego.

Z brzmienia art. 11 ust. 21 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych wynika, że w momencie śmierci głównego najemcy mieszkania lokatorskiego spadkodawcy nabywają roszczenie o wypłatę wartości rynkowej lokalu. W chwili śmierci spadkodawcy roszczenie to przechodzi na spadkobierców jako składnik masy spadkowej.

Wskazać należy, że na mocy art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn.

Podatek od spadku nabytego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2015 r. poz. 86), podatkowi temu podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, m.in. tytułem dziedziczenia. W myśl art. 7 ust. 1 i 3 ww. ustawy, podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego.

Przenosząc powyższe przepisy na grunt rozpatrywanej sprawy należy stwierdzić, że do kwoty zwrotu wkładu mieszkaniowego nabytego w drodze spadku po zmarłej matce, do której mają zastosowanie uregulowania zawarte w ustawie o podatku od spadków i darowizny, nie mają zastosowania przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Oznacza to, że kwota zwrotu wkładu mieszkaniowego nabytego przez Wnioskodawcę w drodze spadku nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Jeżeli zatem, część wkładu mieszkaniowego wchodziła w skład masy spadkowej i podlegała przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn, wówczas nie podlega ona przepisom ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W niniejszej sytuacji znajduje bowiem zastosowanie art. 2 ust. 1 pkt 3ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych”.

Identyczne stanowisko zaprezentował Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z 13.08.2015 r., nr IBPB-2-1/4511-158/15/MK:

„Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, Wnioskodawczyni otrzymała w spadku po zmarłym pośród innych przedmiotów wchodzących w skład masy spadkowej również wkład mieszkaniowy do lokalu mieszkalnego położonego w M. Wartość tego wkładu została oszacowana przez Spółdzielnię na kwotę 72.500,00 zł. Powyższe prawo majątkowe zostało przez Wnioskodawczynię ujęte w zeznaniu SD-3 i znalazło się w podstawie opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn. Wnioskodawczyni, ze względu na fakt, że nie zalicza się do tzw. zerowej grupy pokrewieństwa, podlegała opodatkowaniu z tytułu nabytego spadku. Jednocześnie Spółdzielnia wystawiła na rzecz Wnioskodawczyni informację PIT-8C, w której ujęty został zwrot wkładu mieszkaniowego w wysokości 72.500,00 zł z tytułu ww. mieszkania.

Przenosząc powyższe przepisy na grunt rozpatrywanej sprawy należy stwierdzić, że do kwoty zwrotu wkładu mieszkaniowego nabytego w drodze spadku, do której mają zastosowanie uregulowania zawarte w ustawie o podatku od spadków i darowizny, nie mają zastosowania przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Oznacza to, że kwota zwrotu wkładu mieszkaniowego nabytego w drodze spadku nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Jeżeli zatem wskazana we wniosku kwota 72.500 zł wchodziła w skład masy spadkowej i podlegała przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn nie podlega ona przepisom ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W niniejszej sytuacji znajduje bowiem zastosowanie art. 2 ust. 1 pkt 3 cytowanej ustawy”.

Można także przywołać takie same stanowisko wyrażone w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 23.02.2017 r., nr 3063-ILPB1-2.4511.392.2016.2.ES:

„Dnia 4 marca 2016 r. (po uprawomocnieniu się postanowienia sądowego z dnia 11 lutego 2016 r.). Zainteresowana stała się jedyną spadkobierczynią dóbr po swojej mamie. Wnioskodawczyni nadmieniła, że ojciec zmarł w 2001 r., a mama mieszkała sama.

Wnioskodawczyni poinformowała, że do masy spadkowej weszły środki znajdujące się na koncie bankowym oraz wkład mieszkaniowy (który jest przedmiotem tej sprawy). Mieszkanie nie było własnościowe i dlatego 19 stycznia 2016 r. Wnioskodawczyni zdała klucze do spółdzielni mieszkaniowej. Owe mieszkanie spółdzielnia sprzedała i 30 czerwca 2016 r. przelała na konto Zainteresowanej/Spadkobierczyni kwotę stanowiącą wkład mieszkaniowy w cenie rynkowej.

W urzędzie skarbowym Wnioskodawczyni otrzymała informację, że do kwietnia 2017 r. jest zobowiązana złożyć PIT-39. W tym zeznaniu Zainteresowana wskaże na jakie cele planuje przeznaczyć otrzymane środki finansowe. To pozwoli dopiero ocenić sytuację, czy od uzyskanego przychodu Wnioskodawczyni ma zapłacić bądź nie podatek dochodowy od osób fizycznych.

Z brzmienia art. 11 ust. 21 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych wynika, że w momencie śmierci głównego najemcy mieszkania lokatorskiego spadkodawcy nabywają roszczenie o wypłatę wartości rynkowej lokalu. W chwili śmierci spadkodawcy roszczenie to przechodzi na spadkobierców jako składnik masy spadkowej.

Wskazać należy, że na mocy art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz. 205, z późn. zm.), podatkowi temu podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, m.in. tytułem dziedziczenia.

W myśl art. 7 ust. 1 i 3 ww. ustawy, podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego.

Przenosząc powyższe przepisy na grunt rozpatrywanej sprawy należy uznać, że wypłacony wkład mieszkaniowy stanowi masę spadkową, która to powinna być zgłoszona i ewentualnie opodatkowana według przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn.

W związku z powyższym w przedmiotowej sprawie ma zastosowanie art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Oznacza to, że kwota wypłaconego wkładu mieszkaniowego nabytego przez Wnioskodawczynię w drodze spadku nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zatem rozważania dotyczące, m.in. sporządzenia PIT-39, terminu jego zgłoszenia oraz zwolnienia przedmiotowego, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych są bezprzedmiotowe”.

Czy spółdzielnie powinna wystawić PIT-8C?

W mojej ocenie oraz na podstawie powyższych interpretacji otrzymanie zwrotu wkładu od spółdzielni nie jest w ogóle opodatkowane podatkiem dochodowym PIT. Wystawienie przez spółdzielnię PIT-8C nie jest zgodne z przepisami. Na potwierdzenie poniższy artykuł:

https://www.rp.pl/Podatki/308219838-Od-spadku-wkladu-lokatorskiego-nie-ma-podatku-dochodowego.html&cid=44&template=restricted

Taki wkład mieszkaniowy może podlegać jedynie ustawie o podatku od spadków i darowizn. W tym miejscu pojawia się pytanie. czy w po śmierci zgłosiła Pani fakt otrzymania w drodze dziedziczenia spółdzielczego prawa wraz z wniesionym przez spadkodawcę wkładem mieszkaniowym. Ewentualne skutki podatkowe należy rozpatrywać na podstawie ustawy o podatku od spadków i darowizn a nie ustawy PIT.

Chyba że mamy do czynienia w tej sprawie z taką sytuacją, w której otrzymała Pani zwrot wartości wkładu wyższy niż  odpowiadająca wartości wkładu wniesionego przez spadkodawcę. Wtedy nadwyżka, którą otrzymała Pani ponad to, co wniosła mama jako wkład, faktycznie może podlegać opodatkowaniu podatkiem PIT. Wtedy jednak taka nadwyżka podlega opodatkowaniu jako tzw. dochód z innych źródeł na formularzu PIT-36 lub PIT-37 i nie jest taki przychód kwalifikowany jako odpłatne zbycie nieruchomości. Potwierdził to Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji z 12.01.2016 r. nr ITPB2/4511-936/15/TJ.

Jeżeli jednak wartość zwróconego wkładu odpowiada wartości wkładu wniesionego prze matkę (inaczej mówiąc, nie otrzymała Pani nic więcej ponad to, co wniosła mama), to taki wkład nie podlega opodatkowaniu podatkiem PIT, lecz ewentualnie podatkiem od spadków i darowizn.