Czy trzeba wypełniać PCC-3?

Podatek PCC od umowy depozytu nieprawidłowego

Zakładam, że przedstawiony przez Panią problem dotyczy podatku PCC od umowy depozytu nieprawidłowego. Jest to dość powszechna wątpliwość w sytuacji, gdy ktoś gromadzi swoje środki pieniężne na koncie innej osoby. Już na samym początku muszę jednak zaznaczyć, że nie każde przechowywanie środków pieniężnych na rachunku bankowym stanowi depozyt nieprawidłowy.

Umowa depozytu nieprawidłowego stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem PCC. Zgodnie z przepisami ustawy obowiązek podatkowy ciąży w takim przypadku na przechowawcy.

Umowa depozytu nieprawidłowego dla swojej ważności nie musi zostać zawarta na piśmie. Może ona przybrać formę dorozumianą. Trzeba jednak wskazać na istotne cechy umowy depozytu nieprawidłowego. Otóż do cech istotnych umów depozytu nieprawidłowego należy:

1) oddanie na przechowanie pieniędzy,

2) możliwość rozporządzania tymi pieniędzmi przez przechowawcę.

Jeżeli przechowawca (czyli w tym przypadku Pani) nie ma możliwości swobodnego rozporządzania przekazanymi pieniędzmi to nie mamy do czynienia z umową depozytu nieprawidłowego, lecz z umową przechowania, a umowa przechowania nie podlega opodatkowaniu.

W zakresie wyjaśnienia powyższej „możliwości rozporządzania pieniędzmi przez przechowawcę” warto przywołać kilka aktualnych wyroków sądowych.

Wyrok NSA z 07.02.2018 r., II FSK 165/16:

„Do przyjęcia depozytu nieprawidłowego konieczne jest ustalenie, że przechowawca uprawniony został do rozporządzania oddanymi na przechowanie pieniędzmi lub rzeczami oznaczonymi co do gatunku. Upoważnienie do rozporządzania oddanymi na przechowanie pieniędzmi jest dla bytu umowy depozytu nieprawidłowego konieczne – sam fakt oddania na przechowanie pieniędzy nie tworzy bowiem jeszcze stosunku depozytu nieprawidłowego z prawem rozporządzania nimi.”

Umowa przechowania czy umowa depozytu nieprawidłowego

Wyrok WSA w Warszawie z 09.12.2015 r., VIII Sa/Wa 178/15:

„Odmienny jest cel gospodarczy umowy depozytu nieprawidłowego w porównaniu z klasycznym przechowaniem. Przechowanie bowiem wykonywane jest w interesie składającego, ma na celu zaspokojenie jego interesu. Natomiast w przechowaniu nieprawidłowym równomiernie zostaje zaspokojony interes obu stron. Składający, oddając rzeczy czy pieniądze na przechowanie, nie ponosi ryzyka ich utraty czy uszkodzenia, nawet przypadkowej, natomiast przechowawca uzyskuje prawo rozporządzania tymi rzeczami bądź pieniędzmi według swojego uznania (por. B. Łubkowski (w:) Komentarz, t. II, 1972, s. 1677). Za podstawową różnicę pomiędzy umową przechowania a umową depozytu nieprawidłowego należy zatem uznać to, czy przechowawca może rozporządzać swobodnie oddanymi na przechowanie pieniędzmi. Należy przy tym przyjąć, że nie ma przeszkód by uznać możliwość przechowania pieniędzy na rachunku bankowym przechowującego, zwłaszcza jeśli przekazane mu zostały w formie przelewu.”

Wyrok WSA w Warszawie z 17.02.2017 r., III SA/Wa 546/16:

„Samo złożenie środków pieniężnych na rachunek bankowy przechowawcy nie spełnia jeszcze warunków zawarcia między stronami umowy depozytu nieprawidłowego. Konieczne jest ustalenie, czy przechowawca faktycznie z pieniędzy złożonych na jego rachunku korzysta.”

Złożenie środków pieniężnych na rachunku bankowym matki

Jak zatem widać z powyższych wyroków, aby w ogóle można było mówić o umowie depozytu nieprawidłowego przechowawca musi uzyskać prawo do swobodnego dysponowania pieniędzmi według swojego uznania. W przedstawionej sprawie wskazała Pani, że pieniądze pochodziły z wynajmu składników majątku należących do syna. Jeżeli pieniędzmi tymi nie rozporządzała Pani w dowolny sposób, według swoje uznania to nie wystąpi przesłanka depozytu nieprawidłowego.

Pieniądze były i są własnością syna – sam fakt, że znajdują się one na rachunku będącym własnością (czy teraz współwłasnością) Pani nie powoduje, że własność tych środków pieniężnych przechodzi na Panią. Nie będąc właścicielem tych pieniędzy i bez upoważnienia od syna nie mogła Pani nimi swobodnie dysponować i nie mogła ich przeznaczyć na własne prywatne potrzeby.

W opisie sprawy wskazała Pani, że z konta tego dokonywane były opłaty za media, itp. Trzeba jednak zaznaczyć, że takie rozdysponowanie pieniędzmi odbywało się w interesie syna, a nie Pani. Żadne Pani prywatne potrzeby w tym zakresie nie zostały zaspokojone, ponieważ, jak zakładam, otrzymała Pani dyspozycję dokonywania opłat w imieniu syna – czyli de facto to w jego interesie następowały płatności.

Podsumowując, gromadzenie cudzych środków na rachunku bankowym jest czynnością techniczną, która nie przenosi własności środków pieniężnych na właściciela konta. Jeżeli przechowawca nie mógł swobodnie dysponować tymi pieniędzmi według własnych potrzeb i własnego uznania to nie mamy do czynienia z umową depozytu nieprawidłowego, lecz z umową przechowania. Z uwagi na fakt, że umowa przechowania nie jest opodatkowana w takim przypadku nie wystąpi obowiązek zapłaty podatku PCC.