Darowizna od małżonków, którzy mają wspólnotę majątkową

Limit darowizny od małżonków dla osoby z III grupy podatkowej

Jeśli dobrze Pana rozumiem, sytuacja jest taka, że darczyńcy są małżonkami i chcą dokonać darowizny dla jednej osoby zaliczanej do III grupy podatkowej.

Ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U.2017.833 j.t. ze zm.) do grupy III zalicza tzw. innych nabywców, tj. nie zalicza się do grupy III małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów; ani także zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt 3 opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę, jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej, „od jednej osoby”, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej 4902 zł. W mojej ocenie tylko z powyższego już wynika, iż ów limit dotyczy każdego z małżonków osobno.

Warto jednak pamiętać o zasadzie kumulacji, bowiem ww. kwota to nie limit jednorazowej darowizny, który można dowolnie eksplorować, a kwota odnosząca się do sumy wartości rzeczy i praw majątkowych nabytych od tej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie – tę bowiem wartość, wtedy gdy nabycie własności rzeczy i praw majątkowych od tej samej osoby następuje więcej niż jeden raz, dolicza się do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych. Jeśli darowizna w okresie 6 lat jest tylko jedna, wtedy rzeczywiście ta darowizna dla III grupy podatkowej ma limit 4902 zł.

W praktyce organy podatkowe widzą sprawę tak, że skoro z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny) i skoro to oboje małżonkowie są obowiązani współdziałać w zarządzie majątkiem wspólnym, w szczególności udzielać sobie wzajemnie informacji o stanie majątku wspólnego, o wykonywaniu zarządu majątkiem wspólnym i o zobowiązaniach obciążających majątek wspólny to darowizna dla owej jednej osoby zaliczanej do III grupy podatkowej jest od dwojga małżonków. W takiej sytuacji przyjmują, że dając razem, z majątku wspólnego, małżeństwo może dać jednej osoby zaliczanej do III grupy podatkowej do 9804 zł.

Sprawa prawnie jest o tyle ciekawa, że organy zapominają, iż z majątku wspólnego może coś darować komuś tylko jeden małżonek jako darczyńca co wynika pośrednio z treści art. 37 § 1 pkt 4 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, który stanowi, że zgoda drugiego małżonka jest potrzebna do dokonania darowizny z majątku wspólnego, z wyjątkiem drobnych darowizn zwyczajowo przyjętych.

Tak czy inaczej, małżonkowie mogą dać z majątku wspólnego, dla jednej osoby zaliczanej do III grupy podatkowej, 2 x 4902 zł, nie powodując u obdarowanego konieczności rozliczania tejże darowizny.

Zobacz też: Przelew między małżonkami