Deklaracja w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych

W 2006 roku ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowiła w art. 20 ust. 3, iż wysokość przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych ustala się na podstawie poniesionych przez podatnika w roku podatkowym wydatków i wartości zgromadzonego w tym roku mienia, jeżeli wydatki te i wartości nie znajdują pokrycia w mieniu zgromadzonym w roku podatkowym oraz w latach poprzednich, pochodzącym z przychodów opodatkowanych lub wolnych od opodatkowania. Podatek od dochodów z nieujawnionych źródeł przychodów lub nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach wynosi aż 75% dochodu.

Pana problem – a dokładniej problem syna – wynika z popełnionego przez Panów błędu. Syn bowiem nabył mieszkanie, a nie posiadał legalnych, tj. prawidłowo opodatkowanych, środków na to, aby je zakupić.

Pan uzyskał pieniądze ze sprzedaży odziedziczonej nieruchomości. Natomiast Pana syn nie uzyskał tych pieniędzy i nie zostały mu one prawidłowo przekazane. Jeśli Pana zamiarem było udzielenie synowi pożyczki, by mógł nabyć mieszkanie, syn miał obowiązek złożyć deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych i wpłacić podatek w wysokości 2% kwoty pożyczki w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, tj. w tym przypadku od udzielenia pożyczki.

Pozostawienie pieniędzy do rozporządzania synowi – nawet jeśli nie nosiłoby nazwy pożyczki – winno z podatkowego punktu widzenia zostać uznane za depozyt nieprawidłowy (stawka podatku jest identyczna jak przy pożyczce).

Niedopełnienie tych formalności przez syna, tj. niezapłacenie ww. 2% podatku, powoduje, że organ w swoich rejestrach widzi, iż syn wydał na zakup mieszkania kwotę, której nie zarobił, nie zadeklarował ani nie pożyczył. Organ zatem – w pełni logicznie – podejrzewa, iż syn wydał pieniądze pochodzące z nieujawnionego źródła.

Obowiązek podatkowy powstaje nie tylko z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej, lecz również z chwilą powołania się przez podatnika na fakt dokonania czynności cywilnoprawnej – jeżeli podatnik nie złożył deklaracji w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych w terminie 5 lat od końca roku, w którym upłynął termin płatności podatku, a następnie powołuje się przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej na fakt jej dokonania. W przypadku Pana syna nie upłynęło 5 lat*.

Obecnie – zgodnie z art. 7 ust. 5 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych – obowiązuje regulacja, iż stawka podatku wynosi 20% (a nie 2%), jeżeli przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej w toku czynności sprawdzających, postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego:

1. podatnik powołuje się na fakt zawarcia umowy pożyczki, depozytu nieprawidłowego lub ustanowienia użytkowania nieprawidłowego albo ich zmiany, a należny podatek od tych czynności nie został zapłacony;
2. biorący pożyczkę, o którym mowa w art. 9 pkt 10 lit. b, powołuje się na fakt zawarcia umowy pożyczki, a nie spełnił warunku udokumentowania otrzymania pieniędzy na rachunek bankowy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.

Niemniej jednak powyższa regulacja nie powinna być stosowana do umów pożyczek zawartych przed dniem 1 stycznia 2007 r., ponieważ artykuł 7 ust. 5 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych dodany został przez art. 2 pkt 7 lit. d) ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. zmieniającej ww. ustawę z dniem 1 stycznia 2007 r. Artykuł 4 ust. 1 ustawy zmieniającej stanowi, iż do czynności cywilnoprawnych, z tytułu których obowiązek podatkowy powstał przed dniem 1 stycznia 2007 r., stosuje się przepisy dotychczasowe, tj. obowiązujące przed 1 stycznia 2007 r.

Konkludując, Pana syn winien złożyć deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych i zapłacić zaległy podatek w wysokości 2% wraz z odsetkami. Tak ujawnione i opodatkowane środki mają walor legalności.

*Stan prawny z dnia 2.09.2011 r.

Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) – link do formularza z indywidualną pomocą prawną »