Depozyt nieprawidłowy a podatek od czynności cywilnoprawnych

Przechowywanie cudzych pieniędzy na własnym rachunku bankowym

W opisanej sytuacji nie ma jakichkolwiek podstaw, by twierdzić, że dokonano darowizny. Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Z treści Pana pytania nie wynika, by ktokolwiek kogokolwiek obdarowywał. Tym samym trudno tu sugerować, że zdarzenie ma konsekwencje na gruncie podatku od spadków i darowizn.

Nie oznacza to automatycznie, że jest to zdarzenie neutralne podatkowo. Można zastanawiać się – i tak zapewne uczyni organ, jeśli „natknie” się na opisaną sprawę – czy miał tu miejsce depozyt nieprawidłowy. Ma on miejsce, jeżeli z przepisów szczególnych albo z umowy lub okoliczności wynika, że przechowawca może rozporządzać oddanymi na przechowanie pieniędzmi lub innymi rzeczami oznaczonymi tylko co do gatunku. Przykładowo, gdyby wpłacił Pan, bez zastrzeżeń dodatkowych, na moje konto 100 000 zł, organ podatkowy potraktowałby to jako depozyt nieprawidłowy i musiałbym zapłacić 2% podatek od czynności cywilnoprawnych, gdyż jemu podlegają depozyty nieprawidłowe. Podatek ten wynosi w pewnych sytuacjach 20% – m.in. jeżeli przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej w toku czynności sprawdzających, postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego podatnik (czyli tu przechowawca) powołuje się na fakt zawarcia umowy depozytu nieprawidłowego, a należny podatek nie został zapłacony. Przy depozycie nieprawidłowym zasadą jest, że obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności i ciąży na przechowawcy.

Zobacz też: Urząd skarbowy a wspólne konto bankowe

Transfer środków ze wspólnego konta bankowego na osobisty rachunek jednego ze współwłaścicieli

Czy w opisanej sytuacji miał miejsce taki depozyt? Jest to problematyczne. Jeśli dobrze zrozumiałem przedstawiony stan faktyczny, córka z ojcem „miała” wspólny rachunek bankowy, z którego przetransferowała środki na swój rachunek, którego współwłaścicielem jest jej mąż.

Z Prawa bankowego wynika, że rachunek bankowy może być prowadzony dla kilku osób fizycznych i (o ile umowa rachunku bankowego nie stanowi inaczej) każdy ze współposiadaczy rachunku może dysponować samodzielnie środkami pieniężnymi na nim zgromadzonymi. W tym, opisanym tu stanie faktycznym, można się zastanawiać, czy u Pana nie powstało zobowiązanie z tytułu depozytu nieprawidłowego. Uważam, że nie, bowiem żona miała prawo do takiego dysponowania środkami i uznane zostało tu w zasadzie jej własne konto, i nadal ma prawo rozporządzania całością środków. Trudno więc twierdzić, że oddała je na przechowanie.

W podobnej, ale nie identycznej sytuacji, Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu również uznał, że dla wspólnego rachunku depozyt nieprawidłowy nie powstaje. W piśmie ww. organu z dnia 28 maja 2013 r. [ILPB2/436-49/13-2/MK] czytamy, że „skoro w analizowanej sprawie Wnioskodawczyni nie przyjęła ww. środków pieniężnych na przechowanie, jak również nie dysponowała nimi, choć niewątpliwie miała do tego prawo (art. 51a pkt 1 Prawa bankowego), to nie można twierdzić, tylko przez sam fakt bycia współposiadaczem rachunku bankowego, że działanie takie wypełnia dyspozycję art. 845 Kodeksu cywilnego. Tym samym, w rozpatrywanej sprawie nie doszło do zawarcia umowy depozytu nieprawidłowego. W konsekwencji, Wnioskodawczyni nie jest zobowiązana do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych”.

Jako że nie ma tu precyzyjnych regulacji, organy podatkowe mogą starać się w praktyce przeforsować odmienny punkt widzenia.

Przeczytaj też: Depozyt nieprawidłowy przedawnienie

Weryfikacja przelewów bankowych przez urząd skarbowy

Ponad powyższe pyta Pan, czy US może dowiedzieć się o „operacji”. Tak, może, ale prawdopodobnie miałoby to miejsce w przypadku związanym z innymi Państwa ruchami majątkowymi, gdyż sam przelew, w oderwaniu od ewentualnych innych transakcji (jak np. zakup nieruchomości), nie podlega w zasadzie weryfikacji.

Zupełnie odrębną sprawą jest to, jakie prawo miała żona do kwoty na wspólnym rachunku jej i ojca. Nie chodzi tu o prawo do dysponowania kwotą, ale o to, czy w uproszczeniu były to jej środki, czy też środki jej ojca, czy ewentualnie jeszcze inna konfiguracja. Może tu bowiem mieć miejsce darowizna np. w takiej sytuacji, gdy kwota 200 000 zł stanowiła środki, które na konto wpłacił ojciec (np. dochód z jego pracy) i zdecydował on, że teraz będą własnością córki. To jednak odrębny problem od tego, o który Pan pyta i nie może być rozpatrywany w ramach tego wątku.