Dziedziczenie udziałów w spółkach - co wykazać w formularzu SD-Z2?

Dziedziczenie udziałów – praw majątkowych

W pierwszej kolejności należy wskazać, że udziały w spółce cywilnej, jawnej i komandytowej stanowią całokształt praw i obowiązków przysługujących wspólnikowi z tytułu członkostwa w spółce. Można zatem stwierdzić, że taki udział to prawo podmiotowe o charakterze majątkowym, które dodatkowo może być zbywalne, co oznacza, że może stanowić element masy spadkowej.

W konsekwencji udział w spółce stanowi prawo majątkowe. Następnie podkreślić trzeba, ze zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, polecenia testamentowego.

Zobacz też: SD-Z2 jak wpisać udział

Opodatkowanie dziedziczonych udziałów

W konsekwencji nabycie w drodze spadku udziałów w spółce podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Nie zawsze jednak powstanie obowiązek podatkowy bowiem ustawa wprowadza całkowite zwolnienie od podatku w przypadku nabycia spadku po członku najbliższej rodziny. Warunkiem skorzystania ze zwolnienia jest aby spadkobierca złożył w ciągu 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia sądu stwierdzającego nabycie spadku lub od dnia wydania aktu poświadczenia dziedziczenia złoży naczelnikowi urzędu skarbowego zgłoszenie SD-Z2.

Zgłoszenie dziedziczenia udziałów – formularz do US

W formularzu SD-Z2 wpisuje się zarówno rzeczy, jak i prawa majątkowe. Jest to część G. „Rzeczy i prawa majątkowe wg stanu z dnia nabycia”. Skoro zatem udziały stanowią prawo majątkowe, należy po prostu wpisać, jaki procent udziałów podlega dziedziczeniu po spadkodawcy. Nie ma potrzeby wyszczególniania, jakie przedmioty wchodzą w skład udziałów, co zresztą byłoby nie do końca prawidłowe, ponieważ oprócz składników rzeczowych w zakres udziałów wchodzą również prawa i obowiązki.

Dodatkowo w formularzu SD-Z2 należy podać wartość udziałów. Z doświadczenia wiem, że organy skarbowe nie weryfikują faktycznej wartości wpisanej przez podatnika, ponieważ i tak niezależnie od kwoty całkowite zwolnienie ma charakter nielimitowany. Art. 8 ust. 3 ustawy podaje jedynie, że wartość udziałów powinna odpowiadać ich wartości rynkowej z dnia nabycia. Przepisy jednak nie precyzują sposobu, w jaki należy ustalać tę wartość.

Jak czytamy w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 23 listopada 2010 r., IBPBII/2/415-1181/10/ŁCz:

„Prawidłowe będzie ustalenie wartości rynkowej tych udziałów zgodnie z dowodami, z których wartość ta wynika. Spółka powinna więc ustalić wartość rynkową umorzonych udziałów na podstawie wszelkich dokumentów otrzymanych od wspólnika, które uprawdopodobniają wysokość wartości rynkowej udziałów nabytych w drodze spadku”.

Jak zatem widać, obowiązek w tym zakresie został przerzucony na podatnika. Wskazówki co do sposobu wyceny udziałów możemy odnaleźć w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 24.07.2008 r., nr ILPB2/436-28/08-4/MK. Pismo dotyczy wprawdzie darowizny, ale te same zasady można stosować do spadku:

„Natomiast na wartość udziału w spółce jawnej, który jest przedmiotem darowizny zdaniem Wnioskodawcy będzie składać się wartość aktywów tej spółki pomniejszona o jej zobowiązania, odpowiadająca jednocześnie procentowemu udziałowi dotychczasowego wspólnika w Spółce.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jednocześnie zgodnie z art. 8 ust. 1 i 3 ww. ustawy wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych przyjmuje się w wysokości określonej przez nabywcę, jeżeli odpowiada ona wartości rynkowej tych rzeczy, a ponadto wartość rynkową praw majątkowych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia powstania obowiązku podatkowego.

Biorąc pod uwagę powyższe, zasadnym w przekonaniu Zainteresowanego wydaje się przyjęcie, iż wartością rynkową nabytego udziału w spółce jawnej będzie sama wartość rynkowa tej spółki odpowiadająca procentowemu udziałowi dotychczasowego wspólnika. Pod pojęciem wartości rynkowej należałoby rozumieć zatem wartość aktywów Spółki pomniejszoną o istniejące zobowiązania spółki. Określona w ten sposób wartość rynkowa, odpowiadająca procentowemu udziałowi ojca Wnioskodawcy w spółce powinna stanowić podstawę opodatkowania w przedmiotowej sprawie”.

Jedyne, co na pewno należy wyszczególnić, to wskazać, że chodzi o udziały w spółce cywilnej, jawnej i komandytowej, a więc wpisać trzy pozycje.