Inwestowanie pieniędzy mamy – depozyt nieprawidłowy

Po pierwsze musi sobie Pan odpowiedzieć na pytanie: pod jakim tytułem prawnym mama przekazała Panu pieniądze? Gdyby przyszło mi oceniać, to – jeśli nie dostał Pan ich w darowiźnie, ani też nie była to pożyczka – otrzymał Pan depozyt nieprawidłowy, tak mogłoby to zostać ocenione przez organy podatkowe.

Zgodnie z art. 845 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny [Dz.U.2014.121 j.t. ze zm., dalej jako „K.c.”] – z depozytem nieprawidłowym mamy do czynienia, gdy z przepisów szczególnych albo z umowy lub okoliczności wynika, że przechowawca może rozporządzać oddanymi na przechowanie pieniędzmi lub innymi rzeczami oznaczonymi tylko co do gatunku. Nie jest to obojętne podatkowo zdarzenie, bowiem podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. W razie powołania się w kontroli na ów depozyt (w uproszczeniu oczywiście) sankcją jest stawka 20% podatku. Zaistnienie czynności cywilnoprawnej w postaci umowy depozytu nieprawidłowego stanowi realizację podatkowego stanu faktycznego i podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych w wysokości 2% od wartości tego depozytu (jest 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego na złożenie deklaracji PCC). Jak już jednak wskazałem, co wymaga podkreślenia, stawka podatku wzrasta do 20%, gdy przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej w toku czynności sprawdzających, postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego Pańska mama, jako podatnik, powoła się na fakt zawarcia umowy depozytu nieprawidłowego, a należny podatek od tych czynności nie zostanie do tej pory zapłacony. Analogicznie sprawa wygląda w przypadku pożyczek.

W mojej ocenie, bazując na trochę powierzchownym opisie, jeśli rzeczywiście mamy tu do czynienia z depozytem, należałoby złożyć PCC-3, wraz z czynnym żalem i zapłacić 2% podatku wraz z odsetkami. W ten sposób ewentualny dochód z funduszu jest Pana dochodem, a w kolejnym kroku, np. po zwrocie środków w wysokości, w jakiej je Pan otrzymał od mamy, mama może Panu darować dowolną część środków. Wtedy należałoby to przeprowadzić zgodnie z art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, by nie zapłacił Pan podatku od darowizny. Podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej tytułem m.in. darowizny. Obowiązek podatkowy ciążyć będzie na Panu jako nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych. Obowiązek podatkowy powstanie tu, jeśli darowizna będzie pieniężna, z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia, tj. z chwilą przekazania pieniędzy (chyba że darowizna przybierze postać aktu notarialnego), co nie oznacza wcale, że automatycznie powstaje zobowiązanie podatkowe. Zgodnie z art. 4a ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. 2015 r., poz. 86 j.t ze zm.) zwalnia się od ww. podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez m.in. zstępnych (w tym zatem dzieci), jeżeli w przypadku pieniężnej darowizny dokonanej nie w formie aktu notarialnego:

1. obdarowani zgłoszą właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego nabycie w terminie 6 miesięcy od dnia spełnienia przyrzeczonego świadczenia (SD-Z2) i
2. gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny są środki pieniężne (i wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę 9637 zł), co udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.

Zatem aby móc skorzystać ze zwolnienia, musi Pan złożyć, w terminie 6 miesięcy od dnia wykonania darowizny, zgłoszenie SD-Z2 i jednocześnie udokumentować otrzymanie środków w przedstawiony wyżej sposób, tj. np. dowodem przekazania na rachunek płatniczy. W przypadku niespełnienia warunków zwolnienia nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlegać będzie opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.

Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) – link do formularza z indywidualną pomocą prawną »