Jak nie płacić podatku od darowizny mimo przekroczenia terminu?

Podatek od darowizny

Z opisu zapytania wynika, że otrzymała Pani darowiznę. Była to darowizna od osoby najbliższej, w związku z powyższym należy ją zaliczyć do tzw. pierwszej grupy podatkowej. Do grupy I zalicza się:

• małżonka (obecnego, nie byłych) oraz
• zstępnych (np. syn, córka, wnuki, prawnuki),
• wstępnych (np. matka, ojciec, dziadkowie),
• rodzeństwo,
• pasierba,
• ojczyma,
• macochę,
• teściów,
• zięcia.

W I grupie podatkowej, a w zasadzie grupie 0, nie mamy podatku do zapłaty. Po przekroczeniu jednak limitu 9637 zł w ciągu ostatnich 5 lat musimy taką sytuację zgłosić do urzędu skarbowego, wobec tego w tej sytuacji należy wskazać, że czynność ta powinna być przez Panią zgłoszona do urzędu skarbowego na formularz SD-Z2. W przypadku braku takiego zgłoszenia traci się prawo do odliczenia tej kwoty i niestety musimy zapłacić podatek, składając deklarację SD3.

Zobacz też: Darowizna przedawnienie

Termin na zgłoszenie darowizny

Termin na zgłoszenie darowizny do urzędu skarbowego wynosi 6 miesięcy od dnia jej otrzymania. Termin takiego przedawnienia wynosi 5 lat i jest to regulowane wprost przez przepisy Ordynacji podatkowej:

„Art. 68. [Przedawnienie prawa do wydania decyzji podatkowej]

§ 1. Zobowiązanie podatkowe, o którym mowa w art. 21 § 1 pkt 2, nie powstaje, jeżeli decyzja ustalająca to zobowiązanie została doręczona po upływie 3 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy.

§ 2. Jeżeli podatnik:

1) nie złożył deklaracji w terminie przewidzianym w przepisach prawa podatkowego,

2) w złożonej deklaracji nie ujawnił wszystkich danych niezbędnych do ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego,

– zobowiązanie podatkowe, o którym mowa w § 1, nie powstaje, pod warunkiem że decyzja ustalająca wysokość tego zobowiązania została doręczona po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy”.

Zatem na tą chwilę przedawnienia oczywiście nie mamy.

Sięgając w orzecznictwo, gdzie również powoływano się na różne problemy związane z niemożnością zgłoszenia tego oświadczenia woli, należy wskazać, że sądy niestety nie znajdowały dotychczas żadnego usprawiedliwienia:

„Brzmienie powołanego przepisu art. 4a ww. ustawy nie pozostawia wątpliwości, że koniecznym warunkiem skorzystania ze zwolnienia w podatku od spadków i darowizn jest zachowanie terminu 6-miesięcznego na zgłoszenie nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych. Termin ten ma charakter materialnoprawny, w związku z tym nie może zostać przywrócony, a jego dotrzymanie jest bezwzględnym warunkiem zastosowania zwolnienia podatkowego (por. wyrok WSA w Łodzi z 14 marca 2012 r., I SA/Łd 60/12; wyrok WSA w Bydgoszczy z dnia 22 listopada 2007 r., I SA/Bd 675/07, ZNSA 2007, nr 4 (13), s. 108). Oczywistym jest również, że skorzystanie ze zwolnienia zależy od woli podatnika i to na nim ciąży obowiązek spełnienia przesłanek, które warunkują skorzystanie z tego zwolnienia. Nie można tego obowiązku przerzucać na organ podatkowy, w szczególności organ nie ma obowiązku informowania podatników o warunkach korzystania ze zwolnień podatkowych”.

W kolejnym orzeczeniu: „Odnośnie przepisu art. 4a ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn wskazuje się, że ma on przepis ma charakter wyjątkowy i z tego powodu nie może być wykładany w sposób rozszerzający”.

Jak rozumiem, środki te nie zostały przekazane na Pani utrzymanie? Jest to bardzo istotne z uwagi na fakt, iż jeśli przeznaczyłaby je Pani na bieżące utrzymanie, to można byłoby wskazać, że środki te mają charakter alimentacyjny, ciążący na rodzicach względem dzieci – i w ten sposób uniknąć podatku.

Wniosek o umorzenie podatku

Jeśli jednak były to środki na zakup np. pojazdu czy mieszkania, to niestety powinna Pani zgłosić otrzymaną darowiznę na formularzu SD-3. Na podstawie tego formularza naczelnik urzędu skarbowego wymierzy Pani podatek od otrzymanej darowizny. W zasadzie jedynym rozwiązaniem w tym przypadku jest złożenie wniosku o umorzenie podatku lub rozłożenie podatku na raty. Wniosek taki należy złożyć dopiero po tym, jak naczelnik US wymierzy podatek od darowizny. Ocena tego wniosku należy do naczelnika US i ma on w tym zakresie pełną dowolność co do zaakceptowania bądź odrzucenia takiego wniosku podatnik. We wniosku trzeba oczywiście opisać całą sytuację, można powołać również dokumentacje medyczną, jest w mojej ocenie szansa na umorzenie tego podatku. Na pewno należy spróbować, tym bardziej jeśli ma Pani na to jakieś dokumenty w postaci zaleceń lekarskich lub opinii.