Jaki podatek od odziedziczonego mieszkania zapłaci siostrzenica?

Podstawa opodatkowania w podatku od spadków i darowizn

Odpowiadając na Pani pierwsze pytanie, zacznijmy od tego, że zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn (ustawy SD) – opodatkowaniu podlega nabycie rzeczy i praw majątkowych w drodze darowizny. W myśl art. 5 ustawy obowiązek podatkowy spoczywa na osobie obdarowanej. Zgodnie z art. 14 ustawy SD wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca. Zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.

Do poszczególnych grup podatkowych zalicza się:

1) do grupy I – małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów;

2) do grupy II – zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych;

3) do grupy III – innych nabywców.

Stawka podatku dla osób z II grupy podatkowej

Stawka podatku dla osób z II grupy podatkowej wynosi od 7% do 12% w zależności od podstawy opodatkowania. Podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia (dzień śmierci spadkodawcy) i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego (dzień uprawomocnienia się postanowienia sądu o nabyciu spadku lub dzień zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia).

Deklaracja SD-3, termin zapłaty podatku

Zapytała Pani również, w jakim czasie należy zapłacić podatek od spadku. Otóż osoby z II grupy podatkowej są zobowiązane do złożenia deklaracji SD-3 z tytułu nabycia spadku. Na podstawie deklaracji naczelnik US wydaje decyzję ustalającą kwotę podatku do zapłaty. Termin płatności podatku to 14 dni, licząc od dnia odebrania decyzji podatkowej. W decyzji podatkowej naczelnik uwzględnia kwotę wolną od podatku, która dla II grupy wynosi obecnie 7878 zł.

W deklaracji SD-3 spadkobierca wskazuje wartość rynkową nabytej nieruchomości według cen z dnia uprawomocnienia się postanowienia sądu o nabyciu spadku lub dzień zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia. Nie ma potrzeby korzystania z biegłego rzeczoznawcy. Fiskus zachowuje uprawnienie do podwyższenia wartości nieruchomości, jeżeli uzna, że została znacznie zaniżona przez podatnika.

Ulga mieszkaniowa – zwolnienie z podatku od spadków i darowizny

I odpowiedź na ostatnie pytanie: „Czy jest możliwe bycie zwolnionym z tego podatku?” Osoby z II grupy podatkowej nie mogą skorzystać z całkowitego zwolnienia od podatku określonego w art. 4a ustawy SD – to zwolnienie jest przewidziane wyłącznie dla członków najbliższej rodziny, w której nie mieszczą się zstępni rodzeństwa.

Drugim zwolnieniem jest art. 16 ust. 1 pkt 2 ustawy SD. Przepis ten podaje, że w przypadku nabycia własności (współwłasności) budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, spółdzielczego prawa do domu jednorodzinnego albo udziału w takim prawie w drodze dziedziczenia, zapisu zwykłego, zapisu windykacyjnego, dalszego zapisu lub polecenia testamentowego przez osoby zaliczane do II grupy podatkowej, nie wlicza się do podstawy opodatkowania ich czystej wartości do łącznej wysokości nieprzekraczającej 110 m² powierzchni użytkowej budynku lub lokalu.

W konsekwencji wymienionego zwolnienia nie podlega opodatkowaniu w drodze dziedziczenia przez osoby z II grupy mieszkanie o powierzchni do 110 m². Należy jednak podkreślić, że to zwolnienie jest możliwe wyłącznie, jeżeli są spełnione warunki określone w art. 16 ust. 2 ustawy SD.

Warunki skorzystania z ulgi mieszkaniowej

Ulga przysługuje osobom, które łącznie spełniają następujące warunki:

1) spełniają wymogi określone w art. 4 ust. 4;

2) nie są właścicielami innego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość bądź będąc nimi przeniosą własność budynku lub lokalu na rzecz zstępnych, Skarbu Państwa lub gminy w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego;

3) nie przysługuje im spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego lub wynikające z przydziału spółdzielni mieszkaniowej: prawo do domu jednorodzinnego lub prawo do lokalu w małym domu mieszkalnym, a w razie dysponowania tymi prawami przekażą je zstępnym lub przekażą do dyspozycji spółdzielni, w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego;

4) nie są najemcami lokalu lub budynku lub będąc nimi rozwiążą umowę najmu w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego;

5) będą zamieszkiwać będąc zameldowanymi na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku i nie dokonają jego zbycia przez okres 5 lat:

a) od dnia złożenia zeznania podatkowego lub zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego – jeżeli w chwili złożenia zeznania lub zawarcia umowy darowizny nabywca mieszka i jest zameldowany na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku,

b) od dnia zamieszkania potwierdzonego zameldowaniem na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku – jeżeli nabywca zamieszka i dokona zameldowania na pobyt stały w ciągu roku od dnia złożenia zeznania podatkowego lub zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego.

Jak widać, warunkiem zwolnienia jest po pierwsze nieposiadanie tytułu własności do żadnej innej nieruchomości, a po drugie w nabytej w drodze spadku nieruchomości trzeba faktycznie mieszkać przez okres minimum 5 lat. Jeżeli te warunki nie są spełnione, to zwolnienie nie przysługuje.

Umorzenie podatku lub rozłożenie na raty

Z uwagi na ważny interes podatnika możliwe jest wnioskowanie o umorzenie lub rozłożenie zapłaty na raty. W tym zakresie konieczny jest wniosek do US po wydaniu decyzji. Naczelnik zachowuje prawo do odmowy uwzględnienia wniosku w ramach uznania administracyjnego.