Podatek od spadku dla I, czy dla III grupy?

Przyjmuję na podstawie opisu, że małżeństwo zostało zawarte skutecznie i zgodnie z prawem obowiązującym w Danii. A jeżeli zostało zawarte ważnie w Danii, to jest także uznawane w ramach polskiego systemu prawnego. Z uwagi na to, że sprawa dotyczy obywateli Unii Europejskiej, zastosowanie znajdzie Rozporządzenie Rady (WE) NR 2201/2003 z dnia 27 listopada 2003 r. dotyczące jurysdykcji oraz uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich oraz w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej.

Jak wynika z opisu sytuacji, fakt zawarcia małżeństwa przez obywateli polskich za granicą nie został odnotowany w polskim urzędzie stanu cywilnego; dokument w postaci aktu zawarcia małżeństwa poza granicą nie został wpisany do polskich ksiąg stanu cywilnego (umiejscowiony w Polsce).

W dacie zawarcia małżeństwa obowiązywała w Polsce ustawa z 29 września 1986 r. Prawo o aktach stanu cywilnego. Zgodnie z art. 3 ustawy Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz. U. z 1986 r. Nr 36, poz. 180 z późn. zm.) akty stanu cywilnego są dowodem, na podstawie którego stwierdza się stan cywilny osoby, a co więcej, stanowią one wyłączny dowód zdarzeń w nich stwierdzonych (art. 4). Polski system prawny nie ustanawiał w tym czasie obowiązku transkrypcji zagranicznych aktów dotyczących obywateli polskich.

Zgodnie z przepisami Prawa o aktach stanu cywilnego, wpisania treści aktu stanu cywilnego sporządzonego za granicą do polskich ksiąg stanu cywilnego lub zawarcia małżeństwa, które nastąpiły za granicą, dokonuje się w urzędzie stanu cywilnego miejsca zamieszkania wnioskodawcy, chyba że przepisy ustawy stanowią inaczej. Zawarcie małżeństwa, które nastąpiło za granicą i nie zostało zarejestrowane w zagranicznych księgach stanu cywilnego, można zarejestrować w polskich księgach stanu cywilnego. Akt stanu cywilnego sporządzony za granicą może być wpisany do polskich ksiąg stanu cywilnego na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu.

Wojewódzki Sąd Administracyjny z siedzibą w Gliwicach w wyroku z dnia 6 maja 2010 roku, sygn. akt II SA/Gl 669/09, stwierdził, że zagraniczny akt stanu cywilnego jako dokument urzędowy ma na terenie Polski taką samą moc jak polski akt stanu cywilnego i w myśl art. 4 ustawy z dnia 29.09.1986 r. – Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz. U. z 2004 r. Nr 161, poz. 1688 ze zm.) stanowi wyłączny dowód zdarzeń w nim stwierdzonych. Moc zagranicznego aktu stanu cywilnego nie zależy od wpisania go do polskich ksiąg stanu cywilnego (transkrypcji) na podstawie art. 73 ust. 1 tej ustawy. Skoro bowiem zagraniczne akty stanu cywilnego mają moc dowodową na równi z polskimi aktami stanu cywilnego, dla ich skuteczności na terenie Polski nie zachodzi potrzeba ich transkrypcji, to jest wpisania do polskich ksiąg stanu cywilnego. Powołany przepis art. 73 Prawa o aktach stanu cywilnego umożliwia jedynie wpisanie, na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, do polskich ksiąg stanu cywilnego takiego aktu sporządzonego za granicą, nie przewiduje natomiast obowiązku transkrypcji dla uznania mocy dowodowej.

Stanowisko takie zajął także Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 16 marca 2007 roku, sygn. akt III CSK 380/06, w którym stwierdził, że moc dowodowa zagranicznych aktów stanu cywilnego nie zależy od ich wpisania do polskich ksiąg stanu cywilnego (transkrypcji). Zgodnie bowiem z art. 73 ust. 1 Prawa o aktach stanu cywilnego (j.t. Dz. U. z 2004 r. Nr 161, poz. 1688 ze zm.) akt stanu cywilnego sporządzony za granicą może, lecz nie musi, być wpisany do polskich ksiąg stanu cywilnego. Prawo polskie nie przewiduje zatem obowiązku transkrypcji aktów zagranicznych i nie uzależnia ich skuteczności ani mocy dowodowej na terenie Polski od transkrypcji, nadając im w art. 1138 K.p.c. moc dowodową taką samą, jak aktom polskim. Sąd Najwyższy stwierdził, że transkrypcja nie ma charakteru rejestracyjnego, lecz jest jedynie transponowaniem pod względem językowym i formalnym zagranicznego aktu stanu cywilnego na obowiązujący w Polsce język urzędowy i w obowiązującej tu formie rejestracji urodzeń, małżeństw i zgonów. Obowiązek każdorazowego rejestrowania aktu doprowadziłoby do tego, że w wyniku transkrypcji w polskich księgach stanu cywilnego znajdowałyby się np. dwa akty urodzenia dotyczące tej samej osoby, mające jednak odmienną treść.

O tym, czy ślub został ważnie zawarty w danym kraju decyduje prawo kraju w jakim był zawarty – w tym przypadku Danii. Jak wynika z opisu otrzymała Pani akt ślubu z Danii z apostille.

Uzyskanie pieczęci (inaczej klauzuli) apostille na dokumentach urzędowych ma na celu posługiwanie się nimi w państwach, które są stroną konwencji haskiej z 1961 r. o zniesieniu wymogu legalizacji zagranicznych dokumentów urzędowych. Dania jest stroną umowy, tak samo jak Polska (link do wykazu: https://www.hcch.net/en/instruments/conventions/status-table/?cid=41).

Dokument poświadczony apostille może być przedłożony właściwym władzom, urzędom i instytucjom innego państwa z pominięciem dodatkowych legalizacji.

W przedmiotowej sprawie oznacza to możliwość jego przedłożenia w Polsce polskim władzom, sądom i organom, bez konieczności jego umiejscawiania w Polsce.

Taka sam regulacja zawarta jest w ustawie z dnia 28 listopada 2014 r. Prawo o aktach stanu cywilnego, która zastąpiła ustawę z 1986 r. z dniem 01.03.2015 r. Stosownie do niej:

„Art. 104. 1. Zagraniczny dokument stanu cywilnego, będący dowodem zdarzenia i jego rejestracji, może zostać przeniesiony do rejestru stanu cywilnego w drodze transkrypcji.

Art. 105. 1. Treść zagranicznego dokumentu stanu cywilnego przenosi się do rejestru stanu cywilnego, w formie czynności materialno-technicznej, zamieszczając w akcie stanu cywilnego adnotację o transkrypcji.

2. Kierownik urzędu stanu cywilnego, który dokonał transkrypcji, wydaje wnioskodawcy odpis zupełny aktu stanu cywilnego.”

Jeżeli ślub został ważnie zawarty zgodnie z prawem duńskim, to jest on ważny także zgodnie z polskim prawem. Moc zagranicznego aktu stanu cywilnego nie zależy od wpisania tego aktu do polskich ksiąg stanu cywilnego. Jednocześnie nie istnieje obowiązek rejestracji małżeństwa zawartego poza granicami w polskich aktach stanu cywilnego. Akt stanu cywilnego sporządzony za granicą jedynie może być wpisany do polskich ksiąg stanu cywilnego na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu.

W świetle prawa polskiego osoby, które zawarły małżeństwo w Danii zgodnie z prawem duńskim, są w świetle prawa polskiego małżeństwem.

Zatem w przypadku śmierci jednego z małżonków – drugi zaliczany jest do I grupy podatkowej w zakresie podatku od spadku.

Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) – link do formularza z indywidualną pomocą prawną »