Przekazanie mieszkania ze spadku córce a zapłata podatku

Czy od darowizny dla córki mieszkania nabytego w drodze spadku będzie trzeba zapłacić podatek?

Jeśli pyta Pani o opodatkowanie darowizny nabytego w drodze spadku mieszkania, to córka nie zapłaci podatku od darowizny, a po stronie ojca-darczyńcy również nie powstanie zobowiązanie z tego tytułu; nabytą w spadku nieruchomość można darować w dowolnym momencie – nie ma tu wymogu 5 lat posiadania, jeśli nie korzystało się ze zwolnienia z art. 16 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn. Na mocy art. 4a ust. 1 pkt 1 tejże ustawy zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez m.in. wstępnych i zstępnych oraz rodzeństwo, jeżeli spełnią warunki opisane w tym przepisie, czyli na ogół: zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego. Artykuł 4a ust. 4 pkt 2 ww. ustawy zwalnia jednak z obowiązku zgłoszenia darowizny (czyli z obowiązku złożenia SD-Z2 przez obdarowanego), gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego, a taką właśnie formę musi przybrać darowizna nieruchomości.

Dziedziczenie w II grupie podatkowej

Nabycie przez męża w drodze dziedziczenia po ciotce nie mieści się w ww. zwolnieniu, jest to nabycie w ramach II grupy podatkowej (do grupy II zalicza się zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych) – kwota wolna przy tym stopniu pokrewieństwa to 7276 zł*. Podatek oblicza się od nadwyżki podstawy opodatkowania ponad kwotę wolną od podatku, według skali z art. 15 ww. ustawy, więc gdy nadwyżka ponad kwotę wolną wynosi ponad 20 556 zł, to podatek wynosi 1644 zł 50 gr i 12% od nadwyżki ponad 20 556 zł. Przypomnę, że podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru. Warto pamiętać, iż do długów i ciężarów zalicza się również koszty leczenia i opieki w czasie ostatniej choroby spadkodawcy, jeżeli nie zostały pokryte za jego życia i z jego majątku, koszty pogrzebu spadkodawcy, łącznie z nagrobkiem, w takim zakresie, w jakim koszty te odpowiadają zwyczajom przyjętym w danym środowisku, jeżeli nie zostały pokryte z majątku spadkodawcy, z zasiłku pogrzebowego lub nie zostały zwrócone w innej formie, oraz koszty postępowania spadkowego, wynagrodzenie wykonawcy testamentu, obowiązki wykonania zapisów i poleceń zamieszczonych w testamencie, wypłaty z tytułu zachowku oraz inne obowiązki wynikające z przepisów Kodeksu cywilnego dotyczących spadków (art. 7 ust. 3 ustawy ww.).

Odziedziczenie mieszkania po ciotce a możliwość zwolnienia z podatku

Gdyby nie plan darowizny, można by rozważyć skorzystanie ze zwolnienia z art. 16 ust. 1 pkt 2 ustawy, który stanowi, że w przypadku nabycia własności (współwłasności) budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, spółdzielczego prawa do domu jednorodzinnego albo udziału w takim prawie w drodze dziedziczenia, zapisu zwykłego, zapisu windykacyjnego, dalszego zapisu lub polecenia testamentowego przez osoby zaliczane do II grupy podatkowej – nie wlicza się do podstawy opodatkowania ich czystej wartości do łącznej wysokości nieprzekraczającej 110 m² powierzchni użytkowej budynku lub lokalu. W przypadku nabycia części (udziału) budynku mieszkalnego lub lokalu albo udziału w spółdzielczym prawie do budynku mieszkalnego lub lokalu ulga przysługuje stosownie do wielkości udziału.

Zwolnienie to przysługuje pod warunkami opisanymi w art. 16 ust. 2 – w tym jest warunek zamieszkiwania będąc zameldowania na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku i niedokonania jego zbycia przez okres 5 lat:

a) od dnia złożenia zeznania podatkowego lub zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego – jeżeli w chwili złożenia zeznania lub zawarcia umowy darowizny nabywca mieszka i jest zameldowany na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku,

b) od dnia zamieszkania potwierdzonego zameldowaniem na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku – jeżeli nabywca zamieszka i dokona zameldowania na pobyt stały w ciągu roku od dnia złożenia zeznania podatkowego lub zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego.

* Opis sprawy z 2017 r.