Przekazanie firmy przez czynnego vatowca

Przekazanie firmy a podatek VAT

W pierwszej kolejności wskażmy, że zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy VAT „przepisów tejże ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa”. Przepis ten odnosi się do każdego zbycia, a więc również w formie nieodpłatnej (np. darowizny przedsiębiorstwa).

Naturalnie, aby przekazanie przedsiębiorstwa było czynnością neutralną na gruncie podatku VAT, konieczne jest, aby przekazane faktyczne dotyczyło przedsiębiorstwa będącego zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej.

Przedsiębiorstwo, jako przedmiot zbycia, musi stanowić całość pod względem organizacyjnym i funkcjonalnym. Składniki materialne i niematerialne wchodzące w skład przedsiębiorstwa powinny pozostawać ze sobą we wzajemnych relacjach w ten sposób, że można mówić o nich jako o zespole, a nie zbiorze pewnych elementów. Istotne jest, aby w zbywanym przedsiębiorstwie zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami tak, żeby przekazana masa mogła posłużyć kontynuowaniu określonej działalności gospodarczej. Mówiąc wprost – przekazanie musi obejmować całość przedsiębiorstwa.

Jeżeli powyższe okoliczności zostaną spełnione, to samo przekazanie będzie neutralne na gruncie podatku VAT. Istotny jest jednak fakt, iż Pana działalność jest opodatkowana VAT, zaś syn jest podatnikiem zwolnionym z VAT. Taka okoliczność rodzi konieczność zastosowania systemu korekty podatku odliczonego.

Korekta podatku VAT odliczonego

Zgodnie z art. 91 ust. 7 ustawy VAT przepisy dotyczące korekty odliczonego VAT stosuje się odpowiednio w przypadku, gdy podatnik miał prawo do obniżenia kwot podatku należnego o całą kwotę podatku naliczonego od wykorzystywanego przez siebie towaru lub usługi i dokonał takiego obniżenia albo nie miał takiego prawa, a następnie zmieniło się prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tego towaru lub usługi. Z taką sytuacją mamy do czynienia właśnie w sytuacji, gdy podatnik najpierw wykonuje działalność opodatkowaną, a następnie przechodzi na zwolnienie od podatku VAT.

W kontekście przekazania przedsiębiorstwa kluczowa staje się treść art. 91 ust. 9 ustawy VAT, gdzie czytamy, że „w przypadku transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa korekta określona w ust. 1–8 jest dokonywana przez nabywcę przedsiębiorstwa lub nabywcę zorganizowanej części przedsiębiorstwa”.

Jak zatem widać, odpowiedniej korekty podatku odliczonego przez Pana po przekazaniu przedsiębiorstwa dokonuje syn. Korekta nie miałaby miejsca, gdyby syn również prowadził działalność opodatkowaną podatkiem VAT (tzn. nie korzystał ze zwolnienia).

Potwierdza to przykładowo treść interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 10.05.2018 r., nr 0114-KDIP1-1.4012.130.2018.4.DG:

„Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, że czynność wniesienia aportem przedsiębiorstwa, nie spowoduje w świetle art. 91 ust. 9 ustawy, obowiązku dokonania przez Wnioskodawcę korekty podatku naliczonego. Obowiązek dokonania ewentualnej korekty podatku naliczonego - zgodnie z art. 91 ust. 9 ustawy, będzie ciążył na nabywcy przedsiębiorstwa. Jak wskazał Wnioskodawca Spółka komandytowa po otrzymaniu w drodze aportu przedsiębiorstwa Wnioskodawcy będzie prowadzić działalność gospodarczą w tożsamym zakresie, która to działalność podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. W związku z tym w sytuacji korzystania ze składników majątkowych otrzymanych od Wnioskodawcy do czynności opodatkowanych podatkiem VAT po stronie Spółki komandytowej nie powstanie obowiązek korekty odliczonego uprzednio od tych składników majątkowych podatku”.

Okresy korygowania podatku VAT

Ustawa VAT przewiduje różne okresy korygowania podatku odliczonego w zależności od wartości nabytego składnika majątkowego:

1. W przypadku środka trwałego o wartości początkowej przekraczającej 15 000 zł okres korekty wynosi 5 lat, licząc od roku oddania ŚT do używania, a w przypadku nieruchomości – 10 lat (tej korekty dokonuje się proporcjonalnie w stosunku do pozostałego okresu korekty) – art. 91 ust. 2 ustawy VAT.
2. W przypadku środka trwałego bądź wyposażenia o wartości początkowej poniżej 15 000 zł okres korekty wynosi 12 miesięcy, licząc od końca roku, w którym składnik został oddany do używania (korekta dotyczy całego podatku odliczonego i jest dokonywana jednorazowo) – art. 91 ust. 7b ustawy VAT.
3. W przypadku materiałów, surowców oraz towarów handlowych nie ma okresu korekty, a więc podatnik zawsze musi skorygować podatek odliczony (korekty podatku naliczonego dokonuje się w deklaracji podatkowej składanej za okresy rozliczeniowe, w których wystąpiła ta zmiana) – art. 91 ust. 7d ustawy VAT.

Możliwe zatem, że obowiązek korekty u syna nie wystąpi. Przykładowo jeżeli w ramach przekazania przedsiębiorstwa przekaże Pan synowi środek trwały o wartości poniżej 15 000 zł, oddany do użytkowania ponad 12 miesięcy temu, to okres korekty już upłynął.

Odnośnie natomiast tych składników przedsiębiorstwa, dla których ww. okresy korekty nie upłynęły, na skutek przekazania przedsiębiorstwa opodatkowanego VAT do przedsiębiorstwa zwolnionego z VAT-u, syn stanie przed koniecznością dokonania korekty odliczonego przez Pana podatku VAT.