Rezydencja podatkowa w Polsce a praca w Szwajcarii, jak uniknąć podwójnego opodatkowania

Rezydencja podatkowa

W pierwszej kolejności należy określić rezydencję podatkową. Zgodnie z art. 3 ust. 1–1a ustawy PIT „Osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania (rezydencje) na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy). Za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną, która:

1) posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub

2) przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym”.

Jak wnioskuję, w okresie od marca do grudnia 2020 roku jedynie pracował Pan zarobkowo w Szwajcarii i była to jedynie praca sezonowa, natomiast ośrodek interesów życiowych nadal znajdował się w Polsce. W tym miejscu wskażmy, że przez „centrum interesów osobistych” należy rozumieć tzw. ognisko domowe, wszelkie powiązania rodzinne i towarzyskie, aktywność społeczną, polityczną, kulturalną, obywatelską, przynależność do organizacji/klubów, uprawiane hobby itp. Z kolei „centrum interesów gospodarczych” to przede wszystkim miejsce prowadzenia działalności zarobkowej, źródła dochodów, posiadane inwestycje, majątek nieruchomy i ruchomy, polisy ubezpieczeniowe, zaciągnięte kredyty, konta bankowe itd. Przy czym warto pamiętać, że nie należy opierać się na prostej, wybiórczej interpretacji, lecz trzeba podjąć próbę analizy wszystkich możliwych do uchwycenia zachowań podatnika, jego aktywności. Dopiero całościowa analiza dostarcza wyczerpującej ilości informacji, na podstawie których można wyciągnąć wniosek o wystąpieniu bądź nie rezydencji podatkowej. Mówiąc inaczej, wystąpienie jakiegoś pojedynczego elementu (np. posiadanie w Polsce tylko konta bankowego) nie może być determinujące i kluczowe w kontekście uznania, że taka osoba ma polską rezydencję podatkową. Należy bowiem kompleksowo badać wszystkie okoliczności życiowe.

Zgodnie z art. 4a ustawy PIT polskie regulacje należy stosować z uwzględnieniem przepisów międzynarodowych. W myśl natomiast art. 91 ust. 2 Konstytucji „Umowa międzynarodowa ratyfikowana za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie ma pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli ustawy tej nie da się pogodzić z umową”.

Uniknięcie podwójnego opodatkowania

Zgodnie zatem z art. 15 ust. 1 polsko-szwajcarskiej umowy pensje, płace i inne podobne wynagrodzenia, które osoba mająca miejsce zamieszkania w Polsce osiąga z pracy najemnej, podlegają opodatkowaniu tylko w Polsce, chyba że praca wykonywana jest w Szwajcarii. Jeżeli praca jest tam wykonywana, to osiągane za nią wynagrodzenie może być opodatkowane w Szwajcarii. W rezultacie dochód z tytułu pracy wykonywanej w Szwajcarii podlega opodatkowaniu zarówno w Szwajcarii, tj. kraju źródła, jak i w Polsce, tj. w kraju rezydencji. Aby uniknąć podwójnego opodatkowania, należy zastosować metodę unikania.

Zgodnie z art. 23 ust. 1 umowy międzynarodowej „Jeżeli osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w Polsce osiąga dochód lub posiada majątek, który zgodnie z postanowieniami niniejszej konwencji może być opodatkowany w Szwajcarii, to Polska zwolni, z uwzględnieniem postanowień wymienionych pod literą b), taki dochód lub majątek od opodatkowania, z tym jednak, że przy obliczaniu podatku od pozostałego dochodu lub majątku tej osoby może zastosować stawkę podatkową, która byłaby zastosowana, gdyby dochód lub majątek zwolniony od opodatkowania w powyższy sposób nie był tak właśnie zwolniony od opodatkowania”.

Metoda wyłączenia z progresją

Powyższe oznacza zatem, że zastosowanie znajdzie metoda wyłączenia z progresją. Metoda ta została opisana w art. 27 ust. 8 ustawy PIT. Przepis ten podaje, że „Jeżeli podatnik, o którym mowa w art. 3 ust. 1, oprócz dochodów podlegających opodatkowaniu, zgodnie z ust. 1, osiągał również dochody z tytułu działalności wykonywanej poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub ze źródeł przychodów znajdujących się poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zwolnione od podatku na podstawie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innych umów międzynarodowych – podatek określa się w następujący sposób:

1) do dochodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym dodaje się dochody zwolnione od tego podatku i od sumy tych dochodów oblicza się podatek według skali określonej w ust. 1;

2) ustala się stopę procentową tego podatku do tak obliczonej sumy dochodów;

3) ustaloną zgodnie z pkt 2 stopę procentową stosuje się do dochodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym”.

W konsekwencji, jeżeli dochód z pracy w Szwajcarii był Pana jedynym dochodem i nie osiągał Pan żadnego innego dochodu na terenie RP, to wtedy w Polsce w ogóle nie składa Pan zeznania podatkowego za 2020 rok z uwagi na ww. metodę wyłączenia, która tego rodzaju dochód zwalnia z opodatkowania w Polsce.

Jeżeli natomiast oprócz dochodów szwajcarskich osiąga Pan również dochody w RP (np. z umowy-zlecenia czy z wynajmu w RP), to dochód szwajcarski będzie zwolniony od podatku, ale jego wysokość będzie brana pod uwagę do wyliczenia stawki podatku stosowanej do polskich dochodów. Natomiast uzyskany w ten sposób dochód w Szwajcarii podlega opodatkowaniu tylko w Szwajcarii.

PIT od przychodów z pracy w Szwajcarii

Pismo z 1.10.2020 r. wydane przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, 0114-KDIP3-2.4011.508.2020.2.JK2, PIT od przychodów z pracy w Szwajcarii: „Reasumując, w przedmiotowej sprawie, jak wynika z polsko-szwajcarskiej Konwencji w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, wynagrodzenie, jakie Wnioskodawca otrzyma ze Szwajcarii, będzie opodatkowane zarówno w Polsce, jak i w Szwajcarii. Jednakże na mocy postanowień art. 23 ust. 1 lit. a Konwencji Polska takie wynagrodzenie wyłączy od opodatkowania, zachowując jednakże prawo do uwzględnienia dochodu z tego wynagrodzenia przy obliczaniu podatku od pozostałego dochodu, czyli do zastosowania metody unikania podwójnego opodatkowania zwanej metodą wyłączenia z progresją. Zgodnie z jej treścią dochody uzyskane za granicą, które są na podstawie umowy zwolnione z opodatkowania w Polsce, mają wpływ na podatek od dochodów podlegających opodatkowaniu w Polsce.

W sytuacji zatem, gdy Wnioskodawca w 2020 r. osiągał w Polsce dochody z pracy podlegające opodatkowaniu i jednocześnie w 2020 r. uzyska dochody w Szwajcarii, wówczas będzie miał obowiązek wykazania w zeznaniu rocznym za 2020 r. dochodów uzyskanych w Szwajcarii łącznie z dochodami uzyskanymi na terytorium Polski. Zagraniczne dochody należy uwzględnić tylko do ustalenia stopy procentowej, według której Wnioskodawca – składając roczne zeznanie podatkowe – winien obliczyć podatek należny od dochodu uzyskanego w Polsce. Natomiast w przypadku, gdy w kolejnych latach (o ile zmianie nie ulegnie stan faktyczny i prawny) Wnioskodawca nie osiągnie dochodów podlegających opodatkowaniu w Polsce na zasadach ogólnych – według skali podatkowej, wówczas nie będzie zobligowany do złożenia zeznania podatkowego w Polsce”.

Reasumując, od dochodu uzyskanego z pracy zarobkowej w Szwajcarii nie odprowadza Pan podatku w Polsce. Taki dochód podlega opodatkowaniu tylko w Szwajcarii.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - Dz.U. 1991 nr 80 poz. 350