Rozliczenie podatkowe samotnego rodzica w kontekście opieki naprzemiennej nad dziećmi

Rozliczenie podatkowe rodzica samotnie wychowującego dzieci

Zgodnie z art. 6 ust. 4c ustawy PIT od dochodów jednego rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem, osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci: małoletnie – podatek może być określony zgodnie z ust. 4d na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym.

Jednakże na mocy art. 6 ust. 4f ustawy PIT ww. sposób opodatkowania nie ma zastosowania do osoby, która wychowuje wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym co najmniej jedno dziecko, w tym również gdy dziecko jest pod opieką naprzemienną, w związku z którą obydwojgu rodzicom zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz. U. z 2022 r. poz. 1577 i 2140).

Opieka naprzemienna nad dziećmi

Stosownie do wymienionego art. 5 ust. 2a ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci – w przypadku gdy dziecko, zgodnie z orzeczeniem sądu, jest pod opieką naprzemienną obydwojga rodziców rozwiedzionych, żyjących w separacji lub żyjących w rozłączeniu sprawowaną w porównywalnych i powtarzających się okresach, kwotę świadczenia wychowawczego (500+/800+) ustala się każdemu z rodziców w wysokości połowy kwoty przysługującego za dany miesiąc świadczenia wychowawczego.

W ocenie organów podatkowych, jeżeli zostało sądownie ustalone świadczenie wychowawcze w związku z ustaloną opieką naprzemienną, to podatnik nie ma prawa do rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca zgodnie z art. 6 ust. 4f ustawy PIT.

Świadczenie wychowawcze a preferencyjne opodatkowanie dochodów

W piśmie pn. Ustalenie możliwości skorzystania z rozliczenia w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko* z dnia 30.01.2024 r., wydanym przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, 0113-KDIPT2-2.4011.895.2023.3.AKU, czytamy:

„Z opisu sprawy wynika, że w wydanym wyroku dotyczącym rozwiązania Pana małżeństwa i ustalenia prawa do opieki nad małoletnią córką, Sąd przyznał Panu i Pana byłej żonie prawo do opieki naprzemiennej. Dodatkowo, w powyższym wyroku świadczenie pieniężne 500+ zostało przydzielone każdemu z rodziców po 250 złotych miesięcznie. Fakt ten jednoznacznie wyklucza możliwość skorzystania przez Pana z preferencyjnego opodatkowania dochodów, przewidzianych dla osób samotnie wychowujących dzieci.

W związku z tym, nie można zgodzić się z Pana stanowiskiem, zgodnie z którym fakt przyznania przez Sąd opieki naprzemiennej nad córką nie powinien odbierać Panu możliwości rozliczenia się w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko. Wprawdzie – jak wskazał Pan we wniosku – Pana była żona po rozwodzie wyprowadziła się z domu i z córką widuje się sporadycznie i nieregularnie, a dziecko od września 2023 r. mieszka wyłącznie z Panem. Jednak, aby miał Pan prawo do omawianego preferencyjnego sposobu rozliczenia, powinien Pan spełnić wszystkie wymagane przepisami prawa wymogi, do których m.in. zalicza się warunek wymieniony w art. 6 ust. 4f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.”

Ponadto w ocenie fiskusa, nawet jeżeli tylko jeden rodzic pobiera całe świadczenie wychowawcze, to i tak z uwagi na ustanowioną opiekę naprzemienną brak jest prawa do rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko. Potwierdza ta Pismo z dnia 17.02.2023 r., wydane przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, 0112-KDIL2-1.4011.3.2023.2.DJ:

„Mając na uwadze powyższe – w związku z wychowywaniem naprzemiennym niepełnoletnich dzieci – nie spełnia Pan warunków określonych w art. 6 ust. 4c w związku z art. 6 ust. 4f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a w konsekwencji nie może zostać Pan uznany za osobę samotnie wychowującą dziecko. Powyższego nie zmienia fakt, że świadczenie wychowawcze przyznane jest Panu w całości i pobiera go tylko Pan na oboje dzieci.”

W świetle powyższego fakt sprawowania opieki naprzemiennej wyklucza prawo do rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dzieci.

* http://sip.mf.gov.pl

Źródła:

1. Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - Dz.U. 1991 nr 80 poz. 350