Rozliczenie się ojca jako rodzica samotnie wychowującego dziecko

Rozliczenie rodzica samotnie wychowującego dziecko

Zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy PIT „od dochodów rodzica lub opiekuna prawnego będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację lub osobą pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci podatek może być określony na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie”.

Korekta zeznania podatkowego

Zasadniczo zatem nie ma przeszkód, aby podatnik, który pierwotnie nie skorzystał z opcji rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko, złożył korektę zeznania podatkowego i w korekcie tej wybrał tę możliwość.

Jednakże aby było to możliwe, konieczne jest spełnienie warunków do rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko.

Preferencyjne rozliczanie dla osób samotnie wychowujących dzieci

Ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad obliczania podatku dochodowego dla osób samotnie wychowujących dzieci od spełnienia łącznie następujących warunków:

• posiadania statusu osoby samotnie wychowującej dziecko,
• wychowywania samotnie w roku podatkowym dzieci (dziecka).

Ustawa o podatku dochodowym nie definiuje pojęcia „osoby samotnie wychowującej dziecko” ani nie odsyła w tym zakresie do odrębnych regulacji. Dokonując wykładni przedmiotowego pojęcia nie można pominąć żadnego z jego elementów. Zgodnie z literalną wykładnią podatnik powinien nie tylko mieć określony stan cywilny, ale też wychowywać samotnie dziecko.

Jak możemy przeczytać w treści interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 17.01.2020 r., nr 0113-KDIPT2-2.4011.648.2019.2.SR:

„W przypadku, gdy żadne z rodziców nie jest pozbawione władzy rodzicielskiej, rodzic który faktycznie w roku podatkowym dziecko wychowuje, czyli sprawuje nad nim ciągłą opiekę, stale troszczy się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka, ma prawo do przedmiotowej preferencji podatkowej. Nie jest przy tym konieczne, aby drugi z rodziców był całkowicie wyeliminowany z opieki i wychowania dziecka. W sytuacji, gdy dziecko zamieszkując wraz z jednym rodzicem, pozostaje pod jego stałą, codzienną opieką, a drugi rodzic jest zobowiązany do płacenia alimentów oraz zajmowania się dzieckiem doraźnie (w określonych, ustalonych przez sąd przedziałach czasowych, np. niektóre święta, tydzień ferii, miesiąc wakacji, co drugi weekend każdego miesiąca oraz ściśle określone dni powszednie), status samotnego rodzica ma ten, przy którym dziecko zamieszkuje i który wykonuje wszystkie obowiązki, dzięki którym dziecko będzie wychowywane w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój. Fakt utrzymywania kontaktów pomiędzy dzieckiem i drugim rodzicem, nie pozbawia pierwszego rodzica (przy którym dziecko mieszka) prawa do opodatkowania swoich dochodów na zasadach określonych w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jak wynika z powyższego, z istoty pojęcia »osoby samotnie wychowującej dziecko« wynika, że jest to osoba, która w określonej sytuacji, w określonym czasie zupełnie sama (bez udziału drugiej osoby) zajmuje się wychowywaniem dziecka, stale troszczy się o jego byt materialny i rozwój emocjonalny. Ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych od spełnienia m.in. warunku samotnego wychowywania w roku podatkowym dzieci (dziecka). Jednocześnie przepis art. 6 ust. 4 ustawy wymienia enumeratywnie osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowujących dzieci, odwołując się zarówno do statusu cywilnoprawnego osoby wychowującej dziecko/dzieci (panna, kawaler, wdowa, wdowiec, rozwódka, rozwodnik), jak również do tego, że osoba ta musi faktycznie wychowywać dziecko/dzieci samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców. W konsekwencji, podatnikowi przysługuje prawo do jej zastosowania, jeśli spełni warunki dla niej określone, a w szczególności, jeśli spełnia wymogi definicji osoby samotnie wychowującej dziecko, a także jeśli w trakcie roku podatkowego faktycznie samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców, wychowywał dziecko/dzieci”.

Wychowywanie dziecka bez wsparcia

Z powyższej interpretacji (która wpisuje się w cały nurt podobnych interpretacji o tym samym stanowisku) możliwość rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko dotyczy wyłącznie tego rodzica, który bez wsparcia drugiego rodzica wychowuje dziecko. Nie jest zatem istotne to, czy drugi rodzic korzysta z tej preferencji. Kluczowe jest spełnienie warunku elementarnego, jakim jest właśnie samotne wychowywanie dziecka.

W kontekście przedstawionego przez Pana opisu sprawy mam wątpliwości, czy przesłanka samotnego wychowywania dziecka bez wsparcia drugiego z rodziców jest spełniona. Jak bowiem rozumiem, skoro dziecka spędza u Pana 3 dni w tygodniu, to przez pozostałe dni jest u matki. Nie można zatem uznać, że jest Pan osobą samotnie wychowującą dziecko.