Samochód ciężarowy przerobiony na osobowy a akcyza

Podatek akcyzowy od samochodu

Przedstawiona przez Pana kwestia jest niestety nadal sporna w doktrynie i doczekała się różnych rozwiązań w orzecznictwie*.

Generalnie opodatkowaniu podatkiem akcyzowym podlegają samochody osobowe. Zgodnie z art. 100 ust. 1 ustawy – w przypadku samochodu osobowego przedmiotem opodatkowania akcyzą jest:

1. import samochodu osobowego niezarejestrowanego wcześniej na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym;
2. nabycie wewnątrzwspólnotowe samochodu osobowego niezarejestrowanego wcześniej na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym;
3. pierwsza sprzedaż na terytorium kraju samochodu osobowego niezarejestrowanego na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym:
   a. wyprodukowanego na terytorium kraju,
   b. od którego nie została zapłacona akcyza z tytułu czynności, o których mowa w pkt 1 albo 2.

Cały problem sprowadza się do tego, że opodatkowaniu akcyzą podlegają samochody osobowe sprowadzone do Polski z innego kraju UE. Auta przeznaczone do przewozu towarów (ciężarowe) nie podlegają opodatkowaniu.

Definicja samochodu osobowego według ustawy o podatku akcyzowym

Definicję samochodu osobowego znajdziemy w art. 100 ust. 4 ustawy o podatku akcyzowym. Zgodnie z tym przepisem samochody osobowe są to pojazdy samochodowe i pozostałe pojazdy mechaniczne objęte pozycją CN 8703 przeznaczone zasadniczo do przewozu osób, inne niż objęte pozycją 8702, włącznie z samochodami osobowo-towarowymi (kombi) oraz samochodami wyścigowymi, z wyłączeniem pojazdów samochodowych i pozostałych pojazdów, które nie wymagają rejestracji zgodnie z przepisami o ruchu drogowym. W związku z powyższym pojazdy mechaniczne przeznaczone do transportu towarów klasyfikowane do kodu CN 8704 nie podlegają opodatkowaniu podatkiem akcyzowym.

Jak wskazał WSA w Kielcach w korzystnym wyroku z dnia 27.10.2011 r. (I SA/Ke 473/11) – w sytuacji, gdy konstrukcja oraz wyposażenie pojazdu wskazują, iż dany pojazd jest w głównej mierze przeznaczony do przewozu osób, a przewóz towarów stanowi jego uboczną funkcję, wtedy taki pojazd należy zaklasyfikować do samochodów osobowych CN 8703 podlegających akcyzie. Jednakże, jeżeli głównym przeznaczeniem danego samochodu jest przewóz towarów, a przewóz osób stanowi tylko uzupełnienie funkcjonalności pojazdu, wtedy taki pojazd należy klasyfikować do samochodów ciężarowych CN 8704 niepodlegających opodatkowaniu akcyzą.

Zatem kluczowe w niniejszej sprawie jest ustalenie, czy samochód w dacie nabycia wewnątrzwspólnotowego był przeznaczony zasadniczo do przewozu osób. Przy czym przez pojęcie „zasadniczo” należy tu rozumieć najważniejszą, priorytetową funkcję, jaką spełniał samochód w tej konkretnej dacie.

Czy każda przeróbka samochodu wiąże się z akcyzą?

Jeśli konstrukcja oraz wyposażenie pojazdu wskazują, iż dany pojazd jest w głównej mierze przeznaczony do przewozu osób, a przewóz towarów stanowi jego uboczną funkcję, wtedy taki pojazd należy zaklasyfikować do samochodów osobowych CN 8703 podlegających akcyzie. Jednakże, jeżeli głównym przeznaczeniem danego samochodu jest przewóz towarów, a przewóz osób stanowi tylko uzupełnienie funkcjonalności pojazdu, wtedy taki pojazd należy klasyfikować do samochodów ciężarowych CN 8704 niepodlegających opodatkowaniu akcyzą.

W świetle tego wyroku, jeżeli w momencie nabycia tego pojazdu był on zasadniczo przeznaczony do przewozu towaru, to obowiązek zapłaty akcyzy nie wystąpi, ponieważ nie jest to samochód osobowy. Jeżeli zatem samochód został przerobiony na ciężarowy, tak iż jego zasadniczą funkcją był przewóz towarów, a nie osób, akcyza nie wystąpi.

Pragnę jednak zauważyć, że powyższe stanowisko nie jest jednolite i pojawiają się wyroki mówiące, że przerobienie samochodu osobowego na ciężarowy nie ma znaczenia dla zapłaty akcyzy, ponieważ o zasadniczym przeznaczeniu pojazdu decyduje jego producent. Sądy argumentują, że to właśnie on tworzy konstrukcję pojazdu zgodną z normami bezpieczeństwa, przepisami o ruchu drogowym, która ma odpowiadać określonemu przeznaczeniu pojazdu po opuszczeniu taśmy produkcyjnej. Późniejsza przeróbka pojazdu osobowego na ciężarowy nie ma znaczenia, bowiem przeznaczenie pojazdu zostało określone przez producenta. W takim przypadku obowiązek zapłaty akcyzy wystąpi.

Przykładowo w uzasadnieniu wyroku WSA w Rzeszowie z dnia 20.10.2011 r., I SA/Rz 504/11 czytamy:

„Sąd przychyla się do prezentowanego w orzecznictwie stanowiska, zgodnie z którym o zasadniczym przeznaczeniu pojazdu decyduje jego producent, ponieważ to właśnie on tworzy konstrukcję pojazdu zgodną z normami bezpieczeństwa, przepisami o ruchu drogowym, która ma odpowiadać określonemu przeznaczeniu pojazdu po opuszczeniu przezeń taśmy produkcyjnej. Przeznaczenia nie są w stanie zmienić użytkownicy samochodów dokonując przeróbek czy adaptacji wnętrza do własnych potrzeb, nie zmieniają w ten sposób konstrukcyjnego przeznaczeni samochodu.”

Jak zatem widać w jednym czasie (październik 2011 r.) zostały wydane dwa odmienne wyroki dotyczące tej samej sprawy. Biorąc pod uwagę rozbieżności sądów w tej kwestii, najlepszym rozwiązaniem dla osób, które przerobiły samochody osobowe na ciężarowe, jest wystąpienie o wydanie przez organy podatkowe indywidualnej interpretacji. Wynika to głównie z faktu, iż każdy przypadek analizowany jest w sposób odrębny, a uzyskane wyjaśnienie uzależnione jest od wielu kwestii technicznych mających wpływ na określenie, co jest zasadniczym przeznaczeniem pojazdu.

* Opis sprawy z października 2017 r.