Śmierć spadkobiercy i nie zapłacony podatek od spadku

Jak Pani wskazuje w opisie, a nadto domyślam się:

1. rodzice mieli w małżeństwie wspólność majątkową,
2. tata w spadku po swoim ojcu otrzymał mieszkanie,
3. tata udzielił mamie pełnomocnictwa do rozporządzania i zarządzania jego majątkiem, w tym do jego sprzedaży,
4. mama, działając w imieniu taty, sprzedała odziedziczone mieszkanie, co spowodowało powstanie po stronie taty obowiązku zapłaty podatku,
5. jak więc mniemam, sprzedaż nastąpiła przed upływem 5 lat od końca roku podatkowego, w którym tata odziedziczył mieszkanie (gdyby sprzedaż nastąpiła po tym okresie – nie byłoby podatku dochodowego od sprzedaży),
6. inaczej mówiąc, tata stał się podatnikiem podatku dochodowego z tytułu sprzedaży i jak dotychczas nie zapłacił tego podatku.

W polskim prawie zasadą jest to, że długi zmarłego, w tym długi podatkowe, podlegają dziedziczeniu.

Zgodnie z Ordynacją podatkową:

„Art. 97. § 1. Spadkobiercy podatnika, z zastrzeżeniem § 2, przejmują przewidziane w przepisach prawa podatkowego majątkowe prawa i obowiązki spadkodawcy.

§ 2. Jeżeli, na podstawie przepisów prawa podatkowego, spadkodawcy przysługiwały prawa o charakterze niemajątkowym, związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, uprawnienia te przechodzą na spadkobierców pod warunkiem dalszego prowadzenia tej działalności na ich rachunek.

§ 3. Przepis § 2 stosuje się odpowiednio do praw i obowiązków z tytułu sprawowanej przez spadkodawcę funkcji płatnika.

§ 4. Przepisy § 1–3 stosuje się również do praw i obowiązków wynikających z decyzji wydanych na podstawie przepisów prawa podatkowego”.

Zgodnie z art. 98 Ordynacji:

„§ 1. Do odpowiedzialności spadkobierców za zobowiązania podatkowe spadkodawcy stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego o przyjęciu i odrzuceniu spadku oraz o odpowiedzialności za długi spadkowe.

§ 2. Przepis § 1 stosuje się również do odpowiedzialności spadkobierców za: zaległości podatkowe, w tym również za zaległości, o których mowa w art. 52 § 1 (…)„.

Oznacza to, że dług taty z tytułu niezapłaconego podatku dochodowego jest długiem spadkowym i co do zasady przechodzi na jego wszystkich spadkobierców. Według Kodeksu cywilnego:

„Art. 922. § 1. Prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi niniejszej.

§ 2. Nie należą do spadku prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą, jak również prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami.

§ 3. Do długów spadkowych należą także koszty pogrzebu spadkodawcy w takim zakresie, w jakim pogrzeb ten odpowiada zwyczajom przyjętym w danym środowisku, koszty postępowania spadkowego, obowiązek zaspokojenia roszczeń o zachowek oraz obowiązek wykonania zapisów zwykłych i poleceń, jak również inne obowiązki przewidziane w przepisach księgi niniejszej”.

Nie przechodzi on tylko na mamę. Mama jest tylko jednym ze spadkobierców w pierwszej kolejności. Jak stanowi Kodeks cywilny:

„Art. 931. § 1. W pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek; dziedziczą oni w częściach równych. Jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku.

§ 2. Jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego dzieciom w częściach równych. Przepis ten stosuje się odpowiednio do dalszych zstępnych”.

Mógłby przejść tylko na mamę, gdyby:

1. tata zostawił testament i uczynił mamę jedynym spadkobierca, a mama spadek by przyjęła,
2. wszyscy inni spadkobiercy spadek odrzucili, a mama nie.

Jak widać, przy braku testamentu na rzecz mamy spadkobiercami, na których przechodzi dług taty, są: mama jako jego małżonka oraz dzieci (ewentualnie wnuki).

Spadkobierca, który spadek odrzucił, zostaje wyłączony od dziedziczenia, tak jakby nie dożył otwarcia spadku. Jeśli miał kolejnych dziedziców, to wówczas mają oni możliwość zadecydowania o tym, czy chcą przyjąć spadek, czy odrzucić (zwykle jest tak, że jeśli spadek jest obciążony długami, to wszyscy go odrzucają; jeśli nie zostanie już nikt, to wówczas spadek dziedziczy gmina ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy – zawsze z dobrodziejstwem inwentarza).

W zależności od rozwoju sytuacji może dojść do tego, że spadkobiercami będą inne osoby lub podmioty. Ale to nie było przedmiotem pytania i nie jest przedmiotem odpowiedzi.

Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) – link do formularza z indywidualną pomocą prawną »