Wykup prywatny samochodu z leasingu i przekazanie go małżonkowi – podatek VAT, darowizna

Nieodpłatne przekazanie towaru należącego do przedsiębiorstwa a VAT

Zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy VAT – opodatkowaniu podlega również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

1. przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
2. wszelkie inne darowizny,
   jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Jak wynika z tych uregulowań, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega każde nieodpłatne przekazanie towaru należącego do przedsiębiorstwa, a także wszelkie inne darowizny, z którym wiąże się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, o ile podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tych towarów lub ich części składowych.

Wykup prywatny pojazdu z leasingu

Jeżeli natomiast podatnik nie miał prawa do odliczenia podatku naliczonego, to nieodpłatne przekazanie (w tym także darowizna) tych towarów pozostaje poza zakresem opodatkowania (podatnik nie musi dokonywać ich opodatkowania), bez względu na cel, na który zostały one przekazane (darowane).

Bardzo podobny stan faktyczny był przedmiotem analizy Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 04.02.2019 r., nr 0112-KDIL1-1.4012.849.2018.1.MW:

„Jak wskazał Wnioskodawca w opisie sprawy, wykup samochodu będzie związany z przekazaniem na cele prywatne, a przekazanie nie jest związane z działalnością opodatkowaną, Wnioskodawca nie będzie dokonywał odliczenia podatku naliczonego z faktury wykupu samochodu z leasingu.

Zatem, w zaistniałej sytuacji, skoro wykup samochodu będzie związany z przekazaniem na cele prywatne, a przekazanie nie jest związane z działalnością opodatkowaną należy stwierdzić, że Wnioskodawcy nie będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego przy wykupie tego samochodu.

Jednocześnie, jak wyżej wskazano, art. 15 ust. 1 ustawy stanowi, że podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza – zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy – obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Mając na uwadze powołane przepisy prawa oraz przedstawiony opis sprawy, należy stwierdzić, że wykup po zakończeniu umowy leasingu operacyjnego samochodu od leasingodawcy i przeznaczenie na cele osobiste po jego wykupie, nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdyż przy nabyciu samochodu Wnioskodawcy nie będzie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Także późniejsza sprzedaż ww. samochodu nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ realizując ją Wnioskodawca nie wystąpi w charakterze podatnika, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy.”

W oparciu o przywołaną interpretację, która dotyczyła bardzo zbliżonego stanu faktycznego, można przyjąć, że również w opisanym stanie faktycznym wykup prywatny nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT ponieważ FV wykupu została wystawiona na osobę fizyczną, która nie ma prawa w ramach swojego majątku prywatnego do odliczenia podatku naliczonego. Nie jest zatem spełniony warunek określony w art. 7 ust. 2 ustawy VAT.

Darowizna wykupionego samochodu członkowi rodziny a VAT

Również późniejsza darowizna nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT z uwagi na analogiczne przyczyny, a mianowicie dokonywanie czynności nie w ramach majątku firmowego, ale w ramach zwykłego zarządu majątkiem prywatnym. Tymczasem ustawa VAT dotyczy wyłącznie czynności kwalifikowanych jako działalność gospodarcza.

Moim zdaniem, w opisanym przypadku nie ma także potrzeby dokonywania korekty uprzednio odliczonego podatku naliczonego, co potwierdza pismo z dnia 05.02.2020 r., wydane przez: Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, 0114-KDIP4-2.4012.52.2019.3.MC. W interpretacji tej wskazano wprost:

„Po zakończeniu podstawowego okresu trwania umowy leasingu – jednym z wariantów jest sprzedaż przedmiotu umowy leasingobiorcy. Opcja wykupu samochodu będącego przedmiotem umowy leasingu jest uprawnieniem, z którego leasingobiorca może, ale nie musi, skorzystać. Zatem należy przyjąć, że wykup przedmiotu leasingu jest odrębną czynnością – dostawą towaru – niezwiązaną z samą umową leasingu. Leasingobiorca, otrzymując faktury dokumentujące czynność leasingu operacyjnego, nabywa prawo do korzystania z samochodu (usługę), a nie prawo własności (towar). Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie przewidują konieczności korygowania podatku naliczonego odliczonego w związku z leasingiem operacyjnym. Odliczenie tych wydatków odbywa się bowiem na bieżąco (a nie – jak przy nabyciu »na własność« – jednorazowo »z góry«), zatem istnieje możliwość weryfikowania tego odliczania na bieżąco. W momencie zakończenia umowy leasingu brak jest konieczności korygowania dokonanych odliczeń kwot podatku od opłat/czynszów leasingowych za okresy rozliczeniowe, kiedy samochód służył prowadzonej działalności gospodarczej. Natomiast wykup samochodu, tj. przedmiotu leasingu po zakończeniu umowy leasingu jest odrębną czynnością – dostawą towaru – niezwiązaną z samą umową leasingu.

Zatem stwierdzić należy, że w analizowanej sprawie w przypadku gdy Wnioskodawca, po wykupie samochodu osobowego używanego na podstawie umowy leasingu operacyjnego, przekaże go na cele prywatne, to zmiana użytkowania przedmiotowego samochodu osobowego nie spowoduje konieczności dokonania korekty odliczenia podatku naliczonego z faktur dokumentujących raty/opłaty leasingowe oraz wydatki eksploatacyjne, za okresy rozliczeniowe przed zakończeniem umowy leasingu, kiedy samochód osobowy służył prowadzonej działalności gospodarczej.”

Końcowo wskazać należy, że dla umowy darowizny majątku ruchomego typu samochód nie jest wymagana forma aktu notarialnego. Wystarczająca jest zwykła forma pisemna dla tego rodzaju darowizny.

* Opis sprawy z grudnia 2021 r.