Wykup samochodu w leasingu do majątku prywatnego i jego sprzedaż - skutki podatkowe

Wykupu samochodu z leasingu dokonanego na firmę podatnika

W pierwszej kolejności wskażmy, że organy podatkowe akceptują sytuację, w której dochodzi do wykupu samochodu z leasingu dokonanego na firmę podatnika w przypadku, gdy samochód nie będzie wykorzystywany w prowadzonej działalności oraz nie zostanie wprowadzony do ewidencji środków trwałych. Również w przypadku, gdy faktura jest wystawiona na dane firmowe.

Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 15 listopada 2019 r., nr 0113-KDIPT2-1.4011.459.2019.1.DJD:

„W ramach prowadzonej działalności gospodarczej (...) Wnioskodawca zawarł umowę leasingu operacyjnego, której przedmiotem był samochód. (...) W okresie trwania leasingu samochód ten wykorzystywany był przez Wnioskodawcę w prowadzonej działalności gospodarczej. Stosownie do postanowień umowy leasingu, w związku z upływem okresu, na jaki była zawarta oraz uregulowaniem wszystkich rat leasingowych, Wnioskodawca miał prawo nabycia własności leasingowanego samochodu za uzgodnioną w umowie opłatą. Z powyższego prawa skorzystał, dokonując wykupu przedmiotu leasingu w dniu 31 lipca 2019 r. Zgodnie z postanowieniami umowy, na fakturze wykupu, wystawionej przez firmę leasingową, widniały dane, pod którymi Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą. Wnioskodawca zdecydował jednak, że nie będzie dłużej wykorzystywał tego samochodu do celów prowadzonej działalności gospodarczej, a jedynie do celów prywatnych, dlatego nie ujął faktury dotyczącej wykupu w kosztach podatkowych, ani w ewidencji środków trwałych, nie odliczając podatku VAT z powyżej faktury wykupowej. Nie ujmował innych wydatków eksploatacyjnych samochodu w PKPiR oraz w ewidencji VAT. W przyszłości prawdopodobne jest zbycie samochodu.

Mając na uwadze przedstawiony opis sprawy oraz przytoczone przepisy prawa podatkowego, stwierdzić należy, że w sytuacji, gdy wykupiony po zakończeniu umowy leasingu samochód nie będzie wykorzystywany przez Wnioskodawcę w działalności gospodarczej i nie zostanie zaliczony do składników majątku tej działalności, wymienionych w art. 14 ust. 2 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, to przychód uzyskany ze sprzedaży tego samochodu nie będzie stanowił przychodu z działalności gospodarczej (podkreśl. red.).”

Tak samo też interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 11 stycznia 2016 r., nr ILPB1/4511-1-1505/15-2/AN:

„Faktura dokumentująca wykup zostanie wystawiona na leasingobiorcę – osobę fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą.

Wnioskodawca zamierza wykupiony przedmiot leasingu (samochód) po zakończeniu umowy leasingu przeznaczyć na cele osobiste, prywatne, niezwiązane z prowadzoną działalnością gospodarczą. Po nabyciu samochód nie będzie już wykorzystywany w prowadzonej działalności gospodarczej i będzie służyć wyłącznie celom prywatnym. Tym samym nie zostanie wprowadzony do ewidencji środków trwałych.

W okresie późniejszym, jednak nie wcześniej niż przed upływem co najmniej sześciu miesięcy, licząc od zakończenia miesiąca, w którym nastąpi moment wykupu, Wnioskodawca zamierza sprzedać ten samochód.”

Wykup prywatny a zaliczone w koszty raty leasingowe

W związku z powyższym, w sytuacji gdy zakupiony po zakończeniu umowy leasingu operacyjnego samochód osobowy nie będzie przez podatnika wykorzystywany w pozarolniczej działalności gospodarczej i nie został zaliczony do składników majątku firmy, jak również nie odliczy podatnik żadnych kosztów związanych z wykupem, to możliwe jest zaliczenie pojazdu bezpośrednio do majątku prywatnego. W takim przypadku – wykupu prywatnego – nie ma również konieczności korygowania uprzednio zaliczonych w koszty rat leasingowych.

Potwierdza to treść interpretacji Dyrektora KIS z dnia 22 października 2018 r., nr 0113-KDIPT2-3.4011.463.2018.3.RR:

„Mając na uwadze przedstawiony we wniosku stan faktyczny oraz powyższe przepisy prawa podatkowego, stwierdzić należy, że po wykupie i przekazaniu ww. samochodu na cele osobiste Wnioskodawcy nie należy korygować kosztów uzyskania przychodów w zakresie zaliczanych do nich w trakcie trwania umowy leasingu operacyjnego opłat/rat leasingowych, wydatków eksploatacyjnych oraz serwisowych, dotyczących ww. samochodu służącego do prowadzonej działalności gospodarczej. Wykupienie samochodu po zakończeniu okresu umowy leasingu operacyjnego nie zmienia faktu, że zapłacone do czasu zakończenia umowy opłaty/raty leasingowe stanowiły koszty uzyskania przychodów działalności gospodarczej Wnioskodawcy, gdyż spełniały warunek celowości, wynikający z cyt. art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Między wydatkami a przychodem z prowadzonej działalności gospodarczej zachodził bowiem związek tego typu, że ponoszenie wydatków miało wpływ na powstanie lub zwiększenie przychodu bądź na funkcjonowanie, czy zabezpieczenie źródła przychodu Wnioskodawcy.”

Późniejsza sprzedaż przedmiotu leasingu a Polski Ład

W kontekście późniejszej sprzedaży należy mieć na uwadze zmiany wprowadzone w ramach Polskiego Ładu.

Otóż zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 19 ustawy PIT – do przychodów z działalności gospodarczej zalicza się przychody z odpłatnego zbycia składników będących rzeczami ruchomymi, wykorzystywanych na potrzeby związane z działalnością gospodarczą lub przy prowadzeniu działów specjalnych produkcji rolnej, na podstawie umowy, o której mowa w art. 23b ust. 1 (tj. umowy leasingu).

Natomiast w myśl art. 10 ust. 2 pkt 4 ustawy PIT – przepisów dotyczących sprzedaży „prywatnych” składników majątku nie stosuje się do składników, o których mowa w art. 14 ust. 2 pkt 19, nawet jeżeli przed zbyciem zostały wycofane z działalności gospodarczej, a między pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym składniki te zostały wycofane z działalności, i dniem ich odpłatnego zbycia, nie upłynęło 6 lat.

Powyższe przepisy weszły w życie z dniem 1 stycznia 2022 r.

Zgodnie z treścią art. 51 ustawy wprowadzającej Polski Ład przepisy art. 10 ust. 2 pkt 4 i art. 14 ust. 2 pkt 19 ustawy zmienianej w art. 1 mają zastosowanie do składników nabytych po dniu 31 grudnia 2021 r.

To oznacza, że auto wykupione z leasingu w 2022 r. i sprzedane przed upływem 6 lat od daty wykupu spowoduje konieczność zapłaty podatku dochodowego z pozarolniczej działalności gospodarczej. Nawet jeżeli mamy do czynienia ze sprzedażą w ramach majątku prywatnego, to i w takim przypadku sprzedawca musi zaliczyć uzyskany przychód do pozarolniczej działalności gospodarczej i opodatkować sprzedaż stawką właściwą dla działalności gospodarczej.

Podatek VAT

Jeżeli chodzi natomiast o podatek VAT, to zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy VAT – opodatkowaniu podlega również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

1. przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
2. wszelkie inne darowizny
   – jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Jak wynika z powyższych uregulowań, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega każde nieodpłatne przekazanie towaru należącego do przedsiębiorstwa, a także wszelkie inne darowizny, z którym wiąże się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, o ile podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tych towarów lub ich części składowych.

Jeżeli natomiast podatnik nie miał prawa do odliczenia podatku naliczonego, to nieodpłatne przekazanie tych towarów pozostaje poza zakresem opodatkowania (podatnik nie musi dokonywać ich opodatkowania), bez względu na cel, na który zostały one przekazane.

Bardzo podobny stan faktyczny był przedmiotem analizy Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 04.02.2019 r., nr 0112-KDIL1-1.4012.849.2018.1.MW:

„Jak wskazał Wnioskodawca w opisie sprawy, wykup samochodu będzie związany z przekazaniem na cele prywatne, a przekazanie nie jest związane z działalnością opodatkowaną, Wnioskodawca nie będzie dokonywał odliczenia podatku naliczonego z faktury wykupu samochodu z leasingu.

Zatem, w zaistniałej sytuacji, skoro wykup samochodu będzie związany z przekazaniem na cele prywatne, a przekazanie nie jest związane z działalnością opodatkowaną, należy stwierdzić, że Wnioskodawcy nie będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego przy wykupie tego samochodu.

Jednocześnie jak wyżej wskazano, art. 15 ust. 1 ustawy stanowi, że podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza – zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy – obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Mając na uwadze powołane przepisy prawa oraz przedstawiony opis sprawy, należy stwierdzić, że wykup po zakończeniu umowy leasingu operacyjnego samochodu od leasingodawcy i przeznaczenie na cele osobiste po jego wykupie, nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdyż przy nabyciu samochodu Wnioskodawcy nie będzie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Także późniejsza sprzedaż ww. samochodu nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ realizując ją Wnioskodawca nie wystąpi w charakterze podatnika, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy.”

Wykup prywatny a VAT

W oparciu o ww. interpretację można przyjąć, że wykup prywatny nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, ponieważ FV wykupu została wystawiona na osobę fizyczną, która nie ma prawa w ramach swojego majątku prywatnego do odliczenia podatku naliczonego. Nie jest zatem spełniony warunek określony w art. 7 ust. 2 ustawy VAT.

Również późniejsza sprzedaż nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT z uwagi na analogiczne przyczyny, a mianowicie dokonywanie czynności nie w ramach majątku firmowego, ale w ramach zwykłego zarządu majątkiem prywatnym. Tymczasem ustawa VAT dotyczy wyłącznie czynności kwalifikowanych jako działalność gospodarcza.

Moim zdaniem w opisanym przypadku nie ma także potrzeby dokonywania korekty uprzednio odliczonego podatku naliczonego od faktur leasingowych co potwierdza pismo z dnia 5.02.2020 r., wydane przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, 0114-KDIP4-2.4012.52.2019.3.MC. W interpretacji tej wskazano wprost:

„Po zakończeniu podstawowego okresu trwania umowy leasingu – jednym z wariantów jest sprzedaż przedmiotu umowy leasingobiorcy. Opcja wykupu samochodu będącego przedmiotem umowy leasingu jest uprawnieniem, z którego leasingobiorca może, ale nie musi skorzystać. Zatem należy przyjąć, że wykup przedmiotu leasingu jest odrębną czynnością – dostawą towaru – niezwiązaną z samą umową leasingu. Leasingobiorca otrzymując faktury dokumentujące czynność leasingu operacyjnego, nabywa prawo do korzystania z samochodu (usługę), a nie prawo własności (towar). Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie przewidują konieczności korygowania podatku naliczonego odliczonego w związku z leasingiem operacyjnym. Odliczenie tych wydatków odbywa się bowiem na bieżąco (a nie – jak przy nabyciu »na własność« – jednorazowo »z góry«), zatem istnieje możliwość weryfikowania tego odliczania na bieżąco. W momencie zakończenia umowy leasingu brak jest konieczności korygowania dokonanych odliczeń kwot podatku od opłat/czynszów leasingowych za okresy rozliczeniowe, kiedy samochód służył prowadzonej działalności gospodarczej. Natomiast wykup samochodu, tj. przedmiotu leasingu po zakończeniu umowy leasingu, jest odrębną czynnością – dostawą towaru – niezwiązaną z samą umową leasingu.

Zatem stwierdzić należy, że w analizowanej sprawie w przypadku, gdy Wnioskodawca, po wykupie samochodu osobowego używanego na podstawie umowy leasingu operacyjnego, przekaże go na cele prywatne, to zmiana użytkowania przedmiotowego samochodu osobowego nie spowoduje konieczności dokonania korekty odliczenia podatku naliczonego z faktur dokumentujących raty/opłaty leasingowe oraz wydatki eksploatacyjne, za okresy rozliczeniowe przed zakończeniem umowy leasingu, kiedy samochód osobowy służył prowadzonej działalności gospodarczej.”

Z uwagi na brak występowania podatku VAT przy sprzedaży samochodu nabywca będzie zobligowany do zapłaty podatku PCC według stawki 1% wartości rynkowej pojazdu. Nabywca ma obowiązek złożenia zeznania PCC-3 w terminie 14 dni, licząc od dnia zakupu i w tym samym terminie wpłaca podatek PCC.