Z jakim VAT-em wystawiać faktury zaliczkowe dla kontrahenta w Szwajcarii?

Dostawa towaru wraz z montażem do Szwajcarii

Rozpatrując przedstawiony problem, trzeba na wstępie rozważyć, z jakim rodzajem czynności mamy do czynienia. Z opisu wynika, że będzie miała miejsce dostawa towarów wraz z montażem.

W konsekwencji możemy mieć do czynienia z dostawą towarów, o której mowa w art. 22 ust. 1 pkt 2 ustawy VAT, który stanowi, że miejscem dostawy towarów, które są instalowane lub montowane, z próbnym uruchomieniem lub bez niego, przez dokonującego ich dostawy lub przez podmiot działający na jego rzecz – miejsce, w którym towary są instalowane lub montowane (czyli Szwajcaria).

Taką czynność można również kwalifikować jako usługę związaną z nieruchomością, o której mowa w art. 28e ustawy VAT. Przepis ten stanowi, że miejscem świadczenia usług związanych z nieruchomościami, w tym usług świadczonych przez rzeczoznawców, pośredników w obrocie nieruchomościami, usług zakwaterowania w hotelach lub obiektach o podobnej funkcji, takich jak ośrodki wczasowe lub miejsca przeznaczone do użytku jako kempingi, użytkowania i używania nieruchomości oraz usług przygotowywania i koordynowania prac budowlanych, takich jak usługi architektów i nadzoru budowlanego, jest miejsce położenia nieruchomości (czyli również Szwajcaria).

Z pewnością prawidłowa kwalifikacja jest problemem interpretacyjnym. Niestety brak jednolitego wyjaśnienia tej kwestii i możemy się jedynie posiłkować dostępnym orzecznictwem.

Budowa i sprzedaż domu szkieletowego wraz z montażem - Dostawa towarów czy świadczenie usług?

W uchwale NSA z 24.06.2013r. (I FPS 2/13) czytamy: (...) o tym, czy będziemy mieli do czynienia z dostawą towarów, czy świadczeniem usług, powinien przesądzić element, który w ramach danego świadczenia ma charakter dominujący (...). Jeżeli elementem dominującym w ramach danej transakcji będzie wydanie towaru w celu przeniesienia prawa do rozporządzania nim jak właściciel, zaś pozostałe czynności będą miały charakter pomocniczy lub uboczny, wówczas transakcja powinna być traktowana jako dostawa towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy o VAT. Natomiast w przypadku gdy istotą transakcji będą inne czynności, to mimo że w ramach takiej transakcji może także wystąpić wydanie towaru, powinna być ona traktowana jako świadczenie usług.”.

Z dostępnych wyroków i interpretacji wynika jednak, że organy podatkowe kwalifikują takie czynności jako usługi a nie jako dostawę towarów.

W interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 11.02.2010r., nr ITPP1/443-1096/09/BS czytamy:

„Wnioskodawca jest producentem domów prefabrykowanych (tj. montowanych z elementów przygotowanych w fabryce, jak np. ściany, stropy, dach itp.), które sprzedaje zarówno w kraju, jak i za granicą w większości dla odbiorców indywidualnych. W związku ze specyfiką konstrukcji oferowanych domów, ich sprzedaż jest realizowana łącznie z montażem elementów, składających się na dany projekt (dom). Montowane prefabrykaty są wysyłane z fabryki do miejsca, w którym ma nastąpić montaż domu (tam, gdzie będzie posadowiony).

Wybudowanie obiektu budowlanego na cudzym gruncie

Ponadto czynności wykonywane przez Wnioskodawcę, efektem których jest wybudowanie obiektu budowlanego na cudzym gruncie, nie mogą zostać uznane za dostawę towarów z montażem, gdyż nie mamy tu do czynienia z odrębną rzeczą zdefiniowaną w art. 2 pkt 6 ustawy, która mogłaby stanowić towar. W konsekwencji, w ocenie tut. organu w przedstawionym stanie faktycznym będziemy mieli do czynienia z robotami budowlanymi, które wypełniają definicję świadczenia usług, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy.”

Identycznie stwierdził WSA w Białymstoku w wyroku z 9.11.2010r. I SA/Bk 283/10:

„W tak przedstawionym stanie faktycznym i prawnym, Sąd nie podziela stanowiska Skarżącej, iż w przedmiotowej sprawie dokonywana czynność będzie dostawą towarów (prefabrykatów ścian, stropów, dachu itp.) z ich montażem. Przez dostawę towarów stosownie do treści art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...). Natomiast w danym przypadku mamy do czynienia nie tylko z wydaniem towarów (prefabrykatów ścian, stropów, dachu itp.) i przeniesieniem prawa do rozporządzania nimi, jak właściciel, ale również montażem określonych tu prefabrykatów na działce gruntu w postaci części przyszłego budynku (części domu) oraz wykonaniem w nim instalacji elektrycznych, wodnych, kanalizacyjnych, etc. W tej sytuacji mamy niewątpliwie do czynienia z wykonaniem usługi budowy budynku (domu) w rozumieniu art. 8 ust. 1 tejże ustawy o VAT.”

Faktura zaliczkowa na dom szkieletowy dostarczany do Szwajcarii

Pomijając jednak powyższy problem interpretacyjny, w obu przypadkach miejscem opodatkowania będzie terytorium Szwajcarii. Odpowiedź na pytanie, jak ma wyglądać faktura zaliczkowa oraz czy tak otrzymaną zaliczkę należy wykazywać w deklaracji VAT, zależy od tego, czy szwajcarskie przepisy wymagają, aby zarejestrował się Pan dla celów podatku VAT w Szwajcarii.

Zgodnie z art. 19a ust. 8 ustawy VAT – jeżeli przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi otrzymano całość lub część zapłaty, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, wkład budowlany lub mieszkaniowy przed ustanowieniem spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty.

Jeżeli będzie Pan zobowiązany do zarejestrowania się na terytorium Szwajcarii i tam rozliczy Pan podatek, to nie wystawia Pan faktury na zaliczkę ani nie wykazuje jej w deklaracji VAT. Jak bowiem wynika z wzoru deklaracji VAT-7 oraz z objaśnień do niej, w poz. 11 wykazuje się dostawę towarów oraz świadczenie usług poza terytorium kraju, w stosunku do których przysługuje podatnikowi prawo do obniżenia kwoty podatku należnego. W pozycji tej nie uwzględnia się wartości dostaw towarów i świadczonych usług dokonywanych w ramach działalności zarejestrowanej poza terytorium kraju. W takim przypadku faktura zaliczkowa jest wystawiana zgodnie z przepisami szwajcarskimi.

Zarejestrowanie się na terytorium Szwajcarii do celów podatku VAT

Jeżeli natomiast nie będzie Pan zobowiązany do zarejestrowania się na terytorium Szwajcarii do celów podatku VAT, to otrzymana zaliczka powinna być udokumentowana fakturą ze stawką NP i wykazana w deklaracji VAT-7 w pozycji 11 – „Dostawa towarów oraz świadczenie usług, poza terytorium kraju”. W przypadku gdy do rozliczenia podatku zobowiązany będzie nabywca (ta kwestia podlega weryfikacji zgodnie z prawem szwajcarskim), faktura powinna również zawierać adnotację „odwrotne obciążenie”.

Należy również zauważyć, że niezależnie z którą opcją będziemy mieli do czynienia, w każdym przypadku będzie Panu przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego w związku z zakupami dokonywanymi na terytorium kraju. Zgodnie bowiem z art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy VAT – podatnik ma również prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, jeżeli importowane lub nabyte towary i usługi dotyczą dostawy towarów lub świadczenia usług przez podatnika poza terytorium kraju, jeżeli kwoty te mogłyby być odliczone, gdyby czynności te były wykonywane na terytorium kraju, a podatnik posiada dokumenty, z których wynika związek odliczonego podatku z tymi czynnościami.