Spadek po dziadku ujawniony po latach, obowiązki podatkowe i dowody na brak wiedzy o spadku

Zwolnienie osób najbliższych z podatku od spadków i darowizn – warunki

Jako osoba z najbliższej rodziny ma Pani możliwość skorzystania ze zwolnienia określonego w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, gdzie podano, że zwalnia się od podatku nabycie spadku, jeżeli członek grupy „zero” zgłosił fakt otrzymania spadku w terminie 6 miesięcy poprzez SD-Z2 do US, licząc od dnia uprawomocnienia się postanowienia sądu lub zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia.

Natomiast w przedstawionej sprawie może Pani skorzystać z dobrodziejstwa art. 4a ust. 2 ustawy SD: jeżeli nabywca dowiedział się o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych po upływie terminu 6 miesięcy, zwolnienie stosuje się, gdy nabywca zgłosi te rzeczy lub prawa majątkowe naczelnikowi urzędu skarbowego nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o ich nabyciu, oraz uprawdopodobni fakt późniejszego powzięcia wiadomości o ich nabyciu.

Jak wskazał WSA w Gliwicach w wyroku z dnia 27.01.2022 r., I SA/Gl 777/21:

Spadkobierca chcąc skorzystać ze zwolnienia podatkowego, o którym mowa w art. 4a ust. 2 u.p.s.d., powinien wykazać, że bez własnych zaniedbań lub zaniechań nie wiedział o nabyciu przez niego spadku, a następnie zgłosić nabyty spadek (rzeczy lub prawa majątkowe) naczelnikowi urzędu skarbowego, nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o ich nabyciu.

Brak wiedzy o nabyciu spadku lub o jego składnikach

Przepis znajduje zastosowanie do takich przypadków, gdy obdarowany (czy spadkobierca), z przyczyn od siebie niezależnych, nie wie o nabyciu darowizny (spadku) albo nie wie, jaki faktycznie majątek jest przedmiotem darowizny (dziedziczenia). Znajdzie on zastosowanie tylko wówczas, gdy z istoty danego stanu faktycznego wynika, że nabywca dowiedział się o fakcie nabycia później, niż w przypadkach określonych w art. 4a ust. 1 pkt 1 tej ustawy. Zwrot normatywny „dowiedział się o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych” należy odnieść nie tyle do wiedzy spadkobiercy o wydaniu deklaratoryjnego orzeczenia o stwierdzeniu nabycia spadku, a do momentu, w którym dowiedział się on o nabyciu konkretnych rzeczy lub praw w związku ze śmiercią spadkodawcy.

Uprawdopodobnienie, że bez własnej winy podatnik nie wiedział o spadku

Ponadto ww. okoliczność nie musi być udowodniona, a jedynie uprawdopodobniona. Uprawdopodobnienie oznacza ustalenie określonego faktu (zdarzenia czy też okoliczności) na podstawie wiarygodnych środków dowodowych, pozwalających na uznanie przekonania organu podatkowego o zgodności dowodzonych faktów z rzeczywistością. Uprawdopodobnienie należy zatem rozumieć jako obiektywny stan wiedzy, w świetle której istnienie danego faktu jest wysoce prawdopodobne. Uprawdopodobnienie nie prowadzi do pewności, lecz jedynie daje lub wskazuje na prawdopodobieństwo istnienia lub nieistnienia danego faktu. Uprawdopodobnienie polega na wykorzystaniu środków dowodowych w celu stworzenia większego lub mniejszego stopnia prawdopodobieństwa niedającego pewności lecz jedynie wiarygodność twierdzenia o danych faktach (wyrok NSA II FSK 859/16 z dnia 5 kwietnia 2018 r.).

W konsekwencji nie musi posiadać Pani „twardych” dowodów, że o udziale w gospodarstwie rolnym ojca dowiedziała się Pani dopiero teraz. Wystarczające jest uprawdopodobnienie tego faktu poprzez wskazanie okoliczności wymienionych w opisie sprawy (uzyskanie wiedzy w wyniku rozmowy telefonicznej, brak udziału w sprawie spadkowej po dziadku, zły kontakt z ojcem). Z opisu sprawy wnioskuję, że brak wiedzy nie wynikał z jakichkolwiek zaniedbań z Pani strony.

Wobec tego w opisanej sprawie może Pani złożyć zgłoszenie SD-Z2 – z wykazanym udziałem w gospodarstwie rolnym, który należał do ojca i wszedł do spadku po nim – wraz z pisemnym przedstawieniem okoliczności uprawdopodobniających fakt powzięcia wiadomości dopiero teraz. Nie trzeba przedstawiać żadnych dowodów.

Źródła:

Ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn - Dz.U. 1983 nr 45 poz. 207