Odpowiedzialność za niezapłaconą akcyzę na samochód

Opodatkowanie akcyzą pierwszej sprzedaży w kraju pojazdu osobowego wcześniej nierejestrowanego

Na wstępie wskazuję, że podatek akcyzowy na samochody nie obejmuje wyłącznie osób fizycznych kupujących dla siebie auto za granicą. Podatek muszą zapłacić również takie podmioty jak komisy, salony sprzedaży bezpośredniej czy handlarze sprowadzający pojazd w celu sprzedania go w kraju. Przepisy te reguluje art. 100 ust. 1 ustawy z 6 grudnia 2008 roku o podatku akcyzowym.

Następnie wskazuję, że z piśmiennictwa (tzw. doktryny prawniczej) wynika, iż nawet użycie samochodu osobowego na terytorium kraju, jeżeli wcześniej nie została od niego zapłacona akcyza, może rodzić obowiązek rozliczenia akcyzy po stronie użytkownika (tak: J. Matarewicz [w:] Ustawa o podatku akcyzowym. Komentarz, wyd. IV, Gdańsk 2020, art. 100).

Z powyższego wynika, że jeśli podmiot zobowiązany do zapłaty akcyzy nie uiścił jej, to organy mogą zwrócić się np. do dalszego nabywcy towaru o zapłatę akcyzy. Istnieje zatem ryzyko, że jeśli sprzedawca auta nie uiści akcyzy, to Pan może być zobowiązany do jej uiszczenia. Jeśli zatem uznaje Pan ryzyko braku zapłaty akcyzy przez sprzedawcę za wysokie, to do rozważenia jest uiszczenie akcyzy, poinformowanie o tym sprzedawcy i dochodzenie od niego zwrotu kwoty akcyzy (lub jej odpowiedniej części zgodnie z ustaleniami ze sprzedawcą).

Jak wskazał WSA w Bydgoszczy w prawomocnym wyroku z dnia 7 czerwca 2016 r., I SA/Bd 234/16: „Bez wątpienia zestawienie przepisów art. 100 ust. 1 pkt 3 lit. b) u.p.a., który wskazuje, że przedmiotem opodatkowania akcyzą jest pierwsza sprzedaż w kraju samochodu osobowego niezarejestrowanego w kraju, od którego nie została zapłacona akcyza z art. 100 ust. 5 pkt 9 u.p.a., według którego na potrzeby niniejszego działu (dział V «Opodatkowanie akcyzą samochodów osobowych») za sprzedaż samochodu osobowego uznaje się także jego użycie na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej, pozwala na przyjęcie wniosków zaprezentowanych przez organ. (…).

Podatek akcyzowy od samochodu osobowego, deklaracja podatkowa AKC-U/S

Wobec powyższego wskazuję, że może Pan samodzielnie zapłacić akcyzę, aby uniknąć konsekwencji dotyczących użytkowania samochodu bez opłaconej akcyzy. Tak jak wskazałam, wysoce prawdopodobne jest, że jeśli handlarz nie opłaci akcyzy, Pan będzie musiał to uczynić.

Opłatę celną za samochód uiszcza się obecnie w urzędzie skarbowym. Opłatę akcyzową należy uiścić osobiście w urzędzie na podstawie deklaracji podatkowej AKC-U/S lub elektronicznie za pomocą płatności internetowych lub Platformy Usług Elektronicznych Skarbowo-Celnych. Jeśli handlarz złożył deklarację, a jedynie nie opłacił akcyzy, należałoby uczynić to samodzielnie.

Jeżeli handlarz zapewnił Pana przy sprzedaży, że akcyza jest lub będzie uregulowana przez niego, a okaże się, że to Pan musi dokonać zapłaty, można potraktować jego niesolidność jako podstawę do roszczeń z tytułu rękojmi celem zmniejszenia wartości sprzedanego samochodu. Jedna uwaga: takie zapewnienie powinien Pan posiadać w celach dowodowych na piśmie: na umowie, fakturze etc. Jeśli sprzedawca zapewniał Pana o uregulowaniu wszystkich podatków, a tego nie uczynił, to uznać należy, że wprowadził Pana w błąd: „sprzedawca samochodu osobowego złożył deklarację z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia pojazdu, lecz pomimo zapewnień w obecności świadków o uiszczeniu podatku akcyzowego, nie przedstawił Wnioskodawcy potwierdzenia zapłaty podatku. Sprzedawca wprowadził kupującego w błąd, zapewniając, że podatek jest przez niego uiszczony” (Pismo z dnia 26 stycznia 2021 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB3-3.40134.223.2020.JS).

Wada sprzedanej rzeczy, roszczenia kupującego wobec sprzedawcy

Wskazuję również, że w ramach rękojmi, zgodnie z art. 556 Kodeksu cywilnego (K.c.) sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana ma wadę (rękojmia). Nadto w myśl art. 556 (1) § 1 K.c. wada polega na niezgodności rzeczy sprzedanej z umową. W szczególności rzecz sprzedana jest niezgodna z umową, jeżeli:

1. nie ma właściwości, które rzecz tego rodzaju powinna mieć ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub przeznaczenia;
2. nie ma właściwości, o których istnieniu sprzedawca zapewnił kupującego, w tym przedstawiając próbkę lub wzór;
3. nie nadaje się do celu, o którym kupujący poinformował sprzedawcę przy zawarciu umowy, a sprzedawca nie zgłosił zastrzeżenia co do takiego jej przeznaczenia;
4. została kupującemu wydana w stanie niezupełnym.

Co do zasady, jeżeli rzecz sprzedana ma wadę, kupujący może żądać wymiany rzeczy na wolną od wad albo usunięcia wady. Nadto sprzedawca jest obowiązany wymienić rzecz wadliwą na wolną od wad lub usunąć wadę w rozsądnym czasie bez nadmiernych niedogodności dla kupującego.

W świetle obowiązujących przepisów, jeżeli kupiony towar jest niezgodny z umową, konsument może złożyć reklamację, w której określi swoje żądanie dotyczące doprowadzenia towaru do stanu zgodności z umową – przez naprawę lub wymianę – lub zwrotu całości bądź części wpłaconych środków – przez obniżenie ceny lub odstąpienie od umowy.

Niemniej jednak, należałoby rozważyć, czy wada w postaci nieopłaconej akcyzy nie kwalifikuje bardziej do żądania obniżenia ceny niż żądania zwrotu pojazdu. W mojej ocenie, dopiero gdyby nieopłacona akcyza była porównywalna do ceny pojazdu, zasadne byłoby odstąpienie od umowy i żądanie zwrotu zapłaconej ceny.

Brak możliwości zarejestrowania pojazdu bez potwierdzenia zapłaty akcyzy

Zaznaczam także, że nowy właściciel importowanego auta, w braku potwierdzenia zapłaty akcyzy, nie może zarejestrować tego pojazdu zgodnie z przepisami o ruchu drogowym. „Stosownie natomiast do art. 106 ust. 3 ustawy, podatnik z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego samochodu osobowego jest obowiązany po dokonaniu jego przemieszczenia na terytorium kraju, bez wezwania organu podatkowego dokonać obliczenia i zapłaty na rachunek właściwego urzędu skarbowego akcyzy w terminie 30 dni, licząc od dnia powstania obowiązku podatkowego, nie później jednak niż w dniu rejestracji samochodu osobowego na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym”. Natomiast: „Dla celów związanych z rejestracją samochodu osobowego na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym, naczelnik urzędu skarbowego jest obowiązany wydać na wniosek zainteresowanego podmiotu dokument potwierdzający brak obowiązku zapłaty akcyzy na terytorium kraju, z zastrzeżeniem art. 110 ust. 6 i art. 111 ust. 4 – art. 109 ust. 2 ustawy” (Pismo z dnia 26 stycznia 2021 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB3-3.40134.223.2020.JS).

Podsumowując: jeśli handlarz nie zapłaci akcyzy, wskazanym jest, aby to Pan ją uregulował, a następnie wystąpił do niego o zwrot tej kwoty. Bowiem bez uregulowania akcyzy nie ma możliwości zarejestrowania samochodu.