Samochody jako mienie przesiedleńcze, zwolnienie z akcyzy

Podatek akcyzowy

W kwestii zwolnienia z uwagi na mienie przesiedleńcze należy odnieść się do przepisów ustawy o podatku akcyzowy. Zgodnie z art. 100 ust. 1 pkt 2 ustawy – w przypadku samochodu osobowego przedmiotem opodatkowania akcyzą jest nabycie wewnątrzwspólnotowe samochodu osobowego niezarejestrowanego wcześniej na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym.

W myśl art. 2 pkt 9 ustawy – przez nabycie wewnątrzwspólnotowe rozumie się przemieszczenie wyrobów akcyzowych lub samochodów osobowych z terytorium państwa członkowskiego na terytorium kraju. Jak zatem widać, jest to czynność faktyczna polegająca na fizycznym przemieszczeniu samochodu osobowego na terytorium kraju. W takim przypadku obowiązek podatkowy powstaje w dacie przemieszczenia na teren RP.

Zobacz też: Akcyza na samochody z Niemiec

Mienie przesiedleńcze – zwolnienie z podatku akcyzowego

Ustawa o podatku akcyzowym określa również możliwość zastosowania zwolnienia od podatku w przypadku tzw. mienia przesiedleńczego. Zgodnie z art. 110 ust. 1 ustawy – zwalnia się od akcyzy samochód osobowy przywożony przez osobę fizyczną przybywającą na terytorium kraju na pobyt stały lub powracającą z czasowego pobytu z terytorium państwa członkowskiego na terytorium kraju, jeżeli łącznie są spełnione następujące warunki:

1) samochód osobowy jest przeznaczony do użytku osobistego tej osoby;

2) samochód osobowy służył do użytku osobistego tej osoby w miejscu poprzedniego jej pobytu w państwie członkowskim Unii Europejskiej przez okres co najmniej 6 miesięcy przed zmianą miejsca pobytu;

3) osoba ta przedstawi właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego dowód potwierdzający spełnienie warunku, o którym mowa w pkt 2;

4) samochód osobowy nie zostanie sprzedany, wynajęty lub w jakikolwiek inny sposób oddany do użytku osobie trzeciej przez okres 12 miesięcy, licząc od dnia jego przywozu na terytorium kraju;

5) samochód osobowy został nabyty lub wprowadzony do obrotu zgodnie z przepisami dotyczącymi opodatkowania obowiązującymi w państwie członkowskim Unii Europejskiej, w którym osoba fizyczna miała miejsce zamieszkania, a przy wywozie nie zastosowano zwolnienia od akcyzy lub zwrotu podatku.

Co ważne, ustawa wprowadza również definicję stałego pobytu. Zgodnie z art. 110 ust. 8 ustawy – za miejsce stałego pobytu uznaje się miejsce, w którym osoba fizyczna przebywa przez co najmniej 185 dni w roku kalendarzowym ze względu na swoje więzi osobiste i zawodowe. W przypadku osoby niezwiązanej z tym miejscem zawodowo na osobiste powiązania wskazuje istnienie ścisłych więzi pomiędzy tą osobą a miejscem, w którym mieszka. Jednakże za miejsce stałego pobytu osoby związanej zawodowo z miejscem innym niż miejsce powiązań osobistych, i z tego względu przebywającej na zmianę w różnych miejscach na terytoriach dwóch lub więcej państw członkowskich Unii Europejskiej, uznaje się miejsce, z którym jest związana osobiście, pod warunkiem że regularnie tam powraca. Ten ostatni warunek nie musi być spełniony, jeśli osoba mieszka na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej w celu wypełnienia zadania w określonym czasie. Studia wyższe bądź nauka w szkole poza miejscem stałego pobytu nie stanowią zmiany miejsca stałego pobytu.

Jak widać, powyższa definicja ma charakter złożony. Zasadniczo miejscem stałego pobytu jest miejsce, w którym osoba przebywa więcej niż połowę roku ze względu na swoje więzi osobiste i zawodowe. Ponadto wprowadzono również opis przypadku, gdy osoba fizyczna w jednym kraju UE pracuje, a w drugim posiada rodzinę. W takim przypadku miejscem stałego pobytu jest miejsce, w którym osoba posiada rodzinę (związki osobiste) pod warunkiem, że regularnie do tego miejsca powraca. Zatem przepis wprowadza prymat więzi osobistych nad więziami zawodowymi.

Jak wskazał TSUE w wyroku z 7 czerwca 2007 r., C-156/04:

„Należy wziąć pod uwagę jednocześnie zawodowe i osobiste więzy zainteresowanej osoby z danym miejscem oraz czas ich trwania i w przypadku, gdy więzy te dotyczą więcej niż jednego państwa członkowskiego, należy przyznać pierwszeństwo więzom osobistym. Przy badaniu więzów zawodowych i osobistych zainteresowanej osoby należy uwzględnić wszelkie istotne okoliczności faktyczne, takie jak w szczególności fizyczna obecność tej osoby i jej rodziny, posiadanie mieszkania, miejsce wykonywania działalności zawodowej, miejsce usytuowania interesów majątkowych. Przede wszystkim do właściwych organów administracji państw członkowskich należy dokonanie oceny i rozważenie wszelkich istotnych okoliczności faktycznych charakteryzujących każdy przypadek.”

Przykładowo, jeżeli osoba fizyczna przenosi mienie przesiedleńcze z Francji do Polski, przy czym na stałe pracuje zawodowo w Niemczech i regularnie powraca do Polski, gdzie ma rodzinę oraz ośrodek interesów majątkowych (np. posiada nieruchomość w Polsce, tutaj ma zgromadzony majątek w polskich bankach), to należy uznać, że więzi osobiste występują w Polsce, a więzi zawodowe w Niemczech. Z uwagi na pierwszeństwo więzi osobistych należy przyjąć, że ewentualne przemieszczenie pojazdu z Francji do Polski będzie korzystać ze zwolnienia od akcyzy z uwagi na mienie przesiedleńcze.

Czy można mieć dwa miejsce stałego pobytu?

W świetle powyższego należy zatem przeanalizować przedstawiony przez Panią stan faktyczny. Jeżeli można przyjąć, że więzi osobiste męża znajdują się w Polsce (co z uwagi na posiadanie w Polsce rodziny jest zasadniczo spełnione), a zawodowo pracuje w innym kraju UE oraz regularnie powraca do Polski (warunek określony w ustawie), to w mojej ocenie istnieje możliwość zastosowania zwolnienia.

Z drugiej strony wątpliwość rodzi wspomniany przez Panią fakt, że małżonek skorzystał już ze zwolnienia z uwagi na mienie przesiedleńcze w momencie wyprowadzki z Francji do innego kraju. To bowiem sugeruje, że w kraju, do którego się przeniósł, określił swoje miejsce stałego pobytu. Trudno zatem uznać, że ma dwa miejsce stałego pobytu. Gdyby uznać, że małżonek przeprowadził się do innego kraju wyłącznie zawodowo, a więzi osobiste ma nadal w Polsce, to sprowadzenie do RP samochodu będzie korzystało ze zwolnienia.

Trzeba jednak podkreślić, że z wyroku TSUE jednoznacznie wynika, że to organy państwowe dokonują każdorazowej i indywidualnej oceny konkretnego przypadku. Oczywiste jest, że organ podatkowy może inaczej zinterpretować stan faktyczny. Dlatego też w celu uzyskania pewności co do stosowania zwolnienia zalecam i sugeruję wystąpienie z własnym wnioskiem o wydanie indywidualnej interpretacji do Dyrektora KIS. Obecnie jest to jedyna droga na poznanie oficjalnego stanowiska fiskusa w danej sprawie.