Sprzedaż partycypacji w TBS na gruncie podatkowym

Czym jest partycypacja w TBS od strony podatkowej?

Sprzedaż partycypacji w TBS niesie za sobą obowiązki podatkowe. Kluczowe jest jednak podkreślanie, że partycypacja w TBS stanowi jedynie udział w kosztach budowy, zaś nie stanowi ona udziału we własności lokalu, co ma niezwykle istotne znaczenie na gruncie prawa podatkowego.

Zgodnie bowiem z art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy PIT – opodatkowaniu podlega odpłatne zbycie nieruchomości lub ich części, jeżeli zostało ono dokonane w ciągu 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym miało miejsce nabycie. Owa regulacja nie znajduje jednak zastosowania do sprzedaży partycypacji w TBS, a to dlatego, że partycypacja nie stanowi prawa własności do lokalu. W momencie podpisania umowy o partycypację w kosztach nie nabywa się udziału w lokalu.

Sprzedaż partycypacji a PIT

Kwestia opodatkowania sprzedaży partycypacji nie jest uregulowana w ustawie o PIT, ale w tej materii wypowiedział się Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 2 grudnia 2010 roku (nr IPPB2/415-855/10-4/MG). Wskazał on, że: „zbycie prawa do lokalu mieszkalnego będącego w zasobach Towarzystwa Budownictwa Społecznego nie może być zakwalifikowane do źródła przychodu określonego przepisami art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ww. ustawy i w efekcie nie może być utożsamiane ze skutkami podatkowymi wynikającymi z takiej sprzedaży. Tym samym nieprawidłowa jest kwalifikacja źródła przychodu dokonana przez Wnioskodawcę, a co za tym idzie, bez znaczenia dla skutków podatkowych jest fakt, że przedmiotowa transakcja odstąpienia partycypacji nastąpiła po upływie pięciu lat od dnia jej nabycia, gdyż termin pięcioletni, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy podatkowej w ogóle nie ma zastosowania w sprawie. Oznacza to zarazem, iż w przedstawionym stanie faktycznym odstąpienie prawa do lokalu mieszkalnego, którego właścicielem jest Towarzystwo Budownictwa Społecznego, na rzecz osoby trzeciej należy zakwalifikować do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych”.

Odpłatne zbycie prawa majątkowego – podatek od dochodu

Odpłatne zbycie prawa majątkowego, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy PIT, powoduje, że opodatkowaniu podlega dochód, co oznacza, że od przychodu uzyskanego ze sprzedaży partycypacji w TBS podatnik może odjąć poniesione koszty. Na przykładzie wygląda to tak:

Podatnik w 2012 roku nabył prawo do partycypacji w kosztach budowy mieszkania z zasobów TBS za kwotę 50 000 zł. W 2018 roku sprzedał to prawo innej osobie za kwotę 70 000 zł. Z uwagi na fakt, że opodatkowaniu podlega dochód, będący różnicą pomiędzy przychodem a kosztem, podatnik zapłaci podatek od kwoty 20 000 zł.

Zasady rozliczania sprzedaży partycypacji w TBS

Odpłatne zbycie, tj. sprzedaż partycypacji w TBS, podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych według skali podatkowej (stawki 18% lub 32%). Dochód uzyskany ze zbycia praw z umowy partycypacji należy rozliczyć łącznie z innymi dochodami w zeznaniu podatkowym PIT-36 składanym do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym.

Powyższe zasady rozliczania sprzedaży partycypacji w TBS potwierdził Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji z 4 maja 2011 roku (nr ITPB2/415-133/11/PS) wskazując, że „przychód, jaki uzyska Wnioskodawczyni ze zbycia praw z przedmiotowej umowy partycypacji, będzie obowiązana rozliczyć łącznie z innymi dochodami opodatkowanymi według skali podatkowej w zeznaniu podatkowym składanym stosownie do art. 45 ust. 1 ustawy do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym. Przychodem będzie otrzymana kwota za zbyte prawa nie pomniejszona o koszty, jakie poniosła matka Wnioskodawczyni z tytułu umowy partycypacji w kosztach budowy mieszkania, realizowanej przez Towarzystwo Budownictwa Społecznego”.

TBS zwraca zwaloryzowaną kwotę partycypacji, co z podatkiem?

Natomiast jeśli nie sprzeda Pan partycypacji osobie trzeciej, lecz TBS zwróci Panu zwaloryzowaną kwotę partycypacji, to wówczas TBS wystawi Panu informację PIT. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 26 maja 2020 r., sygn. 0115-KDIT2. 4011.244.2020.1.MD wskazał, że otrzymanie zwrotu kosztów partycypacji w związku z rozwiązaniem umowy najmu lokalu należącego do TBS nie może być traktowane jako zbycie praw, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c ustawy o PIT. W jego ocenie, jeśli kwota zwrotu zwaloryzowanej kwoty partycypacji w kosztach budowy lokalu jest wyższa od kwoty wpłaconej, to przysporzenie takie stanowi przychód z innych źródeł. Tak samo orzekł Sąd Najwyższy w wyrokach o sygn. akt II FSK 1146/13, II FSK 1147/13.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - Dz.U. 1991 nr 80 poz. 350
2. Wyrok Sądu Najwyższego sygn. akt II FSK 1146/13