Autor: Adam Nowak
We wrześniu 2023 r. otrzymałam z urzędu gminy „wezwanie do przedłożenia informacji w sprawie podatku od nieruchomości za lata 2021–2023”. Jednocześnie w tej samej kopercie gmina dostarczyła mi „zawiadomienie o zmianie z dnia 20 grudnia 2020 r.” dotyczące zmiany działki, na której stoi mój dom, z „gruntów ornych” na „tereny mieszkaniowe”. Starostwo powiatowe przedmiotową zmianę dokonało samodzielnie bez konsultacji ze mną i bez powiadomienia mnie o tym fakcie. Moje pytania są następujące: czy mam obowiązek składać deklarację o podatku za lata ubiegłe, a nie za okres, od kiedy zostałam powiadomiona? Czy gmina może żądać ode mnie zapłaty podatku za lata ubiegłe, a nie za okres od powiadomienia mnie o tym fakcie? Wiem od sąsiada, który wcześnie otrzymał takie wezwanie, że gmina żąda zapłaty podwyższonego podatku od 2021 r.
Zgodnie z art. 1 ustawy o podatku rolnym „opodatkowaniu podatkiem rolnym podlegają grunty sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne, z wyjątkiem gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza”. Jeżeli dany grunt nie jest sklasyfikowany w ewidencji gruntów i budynków jako użytek rolny, to podlega opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości.
Na podstawie art. 21 ust. 1 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne „podstawę planowania gospodarczego, planowania przestrzennego, wymiaru podatków i świadczeń, oznaczania nieruchomości w księgach wieczystych, statystyki publicznej, gospodarki nieruchomościami oraz ewidencji gospodarstw rolnych stanowią dane zawarte w ewidencji gruntów i budynków”.
W opisanej sprawie ww. przepis ma znaczenie kluczowe. Zgodnie bowiem z art. 194 Ordynacji podatkowej „dokumenty urzędowe sporządzone w formie określonej przepisami prawa przez powołane do tego organy władzy publicznej stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo stwierdzone”.
Dane zawarte w ewidencji korzystają ze zwiększonej mocy dowodowej i domniemania prawdziwości (autentyczności) oraz zgodności z prawdą twierdzeń w nim zawartych (wiarygodności).
Od reguły przewidzianej w art. 21 P.g.k. nie zostały przewidziane żadne wyjątki, a więc organy ustalające wysokość zobowiązań nie są uprawnione do przyjęcia innej podstawy wymiaru podatku niż dane wskazane w ewidencji gruntów. Tym samym wykluczona jest możliwość prowadzenia przeciwdowodu przez inne organy, w tym także podatkowe, na okoliczność np. faktycznego wykorzystywania gruntów lub ich faktycznego charakteru.
W orzecznictwie sądowym jednolicie podkreśla się związanie przez organ podatkowy danymi zawartymi w ewidencji. Organ przy wymiarze podatku rolnego, leśnego oraz podatku od nieruchomości związany jest zawartymi w ewidencji gruntów i budynków informacjami o przeznaczeniu gruntów i danych tych nie może korygować w toku prowadzonego postępowania podatkowego bez stosownej zmiany zapisów ewidencyjnych (wyrok NSA z 07.06.2023 r., sygn. akt II FSK 2142/21).
Nie ma znaczenia nawet faktycznie inne wykorzystywanie gruntów (np. na cele rolnicze), gdy grunt jest w ewidencji oznaczony inaczej niż użytek rolny. Faktyczna zmiana sposobu użytkowania budynku, jeżeli nie znajdzie odzwierciedlenia w zapisach ewidencji gruntów i budynków, nie może nakładać na organ podatkowy obowiązku ustalenia, w jaki sposób grunt jest użytkowany (wyrok NSA z 22.06.2023 r., sygn. akt III FSK 91/23).
Ustalając wymiar podatku, organ jest zobowiązany uwzględniać dane wynikające z ewidencji gruntów i budynków (wyrok WSA w Kielcach z 16.02.2023 r., sygn. akt I SA/Ke 431/22). Dane zawarte w ewidencji gruntów i budynków są dla organów podatkowych wiążące i organy te nie mają kompetencji do ich zmiany w postępowaniu podatkowym; zmiana taka jest możliwa tylko w odrębnym postępowaniu administracyjnym i wywiera skutki na przyszłość (wyrok NSA z 09.02.2023 r., sygn. akt III FSK 96/22).
Do czasu zmiany ewidencji gruntów i budynków obowiązujące w niej zapisy wiążą w tym przedmiocie wszystkie organy i sądy. Innymi słowy, jak długo zawarte w ewidencji zapisy nie ulegną zmianie, organ podatkowy nie jest władny do przyjęcia innego przeznaczenia nieruchomości na potrzeby wymiaru podatku od nieruchomości (wyrok WSA w Szczecinie z 26.01.2023 r., sygn. akt I SA/Sz 629/22).
Dane zawarte w ewidencji gruntów i budynków są przy wymiarze podatku od nieruchomości wiążące dla organu podatkowego, który nie może dokonywać samodzielnych ustaleń w tym zakresie. Zmiana tych danych dokonana w związku z aktualizacją operatu ewidencyjnego wywołuje skutki ex nunc, a zatem nie ma mocy wstecznej (wyrok NSA z 17.01.2023 r., sygn. akt III FSK 1698/21).
Wobec jednoznacznych zapisów w ewidencji gruntów i budynków organy podatkowe nie mają obowiązku i zarazem uprawnienia do czynienia ustaleń, w jaki faktycznie sposób grunt jest użytkowany (wyrok NSA z 28.11.2022 r., sygn. akt III FSK 754/21). Podatnicy nie mogą kwestionować w postępowaniu podatkowym zapisów ewidencji gruntów i budynków w zakresie kwalifikacji gruntu i obiektów budowlanych na nim posadowionych, bowiem tym celom służy odrębny tryb postępowania przed starostą (wyrok WSA w Lublinie z 06.04.2022 r., sygn. akt I SA/Lu 409/21)
Reasumując, dokument w postaci wypisu z rejestru gruntów jest dla organów podatkowych wiążący co do sposobu ich klasyfikacji. Przy wymiarze podatków od nieruchomości oraz rolnego organ podatkowy związany jest zawartymi w ewidencji gruntów i budynków informacjami o położeniu, granicach i powierzchni gruntów oraz rodzaju użytków gruntowych i klasach gleboznawczych gruntów i danych tych nie może samodzielnie korygować w toku prowadzonego postępowania podatkowego, bez stosownej zmiany zapisów ewidencyjnych w odrębnym trybie.
Ewidencja gruntów i budynków jest urzędowym źródłem informacji faktycznych wykorzystywanych w postępowaniach podatkowych. Od tej reguły nie zostały przewidziane żadne wyjątki, a zatem organy ustalające zobowiązania podatkowe nie są uprawnione do przyjęcia innych danych niż wykazane w ewidencji gruntów i budynków.
W konsekwencji na etapie wymiaru podatku niestety nie można odwołać się od decyzji, wskazując na błędne zapisy w ewidencji, ponieważ organ podatkowy jest tutaj związany danymi zawartymi w ewidencji gruntów i budynków. Zmiana wymiaru podatku może wynikać jedynie ze zmiany postanowień samej ewidencji.
Na koniec wskażmy, że zgodnie z art. 194 § 3 Ordynacji podatkowej przeciw dokumentom urzędowym można przeprowadzić kontrdowód, ale również należy w takim przypadku przedstawić dokument urzędowy. Klasycznym przykładem będzie rozbieżność pomiędzy zapisami ewidencji gruntów i budynków a treścią ksiąg wieczystych. Natomiast w postępowaniu podatkowym jako kontrdowód nie może zostać przedstawiona okoliczność innego wykorzystywania gruntu, niż wynika to z danych wynikających z ewidencji.
Odpowiadając na postawione pytania, niestety, ale gmina może żądać korekty deklaracji za lata poprzednie, ponieważ skutki w sferze podatkowej są wywoływane od dnia dokonania zmiany kwalifikacji gruntu w ewidencji. Późniejsze powiadomienie podatnika – nawet z opóźnieniem – pozostaje bez wpływu na kwestie prawa podatkowego. Jak bowiem wynika z przywołanych wyroków, zmiana w ewidencji – i co za tym idzie – zmiana opodatkowania jest skuteczna od dnia ujawnienia zmiany w rejestrze.
Gmina nie mogłaby żądać korekty deklaracji tylko w przypadku tych zobowiązań podatkowych, które uległy przedawnieniu, czyli ponad 5 lat. Może Pani ewentualnie dochodzić odszkodowania od organów za zbyt późne powiadomienie o zmianach w ewidencji gruntów, ale jeżeli chodzi o sferę podatkową, to tutaj niestety pozostaje to bez wpływu na kwestię podatku od nieruchomości.
Błędna klasyfikacja gruntu przez starostwo
Pani Maria była właścicielką działki, którą od zawsze użytkowała jako pastwisko. W 2018 roku starostwo zmieniło w ewidencji gruntów klasyfikację działki na „teren budowlany” bez jej wiedzy. Dopiero w 2023 roku urząd gminy wezwał ją do złożenia korekty deklaracji podatkowej za lata 2019–2023, powołując się na zmienioną klasyfikację. Pani Maria dowiedziała się, że musi dopłacić znaczną kwotę z tytułu podatku od nieruchomości, mimo że grunt w rzeczywistości był użytkowany rolniczo. Organ wyjaśnił, że kluczowe są dane z ewidencji gruntów, a nie faktyczne użytkowanie.
Rozbieżności w ewidencji i księgach wieczystych
Pan Jan kupił działkę w 2017 roku. W księdze wieczystej działka była określona jako rolna, lecz w ewidencji gruntów widniała jako „teren rekreacyjny”. Gmina w 2022 roku wysłała wezwanie do zapłaty wyższego podatku od nieruchomości za lata 2019–2022. Pan Jan nie wiedział o różnicy w zapisach, ponieważ nigdy nie otrzymał informacji o zmianie w ewidencji. Po złożeniu odwołania sąd potwierdził, że wiążące są dane ewidencyjne, a Pan Jan musiał uiścić należność za wszystkie lata od zmiany w rejestrze.
Późne powiadomienie o zmianie ewidencji
Pani Anna w 2020 roku odziedziczyła działkę, która była klasyfikowana jako grunt rolny. W grudniu 2022 roku starostwo zaktualizowało ewidencję, zmieniając kwalifikację na „tereny zabudowy mieszkalnej”. Pani Anna została poinformowana o zmianie dopiero w sierpniu 2023 roku, po otrzymaniu wezwania do złożenia korekty deklaracji podatkowej za lata 2021–2023. Gmina wyjaśniła, że mimo opóźnienia w powiadomieniu, zmiana opodatkowania obowiązuje od daty aktualizacji rejestru. Pani Anna musiała złożyć korektę i zapłacić zaległy podatek.
Zmiana klasyfikacji gruntu w ewidencji gruntów i budynków może skutkować koniecznością złożenia korekty deklaracji podatku od nieruchomości za lata ubiegłe. Kluczowe znaczenie mają zapisy w ewidencji, które są wiążące dla organów podatkowych, nawet jeśli podatnik nie został o zmianie powiadomiony w odpowiednim czasie. Zaległości można uniknąć tylko w przypadku przedawnienia zobowiązań podatkowych. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
Oferujemy profesjonalne porady prawne oraz pomoc w przygotowaniu pism związanych z korektą podatków i sprawami ewidencji gruntów. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1 Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa - Dz.U. 1997 nr 137 poz. 926
2. Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne - Dz.U. 1989 nr 30 poz. 163
3. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 07 czerwca 2023 r., sygn. akt II FSK 2142/21
4. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 22 czerwca 2023 r., sygn. akt III FSK 91/23
5. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z 16.02.2023 r., sygn. akt I SA/Ke 431/22
6. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 17 stycznia 2023 r., sygn. akt III FSK 1698/21
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją spawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Indywidualne Porady Prawne
Zapytaj prawnika
