Autor: Adam Dąbrowski
W 2017 wpisałem się do CEIDG, jako adres wpisałem adres lokalu, który wynajmowałem. Lokal był wynajęte na mnie, a nie na firmę. Wykonałem reklamę firmy. Miałem tylko kilku klientów, zarobek wyniósł 500 zł, nie wydawałem paragonów. Nigdy nie używałem NIP-u. Nadal widnieję w CEIDG. W poprzednich latach mieszkałem i pracowałem za granicą (co mogę udowodnić). Teraz wróciłem do Polski i zastanawiam się, jak zamknąć firmę, która nawet nie rozpoczęła działalności? Czy mogę wykreślić wpis? Czy dotkną mnie jakieś konsekwencje?
Od roku 2017 minęło 6 lat. Formanie nic nie stoi na przeszkodzie, aby dokonać zakończenia działalności w każdej chwili i ją po prostu wyrejestrować. Nie ma przymusu jej prowadzenia lub utrzymywania w CEIDG. Jest to swobodna decyzja Pana jako przedsiębiorcy.
ZUS otrzyma z automatu informacje o tym, że JDG została wyrejestrowana. I zainteresuje się Panem. W wyniku sprawdzenia, okaże się, że nie zgłosił się Pan do ubezpieczeń społecznych ani zdrowotnych jako przedsiębiorca. Wszczęte zostanie być może postępowanie w zakresie ustalenia, czy oraz w jakim okresie podlegał Pan ubezpieczeniom. Efektem byłoby m.in. ustalenie wymiaru składek, terminów ich zapłaty, odsetek za opóźnienie. Wszystko w formie decyzji, które mógłby Pan zaskarżyć odwołanie, a nawet skargę do sądu administracyjnego (przy decyzji II instancji).
Przedsiębiorca, który spóźni się z zapłatą składek lub nie dopełni tego obowiązku w ogóle, musi Pan liczyć się z określonymi konsekwencjami. Przede wszystkim ZUS od zaległości naliczy odsetki. Ich wysokość będzie zależała od długości okresu, jaki minie od wymagalnego terminu płatności do dnia dokonania zaległej zapłaty.
Odsetki to jednak nie jedyna kara, jaka spotka przedsiębiorcę, który miga się od płacenia składek ZUS. Zakład Ubezpieczeń Społecznych ma bowiem prawo nałożyć na właściciela firmy dodatkową opłatę w wysokości maksymalnie 100% nieopłaconych składek. Oznacza to, że w przypadku nieterminowych wpłat może dojść nawet do podwojenia wartości składki. Co więcej, długotrwałe niepłacenie składek może spowodować nawet powstanie egzekucji należności na drodze sądowej.
Katalog kar za niepłacenie podatków, składek jest stosunkowo szeroki. Zależą one m.in. od rodzaju należności którego dotyczy brak zapłaty i jej wysokości. Podatnik, który nie reguluje należności wobec Urzędu Skarbowego/ZUS na czas, musi liczyć się z:
Odsetkami – nalicza się je na podstawie należnych kwot. W niektórych przypadkach odsetki mogą być podwyższone lub obniżone.
Opłatą prolongacyjną – jeśli podatnik zwróci się z prośbą o odroczenie terminu zapłaty.
Dodatkowymi sankcjami – przyjmują one formę nałożenia na nierzetelnego podatnika dodatkowych zobowiązań podatkowych.
Grzywnami – grzywna za wykroczenie skarbowe wymierzona przez sąd wyrokiem w 2022 r. może wynieść od 301 zł do 60 200 zł. Grzywna za wykroczenie skarbowe wymierzona przez urząd skarbowy mandatem może natomiast wynieść od 301 zł do 15 050 zł.
Kosztami egzekucji – wchodzą one w grę, gdy podatnik „wyczerpie” już całą drogę i nadal nie zapłaci dobrowolnie; może wówczas dojść do zajęcia jego konta bankowego, egzekucji z ruchomości czy nieruchomości.
Opis, jaki Pan przedstawił (zapewne w wielkim skrócie), to argumenty, jakie można podnosić w ewentualnym postępowaniu w ZUS lub US. Miałyby przemawiać za tym, że faktycznie nie prowadził Pan swojej działalności.
Zgodnie z linią orzeczniczą Wojewódzkich Sądów Administracyjnych podstawowe znaczenie dla objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym ma fakt rzeczywistego wykonywania lub niewykonywania działalności gospodarczej. Natomiast wywodzenie daleko idących konsekwencji dla prowadzących działalność gospodarczą, z faktu długotrwałego utrzymywania wpisu do ewidencji nie może być uprawnione, gdyż okres prowadzenia działalności wynikający z wpisu do ewidencji może być korygowany ze względu na dowody przedstawione przez osobę, która zaprzecza, iż faktycznie prowadziła działalność w całym okresie objętym wpisem do ewidencji. Nadawanie takiego znaczenia wykazanemu w ewidencji działalności gospodarczej okresowi, bez możliwości jego skorygowania, na podstawie ustaleń faktycznych co do prowadzenia działalności, nie jest zasadne. Zgłoszenie i wpis do ewidencji działalności gospodarczej stanowi jedynie podstawę rozpoczęcia działalności gospodarczej w rozumieniu jej legalizacji i nie jest czynnością tożsamą z podjęciem takiej działalności.
Podobnie stwierdził Naczelny Sąd Administracyjny, który 21 stycznia 2015 roku oddalił kasację Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. NSA, powołując się na swoje wcześniejsze wyroki o sygnaturach II GSK 1620/12 oraz II GSK 262/13, wyjaśnił, iż w sprawach takich, jak rozpoznawana, nie ma znaczenia, czy i od kiedy dany podmiot stał się przedsiębiorcą, lecz wyłącznie to, czy faktycznie prowadzi działalność gospodarczą. Dokonując oceny czy prowadzi, czy też nie prowadzi działalności gospodarczej, będącej przesłanką stwierdzenia podlegania obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego, należy uwzględnić wszystkie zgromadzone w sprawie dowody. Zdaniem sądu, jakkolwiek wpis do ewidencji działalności gospodarczej może być traktowany jako okoliczność o istotnym znaczeniu, to jednak nie może być okolicznością decydującą o prowadzeniu przez daną osobę działalności gospodarczej. Dla ustalenia okresów podlegania obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego decydujące są okresy faktycznego prowadzenia działalności gospodarczej, a nie daty dokonania wpisu, bądź wykreślenia
Ale takie kwestie nie były przedmiotem pytania.
Może, a nawet powinien Pan wykreślić swoją działalność z CEIDG, Mając profil zaufany EPUAP, może Pan samodzielnie i online dokonać wykreślenia. Niestety – musi Pan liczyć się z ujemnymi konsekwencjami, postępowaniami wymijającymi ze strony ZUS, US oraz decyzjami dla Pana niekorzystnymi. Nadto z ewentualną odpowiedzialnością karną. Ale dalsze utrzymywanie wpisu odwleka tylko w czasie możliwe kłopoty i konieczność wyjaśniania.
Niewiedza przedsiębiorcy a wpis do CEIDG
W 2015 roku Anna postanowiła otworzyć małą firmę zajmującą się rękodziełem. Zarejestrowała działalność w CEIDG, ale nigdy nie zaczęła jej faktycznie prowadzić – miała jedynie kilka zamówień od znajomych, za które nie wystawiła faktur. Po kilku miesiącach zapomniała o firmie i wyjechała za granicę. Dopiero w 2023 roku, wracając do Polski, odkryła, że nadal figuruje w rejestrze jako aktywny przedsiębiorca. Anna skorzystała z Profilu Zaufanego i online wykreśliła działalność, jednak musiała wyjaśnić w ZUS, że faktycznie nie prowadziła firmy, aby uniknąć obowiązku opłacania składek.
Brak wiedzy o obowiązkach wobec ZUS
W 2017 roku Michał otworzył firmę usługową, chcąc dorabiać do etatu. W ciągu roku miał jedynie kilku klientów i ostatecznie porzucił ten pomysł, pozostając przy pracy na umowę o pracę. Nigdy nie zgłosił firmy do ZUS ani nie płacił składek. W 2022 roku ZUS skontaktował się z Michałem w sprawie wyjaśnienia nieuregulowanych zobowiązań. Michał przedstawił dokumenty potwierdzające, że faktycznie nie prowadził działalności, co pozwoliło na ograniczenie roszczeń. Ostatecznie udało mu się wyrejestrować firmę z CEIDG.
Działalność fikcyjna w celu uzyskania korzyści
W 2018 roku Krzysztof zarejestrował działalność gospodarczą, aby uzyskać dofinansowanie na zakup sprzętu. Po otrzymaniu środków nigdy nie rozpoczął faktycznej działalności, a zakupione urządzenia używał prywatnie. W 2023 roku postanowił zamknąć firmę, by uniknąć konsekwencji. W trakcie procedury wyrejestrowania ZUS wszczął postępowanie dotyczące braku zgłoszenia do ubezpieczeń. Krzysztof musiał zapłacić zaległe składki i odsetki, jednak dzięki przedstawieniu szczegółowych wyjaśnień uniknął dodatkowych kar.
Jeśli prowadzisz firmę, która faktycznie nie rozpoczęła działalności, możesz w każdej chwili wyrejestrować ją z CEIDG, nawet po wielu latach. Kluczowe jest jednak przygotowanie dowodów na brak faktycznego prowadzenia działalności, aby uniknąć roszczeń ze strony ZUS lub Urzędu Skarbowego. Im szybciej podejmiesz kroki w tym kierunku, tym łatwiej ograniczysz potencjalne konsekwencje.
Potrzebujesz pomocy w zamknięciu firmy lub wyjaśnieniu zaległości w ZUS? Opisz swój problem w formularzu pod artykułem, a nasz ekspert udzieli Ci fachowej porady!
1. Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - Dz.U. 1998 nr 137 poz. 887
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją spawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Indywidualne Porady Prawne
Zapytaj prawnika
