Darowizna certyfikatów inwestycyjnych

Nabycie certyfikatów od członka rodziny

Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy PIT czynności objęte podatkiem od spadków i darowizn nie podlegają opodatkowaniu podatkiem PIT. Do takich czynności zaliczamy darowiznę oraz spadek, gdzie obowiązek rozliczenia podatku SD spoczywa na osobie nabywającej, przy czym w obu przypadkach istnieje możliwość zastosowania zwolnienia przy nabyciu od członka najbliższej rodziny.

Przechodząc na grunt podatku PIT, wskażmy, że zgodnie z art. 30b ust. 1 pkt 5 ustawy PIT od zysków kapitałowych z tytułu umorzenia, odkupienia, wykupienia albo unicestwienia w inny sposób tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych podatek dochodowy wynosi 19% uzyskanego dochodu.

W myśl art. 30b ust. 2 pkt 7 ustawy PIT dochodem podlegającym opodatkowaniu jest różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu umorzenia, odkupienia, wykupienia albo unicestwienia w inny sposób tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych a kosztami uzyskania przychodów, określonymi na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 38

Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 38 ww. ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także z odkupienia albo umorzenia tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 3e.

Zgodnie z tą zasadą wydatki poniesione na nabycie certyfikatów inwestycyjnych w funduszach kapitałowych mogą być uznane za koszt uzyskania przychodów dopiero w momencie ich wykupu. Wartość czy też cena certyfikatu nie jest kosztem podatkowym - decyduje wydatek poniesiony na ich nabycie.

Jak wskazał Dyrektor KIS w interpretacji z dnia 1.08.2017 r., nr 0114-KDIP3-2.4011.112.2017.2.MK:

Wskazać należy, że w przypadku nabycia certyfikatów inwestycyjnych w drodze darowizny, nie występuje koszt nabycia tych certyfikatów inwestycyjnych, ponieważ obdarowany nie poniósł żadnych wydatków na ich nabycie (nie doszło do uszczuplenia jego majątku o kwotę stanowiącą równowartość certyfikatów inwestycyjnych w funduszu), które zgodnie z ww. art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy stanowiłyby koszty uzyskania przychodu przy ustalaniu dochodu z odkupienia tych certyfikatów inwestycyjnych. Nabycie w drodze darowizny jest nabyciem nieodpłatnym.

Należy zatem uznać, że dochód Wnioskodawcy z tytułu odkupienia certyfikatów inwestycyjnych funduszu inwestycyjnego nabytych w drodze darowizny, jest dochodem z udziału w funduszach kapitałowych i tym samym podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Podobnie też WSA w Warszawie w wyroku z dnia 22.02.2011 r., sygn. akt III SA/Wa 1545/10:

Kosztem uzyskania przychodu z tytułu zbycia certyfikatów inwestycyjnych objętych za udziały spółki jest wysokość faktycznie poniesionych wydatków na ich nabycie, odpowiadająca ich wartości w dniu objęcia certyfikatów. Kosztem mogą być również inne ewentualne wydatki związane z objęciem certyfikatów (opłaty notarialne, prowizje biura maklerskiego itp.).

Jedynym zdarzeniem, które przewidział ustawodawca w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych skutkującym możliwością obniżenia uzyskanego przez obdarowanego dochodu w części odpowiadającej kwocie zapłaconego podatku od spadków i darowizn, jest dochód ze zbycia m.in. tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych, otrzymanych w drodze darowizny – w części odpowiadającej kwocie zapłaconego podatku od spadków i darowizn o czym stanowi art. 21 ust. 1 pkt 105 ustawy podatkowej.

Podatek PIT

Mając na uwadze treść art. 21 ust. 1 pkt 105 ww. ustawy, w przypadku, gdy w związku z darowizną certyfikatów podatek od spadków i darowizn nie był płacony (z uwagi na zastosowane zwolnienie z art. 4a ustawy SD), opodatkowaniu 19% podatkiem dochodowym będzie podlegała cała kwota przychodu uzyskanego ze zbycia certyfikatów.

W takim przypadku przychód jest równocześnie dochodem do opodatkowania 19% podatkiem PIT, w przypadku gdy certyfikaty zostały nabyte w drodze darowizny i nie był płacony podatek od spadków i darowizn.

Dalej zaznaczmy, że zgodnie z art. 22 ust. 1m ww. ustawy w przypadku odpłatnego zbycia udziałów w spółce kapitałowej oraz papierów wartościowych, wykupu przez emitenta papierów wartościowych albo odkupienia (umorzenia) tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych, a także zwrotu wkładów albo udziałów w spółdzielni, nabytych przez podatnika w drodze spadku, kosztami uzyskania przychodu są wydatki poniesione przez spadkodawcę w celu objęcia lub nabycia tych udziałów w spółce kapitałowej oraz papierów wartościowych, udziałów albo wkładów w spółdzielni, a także na nabycie tych tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych.

Ponownie zatem w przypadku dziedziczenia certyfikatów spadkobierca w kosztach może uwzględnić wydatki faktycznie poniesione przez spadkodawcę czyli określony wydatek w sensie ekonomicznym. Chodzi zatem o czynności o charakterze odpłatnym. Powoduje to, że spadkobierca nie może na etapie zbycia certyfikatów uwzględnić żadnych kosztów w sytuacji, gdy spadkodawca nabył certyfikaty w drodze nieodpłatnej darowizny.

O ile zatem zarówno darowizna, jak i spadek obejmujący certyfikaty będą czynnościami zwolnionymi od podatku od spadków i darowizn, o tyle na etapie ich zbycia podstawą opodatkowania tak uzyskanych certyfikatów będzie przychód z ich sprzedaży.

Kwestią dyskusyjną jest tutaj, w jaki sposób potraktować poniesiony przez syna wydatek na zakup certyfikatów w sytuacji gdy po darowiźnie oraz spadku „powrócą” do jego majątku. Nie ulega wątpliwości, że na wcześniejszym etapie syn poniósł wydatek na ich nabycie zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy PIT. Jednocześnie z literalnego brzmienia tego przepisy wynika, że należy badać „wydatki poniesione na nabycie”, czyli należy analizować ostatni stan posiadania. W naszej ocenie istnieje ryzyko, że organ podatkowy przyjmie, że skoro „ostatnie” nabycie miało miejsce w drodze dziedziczenia, to należy stosować art. 22 ust. 1m ustawy PIT, co de facto oznacza brak możliwości uwzględniania kosztu.