Czynny żal za brak zapłaty podatku w terminie

Zawiadomienie urzędu skarbowego o popełnieniu czynu zabronionego - czynny żal

Stosowne pismo, czyli zawiadomienie o popełnieniu czynu zabronionego (tzw. czynny żal), powinna Pani skierować do urzędu skarbowego właściwego dla poboru zaliczek na podatek dochodowy, które nie zostały wpłacone; optymalnie należało to uczynić jednocześnie z wpłatą zaliczek po terminie. Być może będzie to więcej niż jeden urząd skarbowy, jeśli np. chodzi o pracownicze zaliczki na podatek dochodowy, a pracownicy, ze względu na swoje miejsce zamieszkania, podlegają pod różne urzędy. Liczy się tu czas, bowiem zawiadomienie będzie bezskuteczne, jeśli urząd skarbowy podejmie wcześniej własne czynności ustalające. Do pisma proszę dołączyć dowód wpłaty zaliczki (zaliczek) wraz z odsetkami, jeśli wpłata taka, jak Pani pisze, została niezwłocznie dokonana po ujawnieniu zaniedbania, wraz z kopiami deklaracji podatkowych. Należy równocześnie określić, jaki czyn został popełniony, a zatem dokonać jego samodzielnej kwalifikacji prawnej, o czym w dalszej części odpowiedzi. Jeśli problemem jest nie tylko brak wpłaty w terminie, ale również niezłożenie deklaracji na podatek dochodowy za wskazane miesiące, zawiadomienie powinno objąć również i te czyny. Nie istnieje żaden oficjalny wzór „czynnego żalu”, co jest oczywiste z uwagi na różnorodność przyczyn, jakie w praktyce leżą u podstaw zaniechania realizacji obowiązków wobec budżetu państwa.

Zobacz też: Czynny żal SD-3 wzór

Płatnik powinien wskazać sprawcę niedopełnienia obowiązku względem organu podatkowego

Zwracam uwagę, iż jeśli płatnikiem podatku dochodowego jest spółka osobowa lub kapitałowa prawa handlowego, inna osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadającą osobowości prawnej, to płatnik powinien wskazać sprawcę, a zawiadomienie o popełnieniu czynu zabronionego powinno zostać podpisane przez osobę (osoby) upoważnione do reprezentacji danego podmiotu.

Proszę ujawnić w zawiadomieniu okoliczności czynu (czynów), a mianowicie opisać całą sytuację. Jeśli zleciła Pani innej osobie współpracującej z Panią dokonanie wpłat zaliczek za listopad i grudzień, w związku z zaplanowanym pobytem w szpitalu, a osoba ta tego nie uczyniła, choć leżało to w zakresie jej obowiązków, powstaje problem także jej sprawstwa i powinna ona zostać wskazana z imienia i nazwiska. Jeśli przed udaniem się do szpitala na zaplanowaną operację dopełniła Pani wymaganych czynności, pozostawiając odpowiednio sporządzone dokumenty do przelewów, a wpłata pomimo tego nie nastąpiła, trudno uznać, że ponosi Pani winę za zaistniałą sytuację, zwłaszcza jeśli Pani powrót do pracy nastąpił już po terminie wpłaty należnych zaliczek na podatek dochodowy za listopad i grudzień i po terminie złożenia odpowiednich deklaracji; jednak wina może wówczas spoczywać na osobie, której pozostawiła Pani sporządzone przelewy, w związku z czym czynny żal także musi ją obejmować.

Do pisma może Pani (lub płatnik) dołączyć kopię zaświadczenia lekarskiego, dokumentującego czas Pani pobytu w szpitalu, ewentualnie zwolnienia lekarskiego. Z uwagi na tajemnicę lekarską nie jest Pani obowiązana załączać karty informacyjnej leczenia szpitalnego, która zawiera szczegółowe informacje o stanie zdrowia, diagnozie, podjętym leczeniu, wykonywanych zabiegach. Celem dołączenia tych dokumentów jest uprawdopodobnienie braku Pani winy w niewpłaceniu zaliczek w terminie. Może Pani też oświadczyć, jeśli jest to zgodne ze stanem faktycznym, iż jest jedyną osobą uczestniczącą w opisanym zdarzeniu, że nie miała Pani zamiaru popełnienia czynu zabronionego, że hospitalizacja uniemożliwiła wykonanie obowiązków płatnika, wreszcie, że Pani działania w żadnym wypadku nie zmierzały do uniknięcia opodatkowania, uszczuplenia bądź narażenia na uszczuplenie należności publicznoprawnej.

Przeczytaj też: Niezapłacenie zaliczki na podatek dochodowy w terminie

Uniknięcie kary za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe

W świetle przepisu art. 16 § 1 ustawy z dnia 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy (tekst jedn. Dz. U. z 2007 r. Nr 111, poz. 765 ze zm., zwanej dalej K.k.s.), nie podlega karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe sprawca, który po popełnieniu czynu zabronionego zawiadomił o tym organ powołany do ścigania, ujawniając istotne okoliczności tego czynu, w szczególności osoby współdziałające w jego popełnieniu. Zawiadomienie powinno być złożone na piśmie albo przekazane ustnie do protokołu (art. 16 § 4 K.k.s.). Zawiadomienie jest bezskuteczne, jeżeli zostało złożone:

1) w czasie, kiedy organ ścigania miał już wyraźnie udokumentowaną wiadomość o popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego;

2) po rozpoczęciu przez organ ścigania czynności służbowej, w szczególności przeszukania, czynności sprawdzającej lub kontroli zmierzającej do ujawnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, chyba że czynność ta nie dostarczyła podstaw do wszczęcia postępowania o ten czyn zabroniony.

Powyższa podstawa prawna powinna zostać wskazana w piśmie, aby nie ulegało wątpliwości, jaki jest jego cel.

W myśl przepisu art. 1 § 3 K.k.s., nie popełnia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego sprawca czynu zabronionego, jeżeli nie można mu przypisać winy w czasie czynu. Jak stanowi przepis art. 77 K.k.s., płatnik lub inkasent, który pobranego podatku nie wpłaca w terminie na rzecz właściwego organu, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności do lat 3, albo obu tym karom łącznie (§ 1). Jeżeli kwota niewpłaconego podatku jest małej wartości, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych (§ 2). Jeżeli kwota niewpłaconego podatku nie przekracza ustawowego progu, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1, podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe (§ 3). Sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od wymierzenia kary lub środka karnego, jeżeli przed wszczęciem postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe określone w § 1 lub 2 wpłacono w całości pobrany podatek na rzecz właściwego organu (§ 4). Sąd może odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli przed wszczęciem postępowania w sprawie o wykroczenie skarbowe określone w § 3 wpłacono w całości pobrany podatek na rzecz właściwego organu (§ 5).

„Ustawowy próg”, który decyduje o tym, czy mamy w konkretnym wypadku do czynienia z przestępstwem czy też wykroczeniem skarbowym (art. 53 § 3 i § 6 K.k.s.), to pięciokrotne minimalne wynagrodzenie za pracę (brutto), obowiązujące w czasie popełnienia czynu (np. w roku 2012 wynosiło ono 1500 zł, a ustawowy próg należności – 7500 zł). Z kolei „mała wartość”, o jakiej mowa m.in. w cytowanym wyżej przepisie art. 77 § 2 K.k.s. to wartość nie przekraczająca dwustukrotności minimalnego wynagrodzenia za pracę (art. 53 § 14 K.k.s.).

Wyznaczenie osoby odpowiedzialnej za obliczanie i pobieranie podatków oraz terminowe wpłacanie organowi podatkowemu

Co istotne w kontekście opisanej przez Panią sytuacji, płatnik lub inkasent, który nie wyznacza w wymaganym terminie osoby, do której obowiązków należy obliczanie i pobieranie podatków oraz terminowe wpłacanie organowi podatkowemu pobranych kwot, lub nie zgłasza właściwemu miejscowo organowi podatkowemu wymaganych danych takiej osoby, podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe (art. 79 § 1 K.k.s.). Tej samej karze podlega płatnik, który nie składa w terminie deklaracji (art. 79 § 2 K.k.s.).

Proszę pamiętać, że choć okoliczności o których napisze Pani w ramach czynnego żalu mogą ewidentnie uzasadniać brak potrzeby wszczęcia postępowania w sprawie o przestępstwo lub wykroczenie skarbowe, to jednak nie musi się to zakończyć tak pozytywnie. Organ podatkowy może więc nawet wnieść przeciwko Pani, pomimo czynnego żalu, akt oskarżenia i ostatecznie sprawa będzie rozpoznana przez sąd, który jednak w związku z wpłatą w całości uszczuplonej należności budżetowej ma uprawnienie do odstąpienia od wymierzenia kary. Wszelkie rozważania na temat skutków karnoskarbowych opisanego zdarzenia są na obecnym etapie przedwczesne.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy - Dz.U. 1999 nr 83 poz. 930