CRS a rezydencja podatkowa, obowiązki wobec banku?

Rezydencja podatkowa: zagraniczna, krajowa

Jako obywatele polscy mieszkający za granicą, ale uzyskujący przychody ze źródeł położonych w Polsce (wynajem mieszkań) – są Państwo polskimi rezydentami podatkowymi co najmniej w ograniczonym zakresie. Małżonka ma rachunek bankowy w Polsce, w polskim banku. Bank jak dotychczas nie miał podstaw do sądzenia, że możliwa jest sytuacja, w jakiej Pańska małżonka jest rezydentem podatkowym w innym kraju niż Polska. Jak jednak wynika z pisma, uznał to za możliwe na podstawie numeru telefonu, który nie należy do polskiego operatora. W świetle prawa to trochę za mało. Wszak mogą Państwo przebywać w USA z zamiarem pobytu czasowego, a nie stałego.

Jako osoby mieszkające w USA od 5 lat są Państwo prawdopodobnie amerykańskimi rezydentami podatkowymi i prawdopodobnie małżonka podała kontaktowy numer telefonu operatora zagranicznego. Stąd taka reakcja banku, poniżej wyjaśnię, z czego to wynika.

Określenie rezydencji podatkowej dla celów CRS

W celu ochrony integralności systemów podatkowych oraz walki z unikaniem opodatkowania rządy na całym świecie wprowadzają standard automatycznej wymiany informacji w dziedzinie opodatkowania (ang. Common Reporting Standard, CRS), tj. wymóg zgłaszania i gromadzenia informacji obowiązujący instytucje finansowe na całym świecie, w tym również Polskę i polskie banki.

Wobec wymogów CRS oraz ustawy z dnia 9 marca 2017 r. o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami (Dz. U. z 2017 r., poz. 648), bank zobowiązany jest określić rezydencję podatkową swoich klientów (co często wiąże się z określeniem miejsca, w którym klienci zobowiązani są do płacenia podatków).

Jeżeli Państwa rezydencja podatkowa znajduje się poza Polską, bank przekaże informacje podane w formularzu oraz inne informacje dotyczące Państwa rachunków finansowych do lokalnych organów podatkowych. Polskie organy podatkowe mogą następnie wymieniać te informacje z organami podatkowymi kraju, którego rezydentem podatkowym jest dany klient. Dlatego właśnie klienci banku są proszeni o dostarczenie wypełnionego formularza pn. „Oświadczenie o rezydencji podatkowej dla celów CRS”.

Założenia CRS zostały opracowane przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (ang. Organisation for Economic Co-operation and Development, OECD) jako podstawa dla automatycznej wymiany informacji (ang. The Automatic Exchange of Information, AEOI) o zagranicznych klientach – rezydentach podatkowych, prowadzonej między organami podatkowymi.

Wymiana informacji podatkowych z innymi państwami

Ustawa z dnia 9 marca 2017 r. o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami (Dz. U. z 2017 r., poz. 648), stanowi:

„Art. 3. W zakresie i na zasadach wynikających z umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, innych ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, oraz innych umów międzynarodowych, których stroną jest Unia Europejska, informacje podatkowe mogą być udostępniane właściwemu organowi, pod warunkiem że wykorzystywanie udostępnionych informacji podatkowych nastąpi zgodnie z zasadami określonymi w tych umowach.”

„Art. 43. 1. Na żądanie raportującej instytucji finansowej posiadacz rachunku oraz osoba kontrolująca są obowiązani składać oświadczenia o rezydencji podatkowej oraz przedstawiać dokumenty wymagane na podstawie procedur należytej staranności. Oświadczenia o rezydencji podatkowej są składane pod rygorem odpowiedzialności karnej za składania fałszywych oświadczeń i zawierają klauzulę o następującej treści: »Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.«. Klauzula ta zastępuje pouczenie o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń.”

„Art. 45. Posiadacz rachunku finansowego jest obowiązany poinformować raportującą instytucję finansową o zmianie okoliczności, która ma wpływ na jego rezydencję podatkową lub powoduje, że informacje zawarte w złożonym przez niego oświadczeniu o rezydencji podatkowej stały się nieaktualne, oraz złożyć raportującej instytucji finansowej odpowiednio zaktualizowane oświadczenie w terminie 30 dni od dnia, w którym nastąpiła zmiana okoliczności.”

Ustawa ta zobowiązuje polskie instytucje finansowe, w bank Pańskiej żony, do identyfikacji i przekazywania za pośrednictwem Szefa Krajowej Administracji Skarbowej informacji na temat klientów będących rezydentami podatkowymi innych krajów, które w dalszej kolejności są przekazywane do odpowiednich zagranicznych organów podatkowych.

Obowiązek banków przekazywania do organów administracji podatkowej danych dotyczących rachunku i jego posiadacza

Małżonka, mając rachunek w polskim banku, nabyła usługę podlegającą obowiązkom wynikającym z ustawy o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami za pośrednictwem tegoż banku. Informacja przekazywana jest na potrzeby realizacji obowiązkowej wymiany informacji podatkowych z innymi państwami dotyczących identyfikacji klientów będących podatnikami kraju innego niż Polska, wynikających z ustawy o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami.

Wskazanie rezydencji podatkowej innej niż polska nakłada na polski bank obowiązki sprawozdawcze w zakresie przekazywania do organów administracji podatkowej Rzeczypospolitej Polskiej danych dotyczących rachunku i jego posiadacza. Przekazywanymi danymi są imię i nazwisko, adres, data i miejsce urodzenia, numer identyfikacji podatkowej, numer rachunku, saldo lub wartość rachunku lub odsetek, dywidend, przychodów ze zbycia papierów wartościowych bądź innych przychodów otrzymywanych w związku z posiadaniem rachunku oraz inne dane wymagane przepisami prawa dla celów realizacji CRS.

Obowiązek posiadacza rachunku ujawnienia rezydencji podatkowej

Przy otwieraniu rachunku bank, w celu ustalenia, czy posiadacz rachunku będący podmiotem jest osobą raportowaną, jest obowiązany: 1) uzyskać w trakcie procedur związanych z otwarciem rachunku oświadczenie o rezydencji podatkowej posiadacza rachunku oraz 2) potwierdzić poprawność i rzetelność danych zawartych w złożonym oświadczeniu na podstawie informacji otrzymanych w związku z otwarciem rachunku, w tym dokumentacji zgromadzonej na podstawie procedur z zakresu przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu.

Raportowanie do KAS to nie represja, ale obowiązek banku – w razie ustalenia, że małżonka jest rezydentem podatkowym USA. Nie jest to straszenie. Bank ma prawo zażądać takiego oświadczenia od posiadacza rachunku, a jak wskazano – oświadczenie takie składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 9 marca 2017 r. o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami - Dz.U. 2017 poz. 648