Doradztwo a zwolnienie z VAT

Wartość sprzedaży u podatników zwolnionych od podatku

W kontekście postawionego zapytania należy w pierwszej kolejności odnieść się do przepisów ustawy o podatku od towarów i usług („ustawy VAT”). Zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy VAT – zwalnia się od podatku podatników, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku.

Artykuł 113 ust. 5 stanowi, że jeżeli wartość sprzedaży u podatników zwolnionych od podatku na podstawie ust. 1 przekroczy kwotę, o której mowa w ust. 1, zwolnienie traci moc w momencie przekroczenia tej kwoty. Obowiązek podatkowy powstaje z momentem przekroczenia tej kwoty, a opodatkowaniu podlega nadwyżka sprzedaży ponad tę kwotę.

Podatnik rozpoczynający w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności określonych w art. 5 jest zwolniony od podatku, jeżeli przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, kwoty określonej w ust. 1 – art. 113 ust. 9 ustawy VAT.

Stosownie zaś do art. 113 ust. 13 pkt 2 ustawy VAT – zwolnień, o których mowa w ust. 1 i 9, nie stosuje się do importu towarów i usług, wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca, świadczenia usług, dla których zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 8 podatnikiem jest ich usługobiorca, oraz podatników świadczących usługi prawnicze oraz usługi w zakresie doradztwa, a także usługi jubilerskie.

Zobacz też: Kierownik budowy ryczałt

Poszerzenie działalności gospodarczej o działalność w zakresie inżynierii i architektury

W rezultacie istotną kwestią jest wyjaśnienie, w jaki sposób należy rozumieć pojęcie doradztwa. Najlepiej w tym zakresie odnieść się do wydanych i obowiązujących interpretacji indywidualnych organów podatkowych. Przykładowo w interpretacji indywidualnej z dnia 10 lipca 2013r., nr IBPP1/443-360/13/ES, Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach wskazał:

„Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca zamierza poszerzyć działalność gospodarczą o działalność w zakresie inżynierii i architektury. Działalność ta będzie polegała na wykonywaniu projektów budowlanych oraz obowiązków kierownika budowy.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą kwestii, czy pomimo klasyfikacji działalności wg PKD 2007 jako 71.12.Z – Działalność w zakresie inżynierii i związane z nią doradztwo techniczne, gdy w rzeczywistości Wnioskodawca nie będzie świadczyć usług w zakresie doradztwa technicznego, może on nadal korzystać ze zwolnienia podmiotowego od podatku VAT zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy o VAT do osiągnięcia przychodu 150 000 zł.

Odnosząc się do powołanego wyżej art. 113 ust. 13 pkt 2 ustawy o VAT, w którym ustawodawca wymienia usługi w zakresie doradztwa jako wyłączone ze zwolnienia podmiotowego, należy stwierdzić, iż termin »doradztwo« obejmować może szereg usług doradczych np. podatkowe, prawne, finansowe, techniczne i inne.

Odwołując się do wykładni językowej, zgodnie z definicją zawartą w Słowniku Języka Polskiego PWN pod pojęciem »doradca« należy rozumieć »ten, kto udziela porad«. Natomiast, w myśl powołanego wyżej Słownika Języka Polskiego PWN, »doradzać« oznacza »udzielić porady, wskazać sposób postępowania w jakiejś sprawie«.

Tak więc doradztwo jest udzielaniem fachowych zaleceń, porad w różnych dziedzinach, a przez doradcę rozumie się tego, kto udziela porad, doradza, wskazuje sposób postępowania. Zatem użyty w ustawie o podatku od towarów i usług termin »usługi w zakresie doradztwa« należy rozumieć szeroko.

Należy również podkreślić, iż w poz. 12 załącznika do cyt. wyżej rozporządzenia w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom (...) nie został wskazany symbol PKWiU odnoszący się wprost do konkretnych usług doradczych.

W przedmiotowej jednak sprawie Wnioskodawca wskazał, że prowadząc dotychczasową działalność gospodarczą korzysta ze zwolnienia podmiotowego od podatku VAT zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy o VAT, natomiast działalność, o którą Wnioskodawca zamierza rozszerzyć działalność dotychczasową, polega na wykonywaniu projektów budowlanych (architektoniczno-konstrukcyjnych) oraz wykonywaniu obowiązków kierownika budowy zgodnie z ustawą – Prawo Budowlane. Wnioskodawca nie będzie natomiast wykonywać usług doradczych.

Tym samym w ocenie tut. organu, jeśli Wnioskodawca od chwili rozpoczęcia działalności gospodarczej nie wykonywał jakichkolwiek usług doradczych oraz ewentualnych innych usług, które ze zwolnienia podmiotowego korzystać nie mogą, oraz po rozszerzeniu działalności nie będzie wykonywać jakichkolwiek usług doradczych, to w przedmiotowej sprawie nie będzie mieć zastosowania wyłączenie ze zwolnienia, określone w art. 113 ust. 13 pkt 2 ustawy o VAT w powiązaniu z poz. 12 załącznika do cytowanego rozporządzenia. Wnioskodawcy przysługuje zatem prawo do skorzystania ze zwolnienia podmiotowego od podatku od towarów i usług przewidzianego w cytowanym art. 113 ust. 1 ww. ustawy o VAT. Skorzystanie ze zwolnienia będzie możliwe do czasu, gdy wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczy kwoty określonej w art. 113 ust. 1 ustawy o VAT w proporcji do okresu prowadzonej działalności oraz przy założeniu, że Wnioskodawca nie wykona innych czynności, które ze zwolnienia korzystać nie będą mogły.”

Następnie chciałbym przytoczyć interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 5 czerwca 2013 r., IPTPP4/443-144/13-4/JM:

„Z opisu sprawy wynika, że od 1 marca 2013 r. Wnioskodawca zarejestrował działalność gospodarczą usługi budowlane w tym KOB 71.12.2 – »działalność w zakresie inżynierii i związane z nią doradztwo techniczne« – pełnienie funkcji inspektora nadzoru inwestorskiego i kierownika budowy. Zainteresowany zamierza wykonywać i pełnić samodzielne funkcje techniczne w budownictwie: funkcję inspektora nadzoru inwestorskiego i kierownika budowy zgodnie z przepisami Prawa budowlanego. Dokładnie działalność Wnioskodawcy będzie obejmować usługi PKWiU 71.12.1 »Usługi w zakresie inżynierii« i PKWiU 72.12.20 »Usługi kierowania przedsięwzięciami związanymi z obiektami budowlanymi i inżynierii lądowej i wodnej«. Wnioskodawca nie zamierza wykonywać w ramach tej działalności gospodarczej doradztwa technicznego ani żadnego innego. Wnioskodawca nie zamierza przekroczyć kwoty sprzedaży opodatkowanej określonej w art. 113 ust. 1 ustawy o VAT.

Należy zauważyć, iż ustawa o podatku od towarów i usług oraz przepisy wykonawcze do tej ustawy nie definiują pojęcia doradztwo. Termin »doradztwo« obejmować może szereg usług doradczych np. podatkowe, prawne, finansowe, techniczne, inżynierskie i inne. Odwołując się do wykładni językowej, zgodnie z definicją zawartą w internetowym Słowniku Języka Polskiego PWN pod pojęciem »doradca« kryje się »ten, kto udziela porad«. Natomiast, w myśl powołanego wyżej Słownika Języka Polskiego PWN, »doradzać« oznacza »udzielić porady, wskazać sposób postępowania w jakiejś sprawie«.”

Podobne zdanie wyraził Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z dnia 4 stycznia 2013 r. ILPP2/443-1038/12-2/SJ:

„Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca od dnia 8 października 2012 r. prowadzi działalność gospodarczą, która została wpisana pod numerami PKD: – 71.12.Z Działalność w zakresie inżynierii i związane z nim doradztwo techniczne; – 71.1 1.Z Działalność w zakresie architektury; – 74.90.Z Pozostała działalność profesjonalna, naukowa, techniczna, nigdzie indziej niesklasyfikowana; – 74.10.Z Działalność w zakresie specjalistycznego projektowania. Jak wskazał Zainteresowany, nie planuje on w zakresie prowadzonej działalności świadczyć usług z zakresu doradztwa opisach ww. kodach PKD, czyli nie będzie podlegał pod art. 113 ust. 13 ustawy o VAT. Prowadzona przez Wnioskodawcę działalność gospodarczą to usługi z zakresu wykonywania projektów i rysunków obiektów budowlanych, architektury, usługi kierowania przedsięwzięciami związanymi z obiektami budowlanymi, usługi w zakresie specjalistycznego projektowania.

Przeczytaj też: Usługi elektryczne VAT

Usługi w zakresie doradztwa jako wyłączone ze zwolnienia podmiotowego

Odnosząc się do powołanego wyżej art. 113 ust. 13 pkt 2 ustawy, w którym ustawodawca wymienia usługi w zakresie doradztwa jako wyłączone ze zwolnienia podmiotowego, należy wskazać, iż termin »doradztwo« obejmować może szereg usług doradczych, np.: podatkowe, prawne, finansowe i inne. Odwołując się do wykładni językowej, zgodnie z definicją zawartą w internetowym Słowniku Języka Polskiego PWN, pod pojęciem »doradcy« należy rozumieć tego, »kto udziela porad«. Natomiast »doradzać«, w myśl powołanego wyżej Słownika Języka Polskiego PWN, oznacza »udzielić porady, wskazać sposób postępowania w jakiejś sprawie«.

Tak więc doradztwo jest udzielaniem fachowych zaleceń, porad na przykład w zakresie ekonomii, finansów czy też z dziedzin technicznych, a przez doradcę rozumie się tego, kto udziela porad, doradza. Zatem użyty w ustawie o podatku od towarów i usług termin »usługi w zakresie doradztwa« należy rozumieć szeroko.

Usługi w zakresie doradztwa a zwolnienie z VAT

Należy stwierdzić, że najistotniejszym w przedmiotowej sprawie jest charakter wykonywanych czynności. Należy w tym miejscu wskazać, że porada czy opinia nie musi mieć charakteru odrębnego pisemnego dokumentu, bowiem już samo wykonywanie czynności, których istotą jest doradztwo, decyduje o wyłączeniu tych czynności ze zwolnienia podmiotowego.”

W zakresie wydawania ekspertyz mogę wskazać na interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 4 grudnia 2013 r., nr IPPP2/443-938/13-4/KG. Pismo to dotyczy wprawdzie ekspertyzy podmiotów leczniczych, lecz na zasadzie analogii można je odnieść do Pana przypadku:

„Reasumując, Wnioskodawcy który świadczy w ramach prowadzonej działalności gospodarczej usługi w zakresie wykonania ekspertyz dokumentacji produktów leczniczych, których istotą jest ocena ich zgodności z wytycznymi europejskich agencji leków i polskim prawem farmaceutycznym, przysługiwać będzie prawo do korzystania ze zwolnienia podmiotowego od podatku od towarów i usług przewidzianego w art. 113 ust. 1 ustawy.”

Podsumowując powyższe przepisy oraz przywołane interpretacje:

1. Fakt korzystania ze zwolnienia od podatku VAT nie jest uzależniony od wyboru kodu PKD, lecz od faktycznie wykonywanych czynności. Zgodnie z przywołanymi interpretacjami można prowadzić działalność pod kodami PKD 71.12.Z oraz 71.11.Z i jednocześnie korzystać ze zwolnienia z VAT. Ważne jest bowiem to, aby w ramach prowadzonej działalności nie świadczyć usług doradczych. Kwestia wyboru kodu PKD jest bez znaczenia.
2. Z treści wybranych interpretacji wynika, iż podatnicy, którzy świadczą w ramach prowadzonej działalności gospodarczej usługi w zakresie projektowania budowlanego, nadzorów inwestorskich oraz sporządzania ekspertyz technicznych, nie wykonując i nie zamierzając wykonywać żadnych czynności, których istotą jest jakiegokolwiek rodzaju doradztwo (inżynieryjne, techniczne), mają prawo do korzystania ze zwolnienia podmiotowego od podatku od towarów i usług przewidzianego w art. 113 ust. 1 ustawy do momentu, gdy faktyczna wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczy w trakcie roku podatkowego kwoty określonej w ww. przepisie.
3. Doradztwo jest udzielaniem fachowych zaleceń, porad, a przez doradcę rozumie się tego, kto udziela porad, doradza, zatem użyty w ustawie o podatku od towarów i usług termin „usługi w zakresie doradztwa” należy rozumieć szeroko. Zgadzam się z Panem, że opinia czy też ekspertyza co do stanu technicznego lub zgodności z przepisami lub normami nie jest doradzaniem czy też udzielaniem porad. Podobnie ma się sprawa z nadzorem, gdzie co do zasady również badana jest zgodność z jakimiś wytycznymi.
4. Wątpliwości mam jednak co do podanej przez Pana czynności polegającej na „wskazaniu merytorycznym dla właściciela dalszych koniecznych działań do naprawy rzeczy”. Zgodnie z zacytowanymi interpretacjami „doradzać”, oznacza „udzielić porady, wskazać sposób postępowania w jakiejś sprawie”. Tutaj organy podatkowe mogą takie czynności próbować zakwalifikować jako doradztwo.

W konsekwencji świadczenie usług nadzoru oraz sporządzania projektów, opinii czy ekspertyz samo w sobie (bez udzielania porad i wskazywania sposobu postępowania) nie stanowi usług doradczych, co oznacza, że nie pozbawia prawa do stosowania zwolnienia z art. 113 ustawy VAT.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. 2004 nr 54 poz. 535