Mieszkanie od ciotki - korzystniejsza darowizna czy dożywocie?

Sposoby przeniesienia własności nieruchomości

W zakresie czynności prawnych, które mogą obejmować przeniesienie własności nieruchomości, należy wymienić: sprzedaż, dożywocie, darowiznę, spadek.

Umowy sprzedaży oraz umowa dożywocia stanowią czynności, które podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych (PCC). W takim przypadku nabywca nieruchomości zobowiązany jest do złożenia formularza PCC-3 i zapłaty podatku PCC w ciągu 14 dni od dnia podpisania aktu notarialnego. Obowiązek podatkowy spoczywa na nabywcy nieruchomości. Stawka podatku wynosi 2% wartości rynkowej nieruchomości.

Zobacz też: Darowizna od ciotki podatek

Otrzymanie nieruchomości w drodze darowizny

Natomiast otrzymanie nieruchomość w drodze darowizny lub spadku podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. W przypadku tych czynności dla nabywców znajdujących się w II grupie podatkowej kwota wolna od podatku wynosi 7276 zł*. Natomiast stawka podatku uzależniona jest od wartości nieruchomości i wynosi:

Przeczytaj też: Ile kosztuje dopisanie współwłaściciela do mieszkania

Zgłoszenie nabycia spadku na druku SD-3

Nabywca ma obowiązek zgłosić fakt nabycia majątku w ciągu miesiąca od dnia otrzymania na formularzu SD-3. Po otrzymaniu formularza urząd skarbowy wydaje decyzję podatkową ustalającą wysokość podatku.

Chciałbym zwrócić uwagę na treść art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Zgodnie z tym przepisem:

„1. W przypadku nabycia własności (współwłasności) budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, spółdzielczego prawa do domu jednorodzinnego albo udziału w takim prawie:

1) w drodze dziedziczenia, zapisu zwykłego, zapisu windykacyjnego, dalszego zapisu, polecenia testamentowego, darowizny lub polecenia darczyńcy przez osoby zaliczane do I grupy podatkowej,

2) w drodze dziedziczenia, zapisu zwykłego, zapisu windykacyjnego, dalszego zapisu lub polecenia testamentowego przez osoby zaliczane do II grupy podatkowej,

3) w drodze dziedziczenia, zapisu zwykłego, zapisu windykacyjnego, dalszego zapisu lub polecenia testamentowego przez osoby zaliczane do III grupy podatkowej, które sprawowały opiekę nad wymagającym takiej opieki spadkodawcą, na podstawie pisemnej umowy z podpisem notarialnie poświadczonym, przez co najmniej dwa lata od dnia poświadczenia podpisów przez notariusza

– nie wlicza się do podstawy opodatkowania ich czystej wartości do łącznej wysokości nieprzekraczającej 110 m² powierzchni użytkowej budynku lub lokalu. W przypadku nabycia części (udziału) budynku mieszkalnego lub lokalu albo udziału w spółdzielczym prawie do budynku mieszkalnego lub lokalu ulga przysługuje stosownie do wielkości udziału.”

Nabycie spadku w II grupie podatkowej

W rezultacie zwolnienie od podatku nabycia nieruchomości o powierzchni do 110 m², w przypadku nabycia w ramach II grupy podatkowej, jest możliwe do zastosowania wyłącznie w przypadku dziedziczenia (a nie darowizny). Naturalnie zwolnienie to przysługuje po spełnieniu pozostałych warunków ustawowych (m.in. zamieszkiwanie przez 5 lat i brak innej nieruchomości).

Na zakończenie porównajmy dwie formy przekazania własności nieruchomości – dożywocie oraz darowizna. Przyjmijmy na potrzeby przykładu, że wartość nieruchomości wynosi 300 000 zł.

Umowa dożywocia

2% x 300 000 zł = 6 000 zł podatku PCC

Umowa darowizny

300 000 zł – 7276 zł =292 724 zł

1644,50 zł + 12% x (292 724 – 20 556) = 1644,50 + 12% x 272 168 zł = 1644,5 +32660 =34 304 zł podatku od darowizny

Podsumowując:

1. Jeżeli powierzchnia nieruchomości nie przekracza 110 m², to zwolnienie z jej opodatkowania przysługuje wyłącznie w przypadku dziedziczenia oraz pod warunkiem zamieszkiwania w tej nieruchomości przez 5 kolejnych lat.
2. Powyższe zwolnienie w ramach II grupy podatkowej nie przysługuje w przypadku dokonania darowizny.
3. Pod względem podatkowym korzystniej jest przekazać nieruchomość w drodze umowy dożywocia niż w drodze darowizny.