Niezgłoszona darowizna, czy czynny żal uchroni przed karą i podatkiem?

Niezgłoszenie darowizny a czynny żal

Ujawnienie przychodów opodatkowanych podatkiem od darowizn oraz zapłacenie ewentualnych podatków przy składaniu w urzędzie skarbowym zeznania podatkowego stanowi obowiązek podatnika. Niezgłoszenie lub spóźnienia mogą narazić na negatywne konsekwencje ze strony organów podatkowych. W zależności od wielkości przewinienia karą może być grzywna, mandat skarbowy czy też wyrok sądowy i pozbawienie wolności.

Tym, co może uratować przed odpowiedzialnością karnoskarbową, jest czynny żal – instytucja wynikająca z art. 16 Kodeksu karnego skarbowego:

„§ 1. Nie podlega karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe sprawca, który po popełnieniu czynu zabronionego zawiadomił o tym organ powołany do ścigania, ujawniając istotne okoliczności tego czynu, w szczególności osoby współdziałające w jego popełnieniu.

§ 4. Zawiadomienie wnosi się na piśmie albo ustnie do protokołu.

§ 5. Zawiadomienie jest bezskuteczne, jeżeli zostało złożone:

1) w czasie, kiedy organ ścigania miał już wyraźnie udokumentowaną wiadomość o popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego;

2) po rozpoczęciu przez organ ścigania czynności służbowej, w szczególności przeszukania, czynności sprawdzającej lub kontroli zmierzającej do ujawnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, chyba że czynność ta nie dostarczyła podstaw do wszczęcia postępowania o ten czyn zabroniony.

§ 6. Przepisu § 1 nie stosuje się wobec sprawcy, który:

1) kierował wykonaniem ujawnionego czynu zabronionego;

2) wykorzystując uzależnienie innej osoby od siebie, polecił jej wykonanie ujawnionego czynu zabronionego;

3) zorganizował grupę albo związek mający na celu popełnienie przestępstwa skarbowego albo taką grupą lub związkiem kierował, chyba że zawiadomienia, o którym mowa w § 1, dokonał ze wszystkimi członkami grupy lub związku;

4) nakłaniał inną osobę do popełnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego w celu skierowania przeciwko niej postępowania o ten czyn zabroniony”.

Jak stanowi art. 54 Kodeksu karnego skarbowego:

„§ 1. Podatnik, który uchylając się od opodatkowania, nie ujawnia właściwemu organowi przedmiotu lub podstawy opodatkowania lub nie składa deklaracji, przez co naraża podatek na uszczuplenie, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie.

§ 2. Jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie jest małej wartości, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.

§ 3. Jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie nie przekracza ustawowego progu, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe”.

Czynny żal nie chroni przed zapłaceniem podatku – tylko przed karami za niezgłoszenie darowizny w terminie.

Konsekwencje nieterminowego zgłoszenia darowizny

Fiskus nic jeszcze nie wie. Nie zachodzi sytuacja, w której organ przed złożeniem „czynnego żalu” ma już wyraźnie udokumentowaną wiadomość o popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego. Nie zajdzie więc sytuacja, że „czynny żal” złożony będzie po rozpoczęciu przez organ ścigania czynności służbowej, w szczególności przeszukania, czynności sprawdzającej lub kontroli zmierzającej do ujawnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego. Przy czynnym żalu fiskus ustali podatek oraz zażąda jego zapłaty wraz z odsetkami.

Syn miał 6 miesięcy na zgłoszenie darowizny do fiskusa. Gdyby to zrobił, cała darowizna byłaby zwolniona z podatku od darowizn. Brak zgłoszenia w terminie skutkuje obowiązkiem zapłaty podatku i jest to niezależne od odpowiedzialności karnoskarbowej. W praktyce jest możliwość złożenia wniosku o przywrócenie terminu do złożenia zeznania. Jednocześnie należałoby złożyć zeznanie SD-Z2.

Gdyby fiskus się na to zgodził, doszłoby do uznania, że zeznanie było złożone w terminie. Taki wniosek musi wskazywać przyczyny opóźnienia w złożeniu zeznania. W razie odmowy fiskus zażąda złożenia druku SD-Z3. I na podstawie danych w nim zawartych ustali podatek.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa - Dz.U. 1997 nr 137 poz. 926