Autor: Adam Nowak
Sprawa dotyczy darowizny samochodu po leasingu, który został wykupiony do majątku prywatnego przedsiębiorcy. Chodzi o ewentualne zobowiązanie z tytułu podatku VAT oraz czy w grupie 0 na pewno nie będzie jakiegoś zobowiązania podatkowego, bo wartość darowizny przekracza 100 tys. zł.
W zakresie podatku VAT należy wskazać, że oprócz czynności odpłatnych w pewnych warunkach opodatkowaniu podlegają również zdarzenia nieodpłatne. W tym zakresie należy wskazać, że zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy VAT opodatkowaniu podlega również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:
Jak wynika z powyższych uregulowań, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega każde nieodpłatne przekazanie towaru należącego do przedsiębiorstwa, a także wszelkie inne darowizny, z którym wiąże się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, o ile podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tych towarów lub ich części składowych.
Kluczowym elementem jest tutaj istnienie prawa do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu. Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy VAT prawo do odliczenia powstaje wyłącznie w sytuacji w której nabyty składnik jest wykorzystywany do czynności opodatkowanych, czyli do działalności gospodarczej.
Jeżeli natomiast wykup nastąpił do majątku prywatnego, to nie występuje związek wydatku z działalnością gospodarczą, zatem nie występuje kategoria podatku naliczonego do odliczenia.
Jeżeli podatnik nie miał prawa do odliczenia podatku naliczonego, to nieodpłatne przekazanie (w tym także darowizna) tych towarów pozostaje poza zakresem opodatkowania (podatnik nie musi dokonać ich opodatkowania), bez względu na cel, na który zostały one przekazane (darowane).
Dostawa towarów podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywana będzie przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotne do określenia, czy w odniesieniu do konkretnej dostawy mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.
Zasadne zatem jest wyłączenie osób fizycznych z grona podatników w przypadku, gdy dokonują sprzedaży, przekazania, bądź darowizny towarów stanowiących część majątku osobistego, tj. majątku, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży, bądź wykonywania innych czynności w ramach działalności gospodarczej.
W kontekście powyższych ustaleń należy stwierdzić, że nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje jednorazowych lub okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej czy zarejestrowanej działalności gospodarczej. Dokonywanie określonych czynności poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej również nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności.
W opisanym przez Pana stanie faktycznym nie wystąpi obowiązek podatkowy w podatku VAT z tytułu darowizny pojazdu na rzecz matki uprzednio wykupionego do majątku prywatnego. Darowizna samochodu wykorzystywanego wyłącznie do celów osobistych będzie realizowana jako darowizna własności prywatnej i korzystania z przysługującego prawa do rozporządzania własnym majątkiem co nie jest formą działalności gospodarczej i nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.
Identycznie też Pismo z dnia 9.03.2022 r., wydane przez: Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, 0114-KDIP4-2.4012.29.2022.1.MC, Darowizna samochodu osobowego po zakończeniu umowy leasingu jako nieobjęta VAT-em:
„Mając na uwadze przedstawione we wniosku okoliczności sprawy oraz obowiązujące przepisy prawa podatkowego stwierdzić należy, że w rozpatrywanym przypadku dokonując darowizny pojazdu (samochodu osobowego wykupionego uprzednio od leasingodawcy) na rzecz Ojca nie będzie działał Pan w charakterze podatnika podatku od towarów i usług, a czynność ta nie będzie nosiła znamion działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy.
Z okoliczności sprawy wynika, że w grudniu 2021 r. umowa leasingowa została zakończona i wykupił Pan przedmiot leasingu, który nie będzie dalej wykorzystywany w prowadzonej działalności gospodarczej. Zostanie on przeznaczony wyłącznie do celów osobistych (prywatnych). Samochód nie zostanie wprowadzony do ewidencji środków trwałych, jego nabycie nie będzie stanowiło kosztów uzyskania przychodów. Wykup samochodu związany był z przekazaniem go na cele prywatne. Zatem stwierdzić należy, że dokonanie przez Pana darowizny samochodu osobowego na rzecz Ojca stanowić będzie zwykłe wykonywanie prawa własności. Tym samym, przekaże Pan samochód osobowy, stanowiący Pana majątek prywatny, korzystając z przysługującego Panu prawa do rozporządzania własnym majątkiem. Skutkiem tego, zamierzona czynność nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Zatem stwierdzić należy, że planowane przez Pana dokonanie na rzecz Ojca darowizny samochodu osobowego, który to pojazd od momentu wykupu nie będzie wykorzystywany do celów prowadzonej działalności gospodarczej, nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W związku z darowizną tego samochodu nie będzie działał Pan w charakterze podatnika, w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, lecz dokona Pan zarządu majątkiem osobistym”.
Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy PIT przepisy ustawy o podatku dochodowym nie mają zastosowania do czynności objętych podatkiem od spadków i darowizn. W konsekwencji darowizna nie generuje żadnego przychodu w rozumieniu ustawy PIT.
Darowizna jest umową podlegającą opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, gdzie obowiązek spoczywa na osobie obdarowanej (art. 5 ustawy SD).
W przypadku najbliższej rodziny można skorzystać z całkowitego zwolnienia od podatku na mocy art. 4a ustawy SD. Przepis ten wskazuje, że w całości zwalnia się od podatku darowiznę jeżeli osoba obdarowana zgłosi fakt otrzymania darowizny w ciągu 6 miesięcy licząc od dnia otrzymania darowizny do US na formularzu SD-Z2.
Jeżeli ten termin zostanie dochowany do niezależnie od wartości przedmiotu darowizny, całość korzysta ze zwolnienia. Nie ma tu żadnych limitów. Ważne, aby tego terminu nie przekroczyć, ponieważ ma on charakter terminu prawa materialnego, zatem nie może zostać przywrócony, a jego przekroczenie powoduje utratę prawa do całkowitego zwolnienia.
Do zgłoszenia SD-Z2 obdarowany dołącza umowę darowizny (zwykła forma pisemna). Darczyńca nie ma w tym zakresie żadnych obowiązków informacyjnych względem US.
Anna wykupuje samochód z leasingu i przekazuje go córce
Anna prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą. W grudniu 2022 roku kończy się leasing operacyjny samochodu osobowego, który był wykorzystywany w działalności. Anna postanawia wykupić pojazd na siebie prywatnie, nie zaliczając go do majątku firmy. Auto służy wyłącznie do celów osobistych — nie jest wpisane do ewidencji środków trwałych, a jego zakup nie stanowi kosztu uzyskania przychodu. Kilka miesięcy później Anna postanawia darować samochód swojej córce, która rozpoczyna studia w innym mieście. Córka składa w terminie formularz SD-Z2 w urzędzie skarbowym, korzystając z pełnego zwolnienia z podatku od spadków i darowizn. Ponieważ samochód nigdy nie był wprowadzony do działalności gospodarczej po wykupie i nie było prawa do odliczenia VAT — darowizna nie podlega opodatkowaniu VAT.
Marek przekazuje ojcu auto wykupione po leasingu
Marek to właściciel małego warsztatu samochodowego. W ramach leasingu użytkował samochód osobowy głównie do celów prywatnych, ale zarejestrowany był on jako składnik firmowy. Gdy leasing dobiegł końca, Marek wykupił pojazd, tym razem już do majątku prywatnego — zapłacił za niego z prywatnych środków i nie odliczał VAT. Pojazd od momentu wykupu nie służył już żadnym czynnościom gospodarczym. Po roku postanowił przekazać auto swojemu ojcu jako prezent z okazji jego 70. urodzin. Umowa darowizny została spisana w zwykłej formie pisemnej. Ojciec w terminie 6 miesięcy zgłosił darowiznę na formularzu SD-Z2, dzięki czemu uniknął obowiązku zapłaty podatku. Z uwagi na wykup na cele prywatne i brak prawa do odliczenia VAT, darowizna nie rodzi żadnych skutków na gruncie VAT.
Karolina przekazuje auto bratu — przekroczenie terminu zgłoszenia
Karolina wykupiła z leasingu SUV-a, który wcześniej wykorzystywała w firmie transportowej, ale po zakończeniu umowy wykup nastąpił na cele prywatne. Samochód służył jej jedynie do dojazdów do pracy i weekendowych wyjazdów rodzinnych. Po pół roku zdecydowała się przekazać auto bratu, który niedawno zdał prawo jazdy. Umowę sporządzili pisemnie, ale brat Karoliny zapomniał zgłosić darowiznę do urzędu skarbowego w wymaganym terminie 6 miesięcy. Choć darowizna między rodzeństwem mogłaby korzystać ze zwolnienia, niedochowanie terminu zgłoszenia oznaczało konieczność zapłaty podatku od darowizny według stawek dla I grupy podatkowej. Mimo że transakcja była neutralna na gruncie VAT (brak odliczenia podatku przy wykupie), urząd naliczył podatek od spadków i darowizn zgodnie z przepisami.
Darowizna samochodu wykupionego z leasingu do majątku prywatnego, przekazana członkowi najbliższej rodziny, co do zasady nie powoduje powstania obowiązku w podatku VAT, o ile przy wykupie nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego. Kluczowe jest, aby pojazd nie był wykorzystywany w działalności gospodarczej po wykupie i pozostał częścią majątku osobistego. Z kolei na gruncie podatku od spadków i darowizn, darowizna w ramach tzw. grupy 0 (np. rodziców, dzieci, małżonków) korzysta z całkowitego zwolnienia, pod warunkiem zgłoszenia jej w terminie 6 miesięcy od otrzymania, na formularzu SD-Z2. Niedochowanie tego terminu skutkuje obowiązkiem zapłaty podatku, nawet jeśli darowizna miała miejsce w gronie najbliższych.
Potrzebujesz pomocy prawnej w zakresie darowizny samochodu, podatków lub spraw związanych z działalnością gospodarczą? Skorzystaj z naszej porady online – szybko, wygodnie i bez wychodzenia z domu. Nasi doświadczeni prawnicy odpowiedzą na Twoje pytania, wyjaśnią wątpliwości i pomogą bezpiecznie przeprowadzić każdą czynność prawną. Wejdź na eporady24.pl i zyskaj pewność, że działasz zgodnie z przepisami.
1. Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. 2004 nr 54 poz. 535
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją spawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Indywidualne Porady Prawne
Zapytaj prawnika