Autor: Paulina Olejniczak-Suchodolska
Pięć lat temu otrzymałam pieniądze od rodziców na konto bankowe, natomiast ja dałam im swoje oszczędności, które miałam zebrane w gotówce. Dokonaliśmy po prostu w rodzinie wymiany pieniędzy (oni wolą gotówkę, ja na koncie). Czy powinnam takie zdarzenie zgłosić do US oraz czy to rodzi obowiązek podatkowy?
Zacznę od wyjaśnienia, że ma Pani rację, taka transakcja nie jest darowizną. Darowizna jest bowiem przekazaniem komuś wartości (np. pieniędzy) pod tytułem darmym.
Ciężko też nazwać tę transakcję pożyczką, bowiem przy pożyczce mamy zwrot tej samej kwoty, ewentualnie tylko powiększonej o odsetki, jeśli strony pożyczkę oprocentowały.
Zgodnie z art. 603 Kodeksu cywilnego „przez umowę zamiany każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy”. Art. 604 Kodeksu cywilnego wskazuje zaś, że do zamiany stosuje się odpowiednio przepisy dot. sprzedaży. Problem tkwi w tym, że sądy stoją na stanowisku, iż:
„Umowa zamiany jest umową konsensualną, odpłatną i wzajemną, w której świadczenia obu stron mają charakter niepieniężny. Zgodnie z art. 603 ustawy Kodeks cywilny, przez umowę zamiany każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy, co stanowi również odpłatne zbycie rzeczy. Zamiana jest więc umową o podobnym charakterze co sprzedaż. Świadczy o tym między innymi fakt, że ustawodawca nie reguluje odrębnie tej umowy, a jedynie w art. 604 Kodeksu cywilnego stanowi, że do zamiany stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży. Zasadnicza różnica między umową sprzedaży a umową zamiany polega na tym, że w umowie zamiany nie występuje świadczenie pieniężne. Różnica pomiędzy tymi umowami sprowadza się jedynie do formy zapłaty, którą w przypadku umowy sprzedaży stanowi wartość pieniężna, a w przypadku zamiany – inna rzecz”.
U Państwa mamy zaś wymianę pieniędzy, co wyklucza zamianę.
Z podatkowego punktu widzenia taką transakcję należy uznać za darowiznę w zakresie, w jakim jedna ze stron otrzymała więcej, np. Pani dała rodzicom 10 000 zł, a oni Pani 12 000 zł, zatem 2 tysiące złotych jest darowizną, którą powinna Pani opodatkować. Jeśli zaś strony wymieniły się pieniędzmi po równo, to po stronie żadnej z nich nie doszło do darowizny.
Można rozważać tylko, czy to nie była pożyczka (o ile kwoty były równe), jeśli Pani od rodziców pieniądze otrzymała szybciej, niż Pani im zwróciła. Jeśli tak, to fiskus może uznać to za nieoprocentowaną pożyczkę (nawet krótkoterminową). Zgodnie z przepisami pożyczki od najbliższej rodziny, w kwocie nieprzekraczającej 10 434 zł (wcześniej 9637 zł) uzyskanej w ciągu 5 lat nie muszą być nigdzie zgłaszane ani nie podlegają opodatkowaniu pod podatek PCC, ale tylko jeżeli pożyczkobiorca spełni łącznie warunki:
Gdy zaś kwota pożyczki nie przekracza 10 000 zł, to nie podlega nawet ww. zgłoszeniu.
Wymiana oszczędności między małżonkami
Pan Adam prowadził działalność gospodarczą, z której dochody odkładał na konto oszczędnościowe. Jego żona, Pani Maria, preferowała trzymać swoje oszczędności w gotówce. Pewnego dnia Adam postanowił zamknąć jedno z kont i wymienić oszczędności z żoną – ona dała mu gotówkę, a on przelał równowartość na jej konto. Wartości były równe, więc nie zgłosili tej wymiany do Urzędu Skarbowego, uznając, że nie powstał obowiązek podatkowy. Prawidłowo zakładają, że jeśli wymiana odbyła się równowartościowo, nie ma obowiązku zgłoszenia darowizny ani podatku.
Wymiana pieniędzy na cele mieszkaniowe
Rodzice Michała chcieli pomóc mu w zakupie mieszkania, ale nie mieli odpowiednich środków na koncie, tylko w gotówce. Michał, który preferował operowanie środkami bankowymi, zaproponował rodzicom wymianę: oni przekazali mu gotówkę, a on przelał równą kwotę na ich konto. Była to typowa wymiana, bez powstania dodatkowej wartości po którejkolwiek ze stron. Michał sprawdził, że nie ma obowiązku zgłoszenia takiej transakcji do Urzędu Skarbowego, ponieważ nie nastąpiła darowizna, a jedynie wymiana równych wartości.
Wymiana gotówki na konto w rodzinie
Zofia prowadziła jednoosobową działalność gospodarczą i często trzymała gotówkę z bieżących przychodów. Jej brat Jan preferował operowanie pieniędzmi na rachunku bankowym, szczególnie przy większych zakupach. Zgodzili się na wymianę – Jan dał Zofii gotówkę, a ona przelała mu równowartość na konto. Ponieważ wartość była taka sama, nie zgłaszali tego do Urzędu Skarbowego, wiedząc, że nie powstał obowiązek podatkowy, gdyż wymiana odbyła się bez korzyści dla którejkolwiek ze stron.
Wymiana pieniędzy w rodzinie, jeśli dotyczy równych wartości, nie stanowi darowizny i nie powoduje powstania obowiązku podatkowego. Takie transakcje, o ile są zrównoważone, nie wymagają zgłoszenia do Urzędu Skarbowego. Jednak jeśli jedna ze stron otrzymała więcej, różnica może być uznana za darowiznę, która podlega opodatkowaniu. Warto również pamiętać, że wymiana pieniędzy w rodzinie nie jest traktowana jako umowa zamiany, a w przypadku opóźnionych zwrotów fiskus może uznać to za pożyczkę, wymagającą dodatkowej dokumentacji.
Oferujemy profesjonalne porady prawne online oraz sporządzanie pism dostosowanych do Twoich indywidualnych potrzeb, szybko i bez wychodzenia z domu. Skorzystaj z naszego wsparcia prawnego, aby rozwiązać swoje problemy z pewnością i precyzją. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją spawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Indywidualne Porady Prawne
Zapytaj prawnika
