Monitoring jako odrębny środek trwały

Czy monitoring we wspólnocie mieszkaniowej jest środkiem trwałym i podlega amortyzacji?

Wspólnota lokalowa na gruncie art. 6 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali nie istnieje, jest tylko wspólnota mieszkaniowa, w praktyce jednak uznaje się, że wspólnota lokalowa i mieszkaniowa to taki sam podmiot. Przypomnę, że zgodnie z ww. przepisem ogół właścicieli, których lokale wchodzą w skład określonej nieruchomości, tworzy wspólnotę mieszkaniową. Wspólnota mieszkaniowa może nabywać prawa i zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozwana. W doktrynie jasno wskazuje się, że: „Przedstawiona konstrukcja prawna dotyczy każdej wspólnoty właścicieli lokali, tak w budynku mieszkalnym, jak i w budynku, w którym nie ma ani jednego lokalu mieszkalnego. Nazwa „wspólnota mieszkaniowa” nie oddaje więc w pełni charakteru podmiotu powołanego do życia przez art. 6 u.w.l. Jest to w istocie wspólnota lokalowa, gdyż mieszkalna funkcja lokali nie wpływa na istnienie i funkcjonowanie tej wspólnoty, a brak funkcji mieszkalnych w budynku nie powoduje jej nieistnienia (por. uchwała SN z dnia 27 marca 2003 r., III CZP 100/02, OSNC 2004, nr 1, poz. 5)”. [Bończak-Kucharczyk, Ewa. Art. 6. W: Własność lokali i wspólnota mieszkaniowa. Komentarz, wyd. III. Wolters Kluwer, 2016.]

Amortyzacja środków trwałych instalowanych wewnątrz budynku

W przypadku monitoringu należy sobie zdać pytanie, czy jest to element budynku, wyposażenie budynku, czy odrębny środek trwały. Ma to znaczenie, bowiem od dawna zauważa się w literaturze przedmiotu, że „(…) budynek nie stanowi środka trwałego wspólnoty, wobec czego nakłady poniesione przez wspólnotę nie będą powiększały wartości budynku, nie będzie to też inwestycja w obcym środków trwałym, gdyż każdy z członków wspólnoty jest współwłaścicielem budynku.(...)” [P. Ziółkowski QA 79905 Lex/el]. Często wskazuje się, iż: „Instalacje wewnątrzbudynkowe należy zwykle amortyzować jako wyposażenie budynku.(…) W praktyce jednak zwykle części sieci (czy to alarmowych, czy to monitoringu) są na tyle związane z budynkiem, że nie mogą być łatwo od niego oddzielone. Wówczas stanowią wyposażenie tych budynków (ich część składową) i nie mogą stanowić odrębnego obiektu inwentarzowego w rozumieniu Klasyfikacji Środków Trwałych. Wówczas instalacja alarmowa i monitoringu powinna być amortyzowana łącznie z budynkiem w ramach odpisów od jego wartości początkowej, na którą składały się będą również koszty ww. instalacji.” [K. Klimek, QA 445798, Lex/el]. Większość znanych mi podmiotów monitoring zazwyczaj traktuje jako odrębny od budynku środek trwały [tak np. R. Karol, QA 493723, Lex/el].

Amortyzacja systemu monitoringu

Reasumując, w mojej ocenie monitoring stanowi część składową budynku tylko wtedy, gdy jest obiektywnie trwale związane z budynkiem, a na ogół tak nie jest, w takiej sytuacji takie składniki majątku stanowią odrębne środki trwałe.

Zastosowanie znajdą tu przepisy ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych [Dz.U.2016.1888 t.j. dalej jako u.CIT], więc amortyzacji podlegają stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania:

1) budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością,

2) maszyny, urządzenia i środki transportu,

3) inne przedmioty

– o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy określonej w art. 17a pkt 1, zwane środkami trwałymi.

Jeśli zatem spełnione są ogólne przesłanki dla kosztu, tj. wydatki są poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, odpis amortyzacyjny może w mojej ocenie stanowić tu koszt uzyskania. Organy podatkowe często nieufnie podchodzą do rozliczeń wspólnot, ze względu na ryzyko odmiennej niż przedstawiona interpretacji można rozważyć wystąpienie przez wspólnotę z wnioskiem o indywidualną interpretację na druku ORD-IN w celu zminimalizowania ryzyka konfliktu z organem podatkowym.