Wynajem mieszkania podczas pobytu za granicą a podatki

Status rezydenta podatkowego

Skoro od lat zamieszkuje Pan za granicą i tam uzyskuje dochody, to prawdopodobnie ma Pan już rezydencję podatkową miejsca pobytu. To jednak nie oznacza, że niektóre z dochodów nie będą opodatkowane w kraju.

Zgodnie z art. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (ustawy pdof) – osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy). Za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną, która:

1. posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub
2. przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.

Zobacz też: Jak kupić mieszkanie w Polsce mieszkając za granicą

Miejsce opodatkowania dochodów z wynajmu nieruchomości

Osoby fizyczne, jeżeli nie mają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej miejsca zamieszkania, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów (przychodów) osiąganych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (ograniczony obowiązek podatkowy). Ponadto umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania zasadniczo przewidują, iż miejscem opodatkowania dochodów osiąganych z wynajmu nieruchomości jest państwo położenia nieruchomości.

W tej sytuacji rzeczywiście z dochodów uzyskanych z wynajmu mieszkania położonego w kraju powinien Pan rozliczyć się z polskim fiskusem.

Zasadniczo ustawa przewiduje dwie formy rozliczeń: na zasadach zwykłych, według podstawowej skali podatkowej, lub ryczałtem. Niestety ryczałt możliwy jest jedynie w ściśle określonych wypadkach. W opisanej sytuacji, z uwagi na fakt, że chodzi o dochody uzyskane w poprzednich latach, nie ma już możliwości rozliczenia ich ryczałtem. W innym przypadku rozliczamy się na zasadach ogólnych, według podstawowych stawek, z uwzględnieniem kwoty wolnej od podatku. Sam fakt uzyskania dochodów równych kwocie wolnej od podatku nie zwalnia z obowiązku złożenia deklaracji (w tym przypadku PIT-36 do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym).

Przeczytaj też: Stawka VAT w Czechach

Certyfikat rezydencji podatkowej i PIT-36

Zatem, jako osoba objęta ograniczonym obowiązkiem podatkowym, z uwagi na dochody uzyskiwane w Polsce jest Pan zobowiązany do składania deklaracji podatkowych z dochodów w kraju. Do deklaracji należy dołączyć certyfikat rezydencji podatkowej. Jest to dokument, w którym zagraniczna administracja podatkowa potwierdza posiadanie przez osobę fizyczną miejsca zamieszkania dla celów podatkowych na terytorium danego kraju. Oznacza to, że dana osoba w tym państwie podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu. Mimo ograniczonego obowiązku podatkowego jedynie do dochodów uzyskiwanych z wynajmu, składając PIT, rezydent podatkowy musi ująć wszelkie przychody uzyskane w Polsce i na całym świecie w danym roku, bez względu na miejsce położenia źródeł tych przychodów. Dopiero wówczas dokonuje stosownej metody odliczenia zagranicznych dochodów.

Umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania

Tutaj należy ustalić, jaka umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania obowiązuje między RP a krajem, w jakim Pan ma centrum życiowe. Ustawa pdof przewiduje dwie metody unikania podwójnego opodatkowania. Metoda wyłączenia z progresją polega na zwolnieniu z opodatkowania dochodów uzyskanych za granicą, gdy zarabia się tylko tam, oraz zagranicznych dochodów od podatku w Polsce, gdy dochód uzyskuje się w dwóch krajach. Dotyczy to większości krajów Unii. Procedura przebiega następująco:

• sumuje się dochody krajowe i zagraniczne,
• ustala podatek od sumy dochodów,
• następnie ustala stopę procentową podatku,
• na koniec oblicza się podatek według krajowej stopy procentowej.

PRZYKŁAD

Oto przykład rozliczenia przy założeniu, że dochód z wynajmu w kraju wynosił w ciągu roku 1200 zł. Dochód zagraniczny przyjęłam dowolnie, to nic nie zmieni.

W danym roku zarobek w Polsce wyniósł 1200 zł, a zagranicą 30 tys. zł, w sumie więc dochody wyniosły 31 200 zł. Ta kwota kwalifikuje się do pierwszego progu podatkowego, czyli podatek obliczamy według skali 18%.

Polski podatek wyniesie więc: 31 200 zł x 18% – 556,02 zł (kwota wolna od podatku) = 5616 zł.

Następnie obliczamy stopę procentową podatku. Trzeba podzielić polski podatek przez kwotę do opodatkowania:

5616 zł / 31 200 zł = 18%.

Według tej stopy oblicza się, ile podatku za dochody osiągnięte w Polsce należy zapłacić: 1200 zł x 18% = 216 zł.

Innymi słowy, rzeczywiście kwota wolna od podatku dotyczyć będzie sumy dochodów.

Jak uporządkować sprawę niepłaconego podatku?

Podstawową dolegliwością, jaka czeka podatników, którzy nieterminowo składają deklaracje, jest kara grzywny wymierzana na podstawie przepisów Kodeksu karnego skarbowego (K.k.s.). Jeśli podatnik, uchylając się od opodatkowania, nie ujawnia właściwemu organowi przedmiotu lub podstawy opodatkowania lub nie składa deklaracji i naraża podatek na uszczuplenie – kara za to przewinienie, w zależności od kwoty narażonego na uszczuplenie podatku, będzie wymierzana w ramach przestępstwa lub wykroczenia. Jest jednak możliwość uniknięcia kary, chodzi o instytucję tzw. czynnego żalu. Według Kodeksu karnego skarbowego – uniknąć kary może ten, kto przyzna się do winy. Innymi słowy, niezależnie od tego czy podatnik był w szpitalu, na wakacjach, czy po prostu zapomniał złożyć zeznanie, nie musi mu grozić grzywna, jeśli wyjawi w urzędzie okoliczności niezłożenia swojej deklaracji. Oczywiście dodatkowo musi jak najszybciej ją złożyć oraz zapłacić należy podatek wraz z odsetkami za zwłokę. Czynny żal będzie bezcelowy wtedy, gdy doszło już do przedawnienia, a zatem minęło 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy. Przykładowo zatem, jeżeli składamy deklarację PIT za 2019 rok, to obowiązek podatkowy powstaje w 2020 roku, a zatem przedawnienie nastąpi 1 stycznia 2026 r. U Pana mówimy o sytuacji do 5 lat wstecz.

Pismo zawierające czynny żal składa się do właściwego naczelnika urzędu skarbowego. Poza wskazaniem, że wnosimy czynny żal, pismo powinno zawierać dane adresata, czyli urzędu skarbowego, dane nadawcy, czyli podatnika (PESEL, adres, numer telefonu), a także określenie deklaracji, która nie została złożona lub została złożona z błędem. Dodatkowo, mając na względzie konieczność ujawnienia wszystkich okoliczności czynu i osób odpowiedzialnych za jego popełnienie, podatnik powinien napisać szczegółowe uzasadnienie, w którym opisze swoją omyłkę.

Jednocześnie z pismem o czynnym żalu należy złożyć prawidłową deklarację podatkową. Do pisma warto też dołączyć potwierdzenie przelewu kwoty odpowiadającej wartości podatku i należnych odsetek.