Niezgłoszenie odziedziczonego wkładu mieszkaniowego do US

Kiedy należy dokonać zgłoszenia do urzędu skarbowego faktu nabycia spadku?

W pierwszej kolejności wskazać należy, że nabycie spadku i darowizna to dwie odrębne czynności prawne, które podlegają osobnemu zgłoszeniu. Czynność nabycia spadku podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Zgłoszenia nabycia spadku do urzędu skarbowego dokonać należy po wydaniu aktu poświadczenia dziedziczenia lub po uprawomocnieniu się postanowienia sądu stwierdzającego nabycie spadku. Sam fakt śmierci nie rodzi obowiązku podatkowego. W swoim opisie nie wskazała Pani, czy został wydany powyższy dokument. Jeżeli nie, proszę się postarać o taki dokument. Dopiero od momentu jego uzyskania zaczyna biec termin na złożenie zgłoszenia nabycia spadku. Po uprawomocnieniu się postanowienia sądu lub po wydaniu aktu poświadczenia dziedziczenia przez notariusza w ciągu miesiąca powinna Pani złożyć do właściwego naczelnika urzędu skarbowego druk SD-3.

Całkowite zwolnienie od podatku w przypadku nabycia spadku od członka najbliższej rodziny

Co prawda, w ustawie o podatku od spadków i darowizn przewidziano całkowite zwolnienie od podatku w przypadku nabycia spadku od członka najbliższej rodziny, jednakże zwolnienie to obejmuje wyłącznie nabycie spadku, które miało miejsce od 1 stycznia 2007 r. Z uwagi na fakt, iż spadek nabyła Pani po zmarłej mamie w 2006 r., niestety zwolnienie nie przysługuje.

Na podstawie druku SD-3 organ podatkowy wyda decyzję w sprawie wysokości zobowiązania podatkowego. Możliwe jest jednak zastosowanie w tym przypadku zwolnienia, o którym mowa w art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Zgodnie z tym przepisem w przypadku nabycia własności (współwłasności) budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, spółdzielczego prawa do domu jednorodzinnego albo udziału w takim prawie, m.in. w drodze dziedziczenia przez osoby zaliczane do I grupy podatkowej, nie wlicza się do podstawy opodatkowania ich czystej wartości do łącznej wysokości nieprzekraczającej 110 m² powierzchni użytkowej budynku lub lokalu. W przypadku nabycia części (udziału) budynku mieszkalnego lub lokalu albo udziału w spółdzielczym prawie do budynku mieszkalnego lub lokalu ulga przysługuje stosownie do wielkości udziału.

Nabycie części mieszkania w spadku a ulga w podatku od spadków i darowizn

Ulga przysługuje osobom, które łącznie spełniają następujące warunki (określone w ust. 2 ww. artykułu):

„1) spełniają wymogi określone w art. 4 ust. 4 (czyli np. mają polskie obywatelstwo);

2) nie są właścicielami innego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość bądź będąc nimi przeniosą własność budynku lub lokalu na rzecz zstępnych, Skarbu Państwa lub gminy w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego;

3) nie przysługuje im spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego lub wynikające z przydziału spółdzielni mieszkaniowej: prawo do domu jednorodzinnego lub prawo do lokalu w małym domu mieszkalnym, a w razie dysponowania tymi prawami przekażą je zstępnym lub przekażą do dyspozycji spółdzielni, w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego;

4) nie są najemcami lokalu lub budynku lub będąc nimi rozwiążą umowę najmu w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego;

5) będą zamieszkiwać, będąc zameldowanymi na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku i nie dokonają jego zbycia przez okres 5 lat:

a) od dnia złożenia zeznania podatkowego lub zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego – jeżeli w chwili złożenia zeznania lub zawarcia umowy darowizny nabywca mieszka i jest zameldowany na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku,

b) od dnia zamieszkania potwierdzonego zameldowaniem na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku – jeżeli nabywca zamieszka i dokona zameldowania na pobyt stały w ciągu roku od dnia złożenia zeznania podatkowego lub zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego.

Darowizna części mieszkania na rzecz członka najbliższej rodziny

Dodatkowo na pewno dobrą wiadomością dla Pani jest fakt, że pomimo niezgłoszenia spadku nie będą naliczane odsetki za zwłokę. Wynika to z tego, że w podatku od spadku urząd skarbowy wydaje decyzję podatkową z terminem płatności w ciągu 14 dni od momentu odbioru decyzji przez podatnika. Dopiero w przypadku niezapłacenia podatku w ciągu tychże 14 dni zaczyna się okres naliczania odsetek za zwłokę.

Czynność darowizny części mieszkania jest odrębną czynnością prawną, która podlega osobnemu zgłoszeniu do urzędu skarbowego. Z uwagi na fakt, iż przedmiotem darowizny jest nieruchomość, czynności tej należy dokonać u notariusza. W przypadku gdy darowizna następuje pomiędzy członkami najbliższej rodziny darowizna jest zgłoszona od podatku. Zgłoszenia do US nie dokonuje jednak podatnik lecz notariusz, który w tym przypadku działa jako płatnik. Nie zmienia to jednak faktu, że samo nabycie spadku po zmarłej mamie podlega osobnemu zgłoszeniu do US.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn - Dz.U. 1983 nr 45 poz. 207