Autor: Katarzyna Talkowska-Szewczyk
Od czterech lat jestem emerytem. Prowadzę działalność na zasadach ogólnych i mam dość płacenia 9% składki zdrowotnej. Mam trzy samochody osobowe (jeden w leasingu). Lokal wynajmuję od spółdzielni mieszkaniowej. Mam podpisane umowy z firmami, dla których świadczę usługi serwisowe, gwarancyjne i ubezpieczeniowe. Mój majątek wynosi około 350 tysięcy złotych. W firmie jest zatrudniony mój syn. W jaki sposób i jak najkorzystniej mogę mu przekazać całą działalność? Czy darowizna byłaby najprostszą formą przekazania firmy?
Darowizna przedsiębiorstwa byłaby najprostszą formą przekazania prowadzonej przez Pana działalności gospodarczej synowi. Jeżeli chodzi o formę takiego przekazania, to zgodnie z art. 751 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r., poz. 1360) „zbycie lub wydzierżawienie przedsiębiorstwa albo ustanowienie na nim użytkowania powinno być dokonane w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi”. Natomiast jeżeli w skład prowadzonego przez Pana przedsiębiorstwa wchodziłaby nieruchomość, to wówczas darowizna przedsiębiorstwa musiałaby być dokonana w formie aktu notarialnego. Z tego, co Pan wskazał w opisie, wynika, że na stanie przedsiębiorstwa nie ma nieruchomości. W umowie zbycia przedsiębiorstwa w drodze darowizny należy dokładnie określić, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, jakie ruchomości, jaka jest ich wartość, jakie umowy są zawarte. Dodatkowo warto sporządzić protokół przekazania tych składników majątkowych przedsiębiorstwa.
W celu przyjęcia przedsiębiorstwa Pana syn powinien przed dokonaniem darowizny założyć jednoosobową działalność gospodarczą i złożyć wniosek o wpisanie jej do rejestru Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Nie będzie możliwości kontynuowania działalności na tym samym numerze NIP, na którym Pan prowadzi działalność gospodarczą. Syn będzie posiadał osobny numer identyfikacji podatkowej. Niestety darowanie przedsiębiorstwa wymaga aktualizacji umów, które Pan posiada, np. umowy na najem lokalu, umowy leasingu. W przypadku umowy najmu lokalu warto zawrzeć umowę trójstronną pomiędzy Panem, spółdzielnią a synem z informacją, że spółdzielnia została powiadomiona o zamiarze darowizny i umowę, która zawarta jest dotychczas, utrzymuje dalej w mocy, ale już z innym podmiotem. Co do pozostałych umów, to albo będą one aneksowe, albo będą zawierane nowe.
Warto również wspomnieć o interpretacji indywidualnej z dnia 15 stycznia 2013 r., którą wydała Izba Skarbowa w Łodzi (nr IPTPP4/443-698/12-6/ALN): „Przekazanie w formie darowizny przedsiębiorstwa spełniającego definicję przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 551 Kodeksu cywilnego wyłączone będzie spod działania ustawy o podatku od towarów i usług, tak więc nie będzie podlegało opodatkowaniu tym podatkiem”.
Aby nie płacić podatku, darowiznę należy zgłosić do urzędu skarbowego w ciągu sześciu miesięcy od jej dokonania.
Przekazanie działalności poprzez darowiznę
Pan Jan od kilku lat prowadzi firmę zajmującą się usługami serwisowymi i ubezpieczeniowymi. Jego syn, Marek, od dawna pracuje w rodzinnej firmie i dobrze zna jej strukturę oraz klientów. Pan Jan postanowił przekazać firmę synowi w formie darowizny, aby uniknąć dalszego płacenia składek zdrowotnych na poziomie 9% oraz uprościć proces sukcesji. W tym celu sporządził umowę darowizny, w której dokładnie określił, jakie składniki majątku i umowy wchodzą w skład przekazywanej działalności. Dzięki temu, że w skład firmy nie wchodziła nieruchomość, umowa mogła zostać podpisana z podpisami notarialnie poświadczonymi, co znacznie uprościło formalności.
Aktualizacja umów po przekazaniu działalności
Pani Anna prowadziła firmę handlową od 30 lat i zdecydowała się na przekazanie jej swojemu synowi, Wojtkowi. Aby przekazanie było prawnie skuteczne, Wojtek założył własną działalność gospodarczą i złożył odpowiedni wniosek do rejestru CEIDG. Następnie pani Anna podpisała umowę darowizny, jednak okazało się, że niezbędne jest zaktualizowanie wszystkich istniejących umów, w tym umowy najmu lokalu oraz leasingu na samochody firmowe. W przypadku umowy najmu zawarli trójstronne porozumienie z wynajmującym, co pozwoliło na płynne przejście umowy na nowego właściciela firmy. Pozostałe umowy zostały aneksowane, co zabezpieczyło interesy zarówno przekazującej, jak i obdarowanego.
Korzyści podatkowe przy darowiźnie
Pan Tomasz, przedsiębiorca od wielu lat, chciał przekazać firmę swojemu synowi, Piotrowi, bez konieczności płacenia dodatkowych podatków. Po konsultacji z prawnikiem dowiedział się, że darowizna przedsiębiorstwa, która spełnia definicję przedsiębiorstwa według art. 551 Kodeksu cywilnego, nie podlega podatkowi VAT. Ponadto, aby uniknąć podatku od spadków i darowizn, syn zgłosił darowiznę do urzędu skarbowego w ciągu sześciu miesięcy od jej dokonania. Dzięki tym krokom Pan Tomasz mógł spokojnie przekazać firmę synowi, jednocześnie minimalizując obciążenia podatkowe i formalności.
Przekazanie działalności gospodarczej synowi może odbyć się na kilka sposobów, z których najprostszym i najkorzystniejszym jest darowizna. Taki krok pozwala na uniknięcie wielu formalności oraz potencjalnych obciążeń podatkowych, pod warunkiem spełnienia odpowiednich wymogów prawnych. Ważne jest również odpowiednie przygotowanie dokumentów oraz zaktualizowanie istniejących umów, aby proces przebiegł sprawnie i bez komplikacji.
Skorzystaj z naszych porad prawnych online, aby bezpiecznie i skutecznie przekazać działalność gospodarczą swojemu synowi – oferujemy również profesjonalne przygotowanie wszelkich niezbędnych pism i umów.Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją spawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Indywidualne Porady Prawne
Zapytaj prawnika