Wpłata na wspólny rachunek bankowy a darowizna

Darowizna jako umowa dwustronna między darczyńcą i obdarowanym

W opisanym przypadku należy zastanowić się, czy mamy do czynienia z darowizną, która jako czynność prawna podlega pod regulacje ustawy o podatku od spadków i darowizn. Zgodnie z art. 888 Kodeksu cywilnego (K.c.) – przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.

Należy wskazać, że darowizny dokonuje właściciel pieniędzy, ponieważ jest to rozporządzenie jego majątkiem. W konsekwencji, przy ustaleniu, czy do darowizny doszło, bierze się pod uwagę, kto był faktycznym właścicielem środków pieniężnych. Ponadto należy wskazać, że darowizna jest umową dwustronną, w której występuje osoba obdarowana oraz darczyńca. Umowa darowizny jest ważna, gdy strony wyrażą w tym zakresie zgodne oświadczenia woli.

Gromadzenie środków pieniężnych na rachunku bankowym jako forma przechowywania

Okoliczność, kto jest właścicielem rachunku bankowego, nie jest w tym przypadku decydująca. Gromadzenie środków pieniężnych na rachunku bankowym jest jedynie formą przechowania, czynnością techniczną, która nie zmienia kwestii własności pieniędzy. Jeżeli jedna osoba wpłaci pieniądze na rachunek bankowy, to współwłaściciel konta nie uzyskuje tylko z tego tytułu prawa własności tych środków. Nadal środki te stanowią własność osoby wpłacającej pieniądze. Własność danego mienia nabywa się bowiem na podstawie określonej czynności prawnej. Wpłata pieniędzy na rachunek bankowy nie jest czynnością prawną. Powyższe potwierdził m.in. Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 09.09.2013 r., nr IBPBII/1/436-152/13/MCZ:

„Należy bowiem nadmienić, że posiadanie wspólnego rachunku bankowego nie przesądza o własności środków znajdujących się na tym rachunku. Tym samym jedynie zawarcie umowy darowizny i/lub faktyczne przekazanie środków finansowych przez żonę na rzecz Wnioskodawcy wiązałoby się z koniecznością dokonania – dla celów zachowania zwolnienia z opodatkowania – zgłoszenia otrzymania darowizny przekraczającej kwotę wolną od podatku, we właściwym urzędzie skarbowym. Tak długo, jak taka umowa nie zostanie zawarta lub nie dojdzie do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego (przedmiot darowizny nie zostanie faktycznie wydany – co oznacza, że środki finansowe znajdujące się na wspólnym rachunku bankowym małżonków nie staną się własnością Wnioskodawcy), to brak jest podstaw do zastosowania przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn.”

Kiedy wpłata pieniędzy staje się darowizną?

Podobnie ww. organ w interpretacji z dnia 15.03.2016 r., nr IBPB-2-1/4515-224/15/MCZ:

„W świetle powyższego należy stwierdzić, iż posiadanie wspólnego rachunku bankowego (oszczędnościowego) nie przesądza o własności środków zgromadzonych na tym rachunku. Samo dokonanie wpłaty pieniędzy na wspólny rachunek bankowy przez jednego z jego posiadaczy (współwłaściciela) bez zawierania umowy darowizny czy chociażby działania w celu dokonania nieodpłatnego przysporzenia w majątku tego posiadacza, nie skutkuje dla drugiego współposiadacza rachunku bankowego automatycznym nabyciem tych środków pieniężnych. Taka sytuacja mogłaby przykładowo wystąpić, gdyby doszło do zawarcia umowy darowizny lub/i faktycznego przekazania środków finansowych przez jednego ze współwłaścicieli konta na rzecz drugiego współwłaściciela. Jednakże samo uczynienie drugiej osoby współwłaścicielem konta nie oznacza, iż osoba, której pieniądze wpływają na wspólne konto poprzez tą wpłatę, dokonuje kosztem swego majątku darowizny na rzecz drugiego współwłaściciela.”

Współwłasność konta bankowego

W konsekwencji sama okoliczność współwłasności konta nie przesądza o zmianie własności środków pieniężnych. Drugim ważnym wnioskiem jest, że dopóki umowa darowizny nie zostanie zawarta lub nie dojdzie do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego, dopóty nie można mówić o powstaniu obowiązku podatkowego w zakresie podatku od spadków i darowizn.

Fakt współposiadania rachunku bankowego w żaden sposób nie przesądza o tym, kto był właścicielem środków pieniężnych. Jak stwierdził Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z 06.09.2013 r., nr IBPBII/1/436-153/13/MCZ: „Należy bowiem nadmienić, że posiadanie wspólnego rachunku bankowego nie przesądza o własności środków znajdujących się na tym rachunku.”

W konsekwencji z samego faktu własności konta nie można wywodzić takiego wniosku, że doszło do darowizny. Stanowisko to potwierdza m.in. interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 09.11.2017 r., nr 0111-KDIB4.4015.158.2017.2.PB.

Jeżeli zatem ojciec dokonał wpłaty na rachunek bankowy stanowiący współwłasność, ale w żaden sposób nie rozporządził swoimi środkami, tzn. nie dokonał darowizny na Pana rzecz, to sama wpłata nie jest darowizną. W rezultacie nie pojawia się obowiązek podatkowy.