Komitent jako osoba fizyczna a obowiązek podatkowy

Sprzedaż własnych dzieł przez komis a rozliczenie podatku

Przez umowę komisu, zgodnie z art. 765 Kodeksu cywilnego, przyjmujący zlecenie (komisant) zobowiązuje się za wynagrodzeniem (prowizja) w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do kupna lub sprzedaży rzeczy ruchomych na rachunek dającego zlecenie (komitenta), lecz w imieniu własnym. Widać jak mocno związane jest tu prawo podatkowe z prawem cywilnym, gdyż obowiązkiem komitenta jest zapłata prowizji, będącej dla komisanta wynagrodzeniem – to, że komitent jej fizycznie nie wręcza w praktyce, nie ma tu znaczenia. Zatem uważam, iż cała kwota uzyskana ze sprzedaży towarów osobie trzeciej stanowić będzie Pana przychód należny (jako komisanta), ale jednocześnie kosztem uzyskania przychodu będzie zapłacona komisantowi prowizja. Momentem osiągnięcia przez Pana będzie co do zasady dzień, w którym komisant przekazuje Panu cenę sprzedaży.

To, jak rozliczyć przychód w dobrej wysokości, zależy od tego, do jakiego, jeśli nie do działalności gospodarczej, źródła na gruncie art. 10 ustawy o podatku od towarów i usług zakwalifikuje Pan opisany przychód. Najczęstszą kwalifikacją wydaje się być kwalifikacja sprzedaży egzemplarza dzieła do źródła działalność wykonywana osobiście jako przychodu z osobiście wykonywanej działalności artystycznej. Nie budzi to kontrowersji.

Możliwość stosowania 50% kosztów uzyskania przychodu przy sprzedaży dzieł

Kwestią otwartą jest jednak możliwość stosowania 50% kosztów uzyskania przychodu do sprzedaży dzieł. Można zastosować 50% stawkę, gdy dochodzi do korzystania przez twórcę z praw autorskich lub rozporządzania przez niego tymi prawami, co wynika z art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym w przypadku „normalnej” sprzedaży dzieła czy też nawet wytworzenia go na zamówienie nie można zastosować kosztów w wysokości 50% uzyskanego przychodu. Jest tak, gdyż moim zdaniem warunkiem koniecznym, od którego spełnienia nabycie prawa do zastosowania kosztów 50% jest uzależnione, nie jest sprzedaż egzemplarza utworu czy też nawet jego wykonanie (ustalenie utworu) ani działanie na podstawie zlecenia w celu jego ustalenia, a korzystanie lub rozporządzenie prawem przez twórcę. Tym samym przychód osiągnięty z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich daje podstawę do stosowania 50% kosztów uzyskania przychodów, jednak gdy nie ma ono miejsca, to sama sprzedaż „egzemplarza utworu” (np. namalowany obraz) uprawnia jedynie do kosztów w wysokości 20% (art. 22 ust. 9 pkt 4 ustawy), chyba że podatnik udowodni, że koszty uzyskania przychodów były wyższe niż 20%, wtedy, co do zasady, koszty uzyskania przyjmuje się w wysokości kosztów faktycznie poniesionych.

Dochody artysty nieprowadzącego działalności gospodarczej

Podobnie wskazuje się w doktrynie, przykładowo tak R. Golat (Dzieła sztuki w systemie podatku dochodowego, ABC, nr 132773):

„Do przychodów nieprowadzącego działalności gospodarczej artysty z tytułu wykonywania dzieł sztuki, np. obrazów, na zamówienie innych podmiotów zastosowanie znajduje stawka 20% kosztów uzyskania przychodów zgodnie z art. 22 ust. 9 pkt 4 u.p.d.o.f. Z reguły w związku z zamówieniem realizacji dzieła sztuki nie dochodzi do nabycia majątkowych praw autorskich do niego albo do uzyskania przez zamawiającego stosownej licencji na korzystanie z utworu, którego dane dzieło sztuki jest oryginalnym egzemplarzem. Jeśli jednak z artystą zawierana jest tzw. autorska umowa o dzieło, przewidująca udzielenie licencji albo przeniesienie majątkowych praw autorskich do dzieła sztuki jako utworu, do rozliczenia przychodu z tytułu rozporządzenia utworem zastosowanie znajduje stawka kosztów uzyskania przychodów w wysokości 50%, przy założeniu, że obrót w zakresie praw autorskich nie następuje w ramach prowadzonej przez artystę działalności gospodarczej (art. 22 ust. 9 pkt 3 i ust. 9a oraz ust. 12 u.p.d.o.f.)”.

W tym wypadku podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega opodatkowaniu dochód na zasadach ogólnych, tj. po potrąceniu kosztów uzyskania przychodów według skali podatkowej. Gdy przychód osiągany jest bez pośrednictwa płatnika, musi Pan samodzielnie wpłacać zaliczki na podatek dochodowy w ciągu roku podatkowego (zgodnie z art. 44 ust. 1a pkt 3 ustawy) i uwzględnić ten fakt w rozliczeniu rocznym.