Zakup samochodu przez narzeczonych - jaki wpisać tytuł przelewu przy zwrocie połowy kwoty?

Zakup samochodu i rozliczenie kwoty

W świetle oceny dokonywanej przez urząd skarbowy każde przekazanie środków pieniężnych powinno być dokonywane pod określonym tytułem prawnym. Tytuł prawny natomiast to określona czynność prawna. Z kolei z wieloma czynnościami prawnymi wiąże się obowiązek podatkowy, z którego następnie wynika zobowiązanie do zapłaty podatku.

W opisanej sprawie należy zwrócić uwagę, że osoby pozostające narzeczonymi nie posiadają wspólnego majątku, tak jak jest to w przypadku małżonków. To oznacza, że w przypadku zakupu składnika majątku każda z osób staje się współwłaścicielem w 50%.

Sprzedaż lub pożyczka między narzeczonymi

Rozpatrując opisaną sytuację w relacjach pomiędzy narzeczonymi, możemy wykluczyć, że doszło między nimi do umowy sprzedaży. Taka sprzedaż miała miejsce pomiędzy salonem samochodowym a narzeczonymi, skoro na FV oboje narzeczonych widnieją jako nabywcy, to nie można przyjąć, że doszło do jeszcze jednej sprzedaży pomiędzy narzeczonymi.

Inaczej natomiast przedstawia się kwestia pożyczki. Zwróćmy bowiem uwagę, że zgodnie z art. 720 Kodeksu cywilnego przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Jak zatem widać pożyczka może mieć charakter nieoprocentowany. Dodajmy, że podstawą opodatkowania umowy pożyczki jest jej wartość, a nie kwota odsetek od pożyczki (art. 6 ust. 1 pkt 7 ustawy PCC).

W mojej ocenie w opisanym przypadku istnieje ryzyko, że US potraktuje całą transakcję jako umowę pożyczki pomiędzy narzeczonymi. Narzeczony był bowiem zobowiązany do zapłaty połowy ceny odpowiadającej przypadającej mu wartości samochodu. Skoro narzeczona ze swoich prywatnych środków pokryła jego część zobowiązania, a następnie narzeczony zwrócił jej tę samą ilość środków pieniężnych, to mamy do czynienia z pożyczką, o której mowa w art. 720 Kodeksu cywilnego.

Należy również zauważyć, że sam tytuł przelewu nie jest elementem decydującym w ocenie, z jaką czynnością mamy do czynienia. W opisanej sprawie należy zwrócić uwagę na treść art. 199a § 1 Ordynacji podatkowej. Zgodnie z tym przepisem organ podatkowy, dokonując ustalenia treści czynności prawnej, uwzględnia zgodny zamiar stron i cel czynności, a nie tylko dosłowne brzmienie oświadczeń woli złożonych przez strony czynności.

Kwalifikacja rozliczenia przez urząd skarbowy

W rezultacie organ podatkowy bada przede wszystkim, jaki był cel zawartej umowy i na tej podstawie określa z jaką czynnością prawną mamy do czynienia i w dalszej kolejności na tej podstawie określa skutki prawne. Zapis ten jest konieczny, aby uniknąć ukrywania czynności prawnych pod pozorem innych czynności w celu uniknięcia opodatkowania.

Mówiąc inaczej, dla organu podatkowego wiążące cel oraz zgodny zamiar stron, a nie nazwa umowy czy też opis polecenia przelewu. Przykładowo jeżeli pomiędzy stronami dojdzie do umowy darowizny, a strony opiszą tytuł przelewu jako „pożyczka”, natomiast z ustaleń faktycznych organu podatkowego będzie wynikało, że celem i zamiarem stron było zawarcie umowy darowizny, to właśnie tak zakwalifikuje daną umowę, nawet jeżeli strony polecenie przelewu opiszą jako „pożyczka”.

W konsekwencji nawet w przypadku opisania polecenia przelewu jako „zwrot za 1/2 zakupu samochodu” istnieje ryzyko, że US potraktuje taką czynność jako zawartą umowę pożyczki w oparciu o treść art. 199a Ordynacji podatkowej.