Zwrot darowizny przez obdarowanego

Zwrot darowizny przez obdarowanego

Zgodnie z Kodeksem cywilnym (w skrócie K.c.) nie ma procedury zwrotu darowizny przez obdarowanego. Kodeks cywilny reguluje tylko kwestię odwołania darowizny przez darczyńcę w konkretnie opisanych przypadkach (art. 895 par. 2, tj. odmowa wykonania polecenia; art. 896 K.c. odwołanie darowizny niewykonanej; art. 898 K.c. rażąca niewdzięczność obdarowanego).

Natomiast możliwy jest zwrot darowizny za porozumieniem stron. Kodeks cywilny tego nie zabrania. Doktryna prawnicza nie jest jednak zgodna co do tego, czy może to się odbyć bez rozprawy sądowej. Dominuje jednak pogląd, że jest to możliwe, ale wymaga spisania porozumienia w tej materii na piśmie. Natomiast zwrot darowizny nie zniweczy skutku prawnego, jaki wywołała dokonana już darowizna. Ona bowiem miała miejsce. Należy więc ją zgłosić do urzędu skarbowego, aby nie płacić podatku. Skoro otrzymała Pani darowiznę na konto firmowe i chce ją zwrócić, to tym bardziej bez zgłoszenia jej do urzędu skarbowego oraz bez pisemnego porozumienia nie zaryzykowałabym zwrotu, bo w przypadku kontroli fiskus spyta o tę kwotę: przekaz w rodzinie z konta na konto. Pani zaś nie będzie miała żadnych dokumentów, aby wykazać, że była to darowizna, którą zgodnie odwołano, ale która zgłoszona została. Fiskus wówczas – nawet gdy uzna to za darowiznę odwołaną bez porozumienia – naliczy podatek zaległy z odsetkami. Może też postawić zarzuty z Kodeksu karnego skarbowego za zatajanie źródeł przychodów.

Porozumienie między darczyńcą a obdarowanym

Podsumowując, zwrot darowizny przez obdarowanego wymaga na pewno spisania porozumienia z darczyńcą i dopilnowania zgłoszenia do urzędu skarbowego faktu otrzymania darowizny, bowiem ta czynność miała miejsce i żaden zwrot jej nie zniweczy. Trzeba jednak mieć na uwadze, że część doktryny wskazuje, że takie „cofnięcie” darowizny (inaczej: odmowa przyjęcia) przez darczyńcę wymaga rozprawy sądowej. Nie wiem, jakie fiskus w Pani miejscowości prezentuje stanowisko, ale zwrotny przelew bez minimum porozumienia co do zwrotu darowizny jest naprawdę ryzykowny: grozi naliczeniem podatku jak dla I grupy z odsetkami (gdy Pani nie zgłosi darowizny do urzędu skarbowego w terminie, aby skorzystać ze zwolnienia), jak i nawet zarzutami z Kodeksu karnego skarbowego.

Na marginesie dodam, że darowizny dokonuje się na osobę fizyczną, nie ma możliwości przekazania darowizny na jednoosobową działalność gospodarczą, zatem ta darowizna od matki jest na Panią. Jeśli nie zdecyduje się Pani na zwrot darowizny (czy to sądowy, czy za pisemnym porozumieniem z matką), to i tak zalecam trzymać w Pani dokumentacji firmowej umowę darowizny, aby w razie kontroli podatkowej znana była podstawa prawna znalezienia się środków pieniężnych od Pani matki na Pani koncie firmowym.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93