Intercyza a ulga mieszkaniowa

Zwolnienie podatkowe

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy PIT „zwalnia się od podatku dochody z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, o których mowa w art. 30e, w wysokości, która odpowiada iloczynowi tego dochodu i udziału wydatków poniesionych na własne cele mieszkaniowe w przychodzie z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, jeżeli począwszy od dnia odpłatnego zbycia, nie później niż w okresie trzech lat od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło odpłatne zbycie, przychód uzyskany ze zbycia tej nieruchomości lub tego prawa majątkowego został wydatkowany na własne cele mieszkaniowe; udokumentowane wydatki poniesione na te cele uwzględnia się do wysokości przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych”.

Powyższa regulacja znajduje zastosowanie do podatnika dlatego też w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości objętej wspólnością małżeńską należy zastanowić się kto jest podatnikiem z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości dokonanej przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego nabycia.

Stosownie do art. 6 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych „małżonkowie podlegają odrębnemu opodatkowaniu od osiąganych przez nich dochodów”. Natomiast w myśl art. 6 ust. 2 ww. ustawy „małżonkowie podlegający obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, między którymi istnieje przez cały rok podatkowy wspólność majątkowa, pozostający w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy mogą być, z zastrzeżeniem ust. 8, na wspólny wniosek wyrażony w zeznaniu podatkowym, opodatkowani łącznie od sumy swoich dochodów”.

W przypadku dochodów z odpłatnego zbycia nieruchomości i wymienionych praw nie znajduje zastosowania art. 6 ust. 2 ww. ustawy, ponieważ dochody z tego tytułu zostały wyłączone z możliwości łącznego opodatkowania. Oznacza to, że podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych z tego tytułu jest odrębnie każdy z małżonków, a nie małżonkowie łącznie.

Obowiązek podatkowy małżonków

Obowiązek podatkowy obciąża zatem każdego z małżonków z osobna. Skoro każdy z małżonków jest odrębnie podatnikiem podatku dochodowego od przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a–c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, to każdy z nich zobowiązany jest do rozliczenia połowy przychodu uzyskanego ze sprzedaży nieruchomości stanowiącej majątek wspólny małżeński i wyliczenia należnego podatku dochodowego.

Stwierdzić zatem należy, że sprzedając wraz z mężem nieruchomość wchodzącą w skład majątku wspólnego, Pani (oraz małżonek) uzyskała przychód odpowiadający 1/2 ceny sprzedaży, przy uwzględnieniu równego udziału małżonków w majątku wspólnym.

Konsekwencją powyższego jest to, że każdy z małżonków składa odrębną deklarację PIT-39, wykazując połowę przychodu oraz połowę kosztów dotyczących zbywanej nieruchomości.

Zwolnienie ze względu na cele mieszkaniowe

To ma również swoje konsekwencje w zakresie zwolnienia ze względu na własne cele mieszkaniowe.

Pismo z dnia 5.05.2020 r., wydane przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, 0114-KDIP3-2.4011.175.2020.2.JM, w zakresie wspólnego rozliczenia z małżonkiem przychodu ze sprzedaży lokalu mieszkalnego, http://sip.mf.gov.pl:

„Skoro samodzielnym podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych jest każdy z małżonków, to również warunki zastosowania zwolnienia zawartego w art. 21 ust. 1 pkt 131 ww. ustawy należy rozpatrywać odrębnie dla każdego małżonka. Tym samym, każdy z małżonków ma prawo skorzystać ze zwolnienia od podatku dochodowego, jeżeli spełnia warunki do jego zastosowania odpowiednio do posiadanego udziału w wydatkach na własne cele mieszkaniowe.

Podsumowując, należy stwierdzić, że sprzedaż lokalu mieszkalnego stanowi źródło przychodu podlegające opodatkowaniu 19% podatkiem dochodowym od osób fizycznych stosownie do art. 30e ustawy. W przypadku wydatkowania części przychodu uzyskanego ze sprzedaży w 2018 r. lokalu mieszkalnego na budowę domu, tj. na własne cele mieszkaniowe, Wnioskodawczyni przysługuje prawo do skorzystania ze zwolnienia przedmiotowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przy czym, zwolnieniu będzie podlegać kwota odpowiadająca iloczynowi dochodu i udziału wydatków na własne cele mieszkaniowe w przychodzie z odpłatnego zbycia. Wnioskodawczyni po zakończeniu roku podatkowego jest obowiązana złożyć zeznanie podatkowe, o którym mowa w art. 45 ust. 1a pkt 3 (PIT-39), w którym wykaże połowę dochodu uzyskanego w roku podatkowym z odpłatnego zbycia nieruchomości i obliczy należny podatek dochodowy od dochodu, do którego nie ma zastosowania art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wnioskodawczyni nie ma możliwości rozliczenia się razem z mężem.

Ustawodawca nie przewidział możliwości wspólnego rozliczenia małżonków z tytułu dochodów z odpłatnego zbycia nieruchomości. Każdy z małżonków jest zobowiązany do rozliczenia i złożenia z tego tytułu zeznania indywidualnego.”

Jeżeli zatem połowę przychodu ze sprzedaży nieruchomości małżonek przeznaczy na własne cele mieszkaniowe, to naturalnie będzie mógł skorzystać ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy PIT.

Natomiast jeśli Pani swojej połowy przypadającego ze sprzedaży przychodu nie przeznaczy na własne cele mieszkaniowe, lecz przekaże małżonkowi w ramach podziału majątku wspólnego, to w mojej ocenie wobec Pani zwolnienie opisane powyżej nie znajdzie zastosowania i będzie Pani musiała odprowadzić 19% podatek PIT w zeznaniu PIT-39 z tytułu połowy przypadającej na Panią części przychodu ze zbycia majątku wspólnego.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - Dz.U. 1991 nr 80 poz. 350