Podział majątku po rozwodzie bez konsekwencji podatkowych

W podanym opisie jest sprzeczność: z jednej strony bowiem wskazuje Pan, że „właścicielem samochodu jest moja była żona”, a z drugiej, że samochód stanowi „tzw. wspólnotę majątkową”. Nie może tak być jednocześnie. Standardowo po rozwodzie współwłasność małżeńska łączna przekształca się we współwłasność w częściach ułamkowych i każdy staje się właścicielem określonej części rzeczy kiedyś wspólnej. Samochód może więc obecnie być, jeśli nie zostały poczynione inne kroki, Państwa współwłasnością w udziałach po ½.

Standardowym postępowaniem jest więc – gdy ustaje wspólność majątkowa ustawowa (małżeńska) – dokonanie podziału majątku wspólnego. Nie dokonuje się tego szeregiem darowizn udziałów w majątku; bowiem darowizna po rozwodzie podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn i obdarowany nie skorzysta z ulgi z art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, więc wystąpi znaczny podatek od darowizny. Dlatego zazwyczaj majątek dzieli się w drodze podziału majątku. Podział nie powoduje – co jest cechą wielce pożądaną – konsekwencji w podatku dochodowym od osób fizycznych, albowiem zgodnie z art. 2 ust 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U.2012.361 ze zm.) przepisów tejże ustawy (co de facto powoduje niepodleganie opodatkowaniu podatkiem dochodowym) nie stosuje się do przychodów z tytułu podziału wspólnego majątku małżonków w wyniku ustania lub ograniczenia małżeńskiej wspólności majątkowej oraz przychodów z tytułu wyrównania dorobków po ustaniu rozdzielności majątkowej małżonków lub śmierci jednego z nich.

Podobnie wskazuje się od lat w doktrynie np.: „Podział majątku dokonywany w następstwie ustania małżeńskiej wspólności majątkowej (np. po rozwodzie) nie wywołuje zatem żadnych skutków w podatku dochodowym od osób fizycznych” [A. Bartosiewicz, Vademecum Doradcy Podatkowego 127191]. Przyjmuje się, że podział majątku małżonków nie podlega podatkowi od spadków i darowizn, ale podatkowi od spadków i darowizn podlega już nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem m.in. nieodpłatnego zniesienia współwłasności.

Dodam, że podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają umowy o zniesienie współwłasności w części dotyczącej spłat lub dopłat, a stawka podatku wynosi:

a) przy przeniesieniu własności nieruchomości, rzeczy ruchomych, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym – 2%,

b) przy przeniesieniu własności innych praw majątkowych – 1%.

Reasumując, najkorzystniejszy jest podział majątku małżeńskiego, gdyż nie podlega ani podatkowi od spadków i darowizn, ani podatkowi dochodowemu. Gdy nie jest to już możliwe, a istnieje współwłasność w częściach ułamkowych, część będącą własnością byłej żony może Pan tak otrzymać w darowiźnie (podatek pojawi się po Pana stronie jak u osoby niespokrewnionej), jak i odkupić (tu ew. podatek pojawia się po stronie byłej żony, chyba iż zbycie samochodu nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie – wtedy przychód u żony w ogóle nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym, a Pan staje się podatnikiem PCC od umowy sprzedaży – 2% stawka).

Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) – link do formularza z indywidualną pomocą prawną »