Podział majątku po rozwodzie bez konsekwencji podatkowych

Podział majątku po rozwodzie

W podanym opisie jest sprzeczność: z jednej strony bowiem wskazuje Pan, że „właścicielem samochodu jest moja była żona”, a z drugiej, że samochód stanowi „tzw. wspólnotę majątkową”. Nie może tak być jednocześnie. Standardowo po rozwodzie współwłasność małżeńska łączna przekształca się we współwłasność w częściach ułamkowych i każdy staje się właścicielem określonej części rzeczy kiedyś wspólnej. Samochód może więc obecnie być, jeśli nie zostały poczynione inne kroki, Państwa współwłasnością w udziałach po ½.

Standardowym postępowaniem jest więc – gdy ustaje wspólność majątkowa ustawowa (małżeńska) – dokonanie podziału majątku wspólnego. Nie dokonuje się tego szeregiem darowizn udziałów w majątku; bowiem darowizna po rozwodzie podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn i obdarowany nie skorzysta z ulgi z art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, więc wystąpi znaczny podatek od darowizny. Dlatego zazwyczaj majątek dzieli się w drodze podziału majątku.

Zobacz też: Po jakim czasie można sprzedać samochód z darowizny

Podział majątku a podatki

Podział nie powoduje – co jest cechą wielce pożądaną – konsekwencji w podatku dochodowym od osób fizycznych, albowiem zgodnie z art. 2 ust 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U.2012.361 ze zm.) przepisów tejże ustawy (co de facto powoduje niepodleganie opodatkowaniu podatkiem dochodowym) nie stosuje się do przychodów z tytułu podziału wspólnego majątku małżonków w wyniku ustania lub ograniczenia małżeńskiej wspólności majątkowej oraz przychodów z tytułu wyrównania dorobków po ustaniu rozdzielności majątkowej małżonków lub śmierci jednego z nich.

Podobnie wskazuje się od lat w doktrynie np.: „Podział majątku dokonywany w następstwie ustania małżeńskiej wspólności majątkowej (np. po rozwodzie) nie wywołuje zatem żadnych skutków w podatku dochodowym od osób fizycznych” [A. Bartosiewicz, Vademecum Doradcy Podatkowego 127191]. Przyjmuje się, że podział majątku małżonków nie podlega podatkowi od spadków i darowizn, ale podatkowi od spadków i darowizn podlega już nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem m.in. nieodpłatnego zniesienia współwłasności.

Przeczytaj też: Spłata małżonka po rozwodzie a podatek dochodowy

Umowy o zniesienie współwłasności w części dotyczącej spłat lub dopłat a podatki

Dodam, że podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają umowy o zniesienie współwłasności w części dotyczącej spłat lub dopłat, a stawka podatku wynosi:

a) przy przeniesieniu własności nieruchomości, rzeczy ruchomych, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym – 2%,

b) przy przeniesieniu własności innych praw majątkowych – 1%.

Reasumując, najkorzystniejszy jest podział majątku małżeńskiego, gdyż nie podlega ani podatkowi od spadków i darowizn, ani podatkowi dochodowemu. Gdy nie jest to już możliwe, a istnieje współwłasność w częściach ułamkowych, część będącą własnością byłej żony może Pan tak otrzymać w darowiźnie (podatek pojawi się po Pana stronie jak u osoby niespokrewnionej), jak i odkupić (tu ew. podatek pojawia się po stronie byłej żony, chyba iż zbycie samochodu nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie – wtedy przychód u żony w ogóle nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym, a Pan staje się podatnikiem PCC od umowy sprzedaży – 2% stawka).

Źródła:

1. Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - Dz.U. 1991 nr 80 poz. 350
2. Ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn - Dz.U. 1983 nr 45 poz. 207