Autor: Aleksander Słysz
Moje pytanie dotyczy podatku od darowizny samochodu. Właścicielem samochodu jest moja była żona, z którą po rozwodzie mamy rozdzielność majątkową. Samochód został zakupiony w czasie trwania naszego małżeństwa i stanowi tzw. wspólnotę majątkową. Moja eksmałżonka pragnie przepisać samochód na mnie. Jaki w tej sytuacji obowiązuje mnie podatek i czy nie korzystniej byłoby dokonać transakcji kupna-sprzedaży tego samochodu?
W podanym opisie jest sprzeczność: z jednej strony bowiem wskazuje Pan, że „właścicielem samochodu jest moja była żona”, a z drugiej, że samochód stanowi „tzw. wspólnotę majątkową”. Nie może tak być jednocześnie. Standardowo po rozwodzie współwłasność małżeńska łączna przekształca się we współwłasność w częściach ułamkowych i każdy staje się właścicielem określonej części rzeczy kiedyś wspólnej. Samochód może więc obecnie być, jeśli nie zostały poczynione inne kroki, Państwa współwłasnością w udziałach po ½.
Standardowym postępowaniem jest więc – gdy ustaje wspólność majątkowa ustawowa (małżeńska) – dokonanie podziału majątku wspólnego. Nie dokonuje się tego szeregiem darowizn udziałów w majątku; bowiem darowizna po rozwodzie podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn i obdarowany nie skorzysta z ulgi z art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, więc wystąpi znaczny podatek od darowizny. Dlatego zazwyczaj majątek dzieli się w drodze podziału majątku.
Zobacz też: Po jakim czasie można sprzedać samochód z darowizny
Podział nie powoduje – co jest cechą wielce pożądaną – konsekwencji w podatku dochodowym od osób fizycznych, albowiem zgodnie z art. 2 ust 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U.2012.361 ze zm.) przepisów tejże ustawy (co de facto powoduje niepodleganie opodatkowaniu podatkiem dochodowym) nie stosuje się do przychodów z tytułu podziału wspólnego majątku małżonków w wyniku ustania lub ograniczenia małżeńskiej wspólności majątkowej oraz przychodów z tytułu wyrównania dorobków po ustaniu rozdzielności majątkowej małżonków lub śmierci jednego z nich.
Podobnie wskazuje się od lat w doktrynie np.: „Podział majątku dokonywany w następstwie ustania małżeńskiej wspólności majątkowej (np. po rozwodzie) nie wywołuje zatem żadnych skutków w podatku dochodowym od osób fizycznych” [A. Bartosiewicz, Vademecum Doradcy Podatkowego 127191]. Przyjmuje się, że podział majątku małżonków nie podlega podatkowi od spadków i darowizn, ale podatkowi od spadków i darowizn podlega już nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem m.in. nieodpłatnego zniesienia współwłasności.
Przeczytaj też: Spłata małżonka po rozwodzie a podatek dochodowy
Dodam, że podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają umowy o zniesienie współwłasności w części dotyczącej spłat lub dopłat, a stawka podatku wynosi:
a) przy przeniesieniu własności nieruchomości, rzeczy ruchomych, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym – 2%,
b) przy przeniesieniu własności innych praw majątkowych – 1%.
Reasumując, najkorzystniejszy jest podział majątku małżeńskiego, gdyż nie podlega ani podatkowi od spadków i darowizn, ani podatkowi dochodowemu. Gdy nie jest to już możliwe, a istnieje współwłasność w częściach ułamkowych, część będącą własnością byłej żony może Pan tak otrzymać w darowiźnie (podatek pojawi się po Pana stronie jak u osoby niespokrewnionej), jak i odkupić (tu ew. podatek pojawia się po stronie byłej żony, chyba iż zbycie samochodu nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie – wtedy przychód u żony w ogóle nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym, a Pan staje się podatnikiem PCC od umowy sprzedaży – 2% stawka).
Samochód po rozwodzie – bez podatku od darowizny
Marta i Piotr rozwiedli się po 12 latach małżeństwa. W trakcie trwania wspólności majątkowej kupili samochód, który po rozwodzie formalnie był współwłasnością. Zamiast darować swój udział byłemu mężowi, Marta zdecydowała się na formalny podział majątku wspólnego przed notariuszem. Piotr przejął samochód, a Marta – większy udział w oszczędnościach. Dzięki temu uniknęli podatku od darowizny, a także podatku dochodowego.
Mieszkanie i samochód – każdy bierze swoje
Kasia i Michał zgodzili się, że po rozwodzie ona zatrzyma mieszkanie, a on – samochód. Ponieważ obie rzeczy były kupione w trakcie małżeństwa, formalnie należały do majątku wspólnego. Sporządzili więc notarialny podział majątku, który przypisał poszczególne składniki każdemu z nich. Dzięki temu nie musieli płacić ani podatku od darowizn, ani dochodowego – całość odbyła się zgodnie z przepisami i bez zbędnych kosztów.
Lepiej podzielić niż sprzedawać i kupować
Tomek po rozwodzie chciał zachować motocykl, który kupił razem z żoną jeszcze w czasie trwania wspólności. Zastanawiał się, czy nie lepiej odkupić go od byłej żony lub przyjąć jako darowiznę. Poradził się jednak prawnika i okazało się, że najlepszym i najtańszym rozwiązaniem będzie podział majątku. W akcie notarialnym ustalili, że motocykl przypadnie Tomkowi, a jego była żona otrzyma stosowną rekompensatę. Podatków – brak.
Podział majątku po rozwodzie to nie tylko kwestia sprawiedliwego rozliczenia się z byłym małżonkiem, ale także sposób na uniknięcie niepotrzebnych obciążeń podatkowych. Zamiast decydować się na darowizny lub transakcje kupna-sprzedaży między byłymi małżonkami, które mogą skutkować dodatkowymi kosztami, warto skorzystać z instytucji formalnego podziału majątku wspólnego. Takie rozwiązanie, dokonane zgodnie z przepisami, nie rodzi skutków podatkowych – ani w zakresie podatku dochodowego, ani podatku od spadków i darowizn – i pozwala zachować pełną zgodność z prawem oraz spokój finansowy po rozwodzie.
Jeśli potrzebujesz indywidualnej porady prawnej dotyczącej podziału majątku po rozwodzie, skutków podatkowych lub innych kwestii związanych z prawem rodzinnym, skorzystaj z naszej pomocy online. Szybko, wygodnie i bez wychodzenia z domu uzyskasz odpowiedź od doświadczonego prawnika, dostosowaną do Twojej sytuacji. Wypełnij krótki formularz, opisz problem, a my zajmiemy się resztą – profesjonalnie i dyskretnie.
1. Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - Dz.U. 1991 nr 80 poz. 350
2. Ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn - Dz.U. 1983 nr 45 poz. 207
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją spawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Indywidualne Porady Prawne
Zapytaj prawnika